Cách phân biệt triệu chứng bệnh không dung nạp gluten

Bệnh Celiac là tình trạng rối loạn tự miễn dịch trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng bất thường với gluten.

Khi người bệnh mắc bệnh celiac, việc ăn thực phẩm chứa gluten sẽ khiến hệ thống miễn dịch tổn thương hoặc phá hủy nhung mao của người bệnh.

Vi nhung mao là những thành phần có vai trò hấp thụ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Nếu vi nhung mao không khỏe mạnh, cơ thể sẽ không thể nhận được nguồn dinh dưỡng cần thiết dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Hơn nữa, bệnh Celiac có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe như tổn thương đường ruột vĩnh viễn.

Lúa mì là một trong các chất gây dị ứng thực phẩm hàng đầu. Dị ứng lúa mì là phản ứng miễn dịch đối với bất kỳ protein nào có trong lúa mì. Dị ứng lúa mì là một hội chứng phổ biến nhất ở trẻ em, khoảng 65% trẻ em bị dị ứng lúa mì sẽ hết bệnh ở tuổi 12.

Các triệu chứng liên quan đến dị ứng lúa mì thường sẽ bắt đầu trong vòng vài phút sau khi ăn lúa mì. Tuy nhiên, triệu chứng có thể xuất hiện hai giờ sau đó.

Các triệu chứng dị ứng lúa mì có thể từ nhẹ đến đe dọa tính mạng, chẳng hạn như sốc phản vệ. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc tiêm epinephrine (chẳng hạn như EpiPen) nếu người bệnh được chẩn đoán bị dị ứng lúa mì. 

Tình trạng liên quan đến gluten gây ra các triệu chứng ở những người không mắc bệnh celiac và cũng không dị ứng với lúa mì được gọi là tình trạng nhạy cảm với gluten không phải celiac (hay còn gọi tắt là NCGS). 

Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng nghiên cứu về nguyên nhân chính xác của tình trạng này và thậm chí không có xét nghiệm nào có thể chẩn đoán một người mắc NCGS. 

NCGS được chẩn đoán ở những người gặp các triệu chứng sau khi ăn gluten nhưng xét nghiệm âm tính với dị ứng lúa mì và bệnh celiac. Khi ngày càng có nhiều người đến gặp bác sĩ để báo cáo các triệu chứng khó chịu sau khi ăn gluten, các nhà nghiên cứu cũng đang cố gắng mô tả đặc điểm của các tình trạng này để có thể hiểu rõ hơn về NCGS.

Vì không có xét nghiệm phòng thí nghiệm có hiệu quả đối với NCGS nên bác sĩ sẽ muốn xem xét sự liên quan giữa các triệu chứng của bệnh nhân và việc tiêu thụ gluten để chẩn đoán một người có mắc NCGS hay không. 

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng yêu cầu người bệnh liệt kê lịch sử tiêu thụ thực phẩm của mình và các triệu chứng đang gặp phải để xác định rằng liệu gluten là có phải là nguyên nhân gây ra hay không.

Sau khi nguyên nhân này được xác định và các xét nghiệm dị ứng lúa mì và bệnh celiac của người bệnh trở lại bình thường, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân nên bắt đầu chế độ ăn không có gluten.

Theo một số nghiên cứu, hơn 83% người mắc bệnh celiac không được chẩn đoán và không biết rằng bản thân họ đang mắc bệnh này. Hơn nữa, vì bệnh celiac có yếu tố di truyền nên nếu nghi ngờ mình mắc bệnh, mọi người nên gặp bác sĩ để xác nhận xem mình có mắc bệnh celiac hay không để có thể khuyên người thân của mình đi xét nghiệm. 

Để điều trị bệnh celiac hay điều trị dị ứng lúa mì, bệnh nhân cần việc tuân thủ chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt không chứa gluten, không chứa lúa mì. Nếu bị NCGS, mức độ loại bỏ gluten khỏi cuộc sống của bệnh nhân còn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và mức độ dung nạp của bệnh nhân.

Bên cạnh việc phân biệt triệu chứng bệnh không dung nạp gluten và tuân thủ chế độ ăn phù hợp, bệnh nhân cần lưu ý rằng gluten có thể được tìm thấy ở một số sản phẩm không ngờ đến, chẳng hạn như trong kem, siro, vitamin và các loại thực phẩm bổ sung. Vì vậy, người bệnh nên đọc nhãn thành phần của thực phẩm và đồ uống mà mình sẽ tiêu thụ để đảm bảo chúng không chứa lúa mì hoặc gluten.

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ tư vấn cho người bệnh về các loại ngũ cốc hay sản phẩm an toàn để bệnh nhân có thể thay thế.