Cơ địa dị ứng là tình trạng hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các chất vô hại trong môi trường, dẫn đến các triệu chứng khó chịu. Đây là một vấn đề sức khỏe phức tạp, thường liên quan đến yếu tố di truyền và cơ địa riêng của từng người. Hãy cùng tìm hiểu về tình trạng này và các bệnh lý liên quan.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ Đỗ Thiên Ân, chuyên khoa Nội cơ xương khớp và Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Cơ địa dị ứng là gì?
Cơ địa dị ứng là một yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hoạt động hiệu quả hệ thống miễn dịch, khiến người mắc dễ bị ảnh hưởng bởi các bệnh liên quan đến dị ứng. Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò chính trong việc gây ra tình trạng này.
Khi mắc dị ứng, hệ thống miễn dịch của bệnh nhân trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây dị ứng. Điều này dẫn đến phản ứng mạnh mẽ hơn của cơ thể đối với các chất kích ứng (như bụi, phấn hoa, đậu phộng hoặc lông động vật) so với người không có cơ địa dị ứng. Nếu bệnh nhân phát hiện các triệu chứng dị ứng hoặc hen suyễn, nguyên nhân có thể xuất phát từ cơ địa dị ứng.
2. Điều gì xảy ra khi người bệnh có dị ứng cơ địa
Khi cơ thể bệnh nhân tiếp xúc với dị nguyên, hệ thống miễn dịch nhận diện chất này như một mối đe dọa và bắt đầu sản xuất kháng thể immunoglobulin E (IgE). Các kháng thể IgE này kích thích các tế bào trong cơ thể giải phóng các hóa chất gây dị ứng, dẫn đến các biểu hiện dị ứng đặc trưng như sổ mũi, đau họng, khó thở hoặc các phản ứng trên da.
3. Nguyên nhân gây dị ứng là gì?
Ở người có cơ địa dị ứng, các tế bào miễn dịch sẽ sản xuất một lượng lớn IgE để phản ứng với các chất vô hại trong môi trường. Các nhà nghiên cứu cho rằng yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng này. Thống kê cho thấy khoảng 80% những người mắc dị ứng có ít nhất một thành viên trong gia đình cũng gặp phải tình trạng này.
4. Các tình trạng liên quan đến dị ứng
Cơ địa dị ứng khiến bệnh nhân dễ mắc phải một số tình trạng sau:
- Hen suyễn: Đây là tình trạng viêm đường hô hấp, khiến các cơ xung quanh co lại, gây khó thở. Các chất gây dị ứng có thể kích hoạt cơn hen, dẫn đến triệu chứng như ho, khò khè, khó thở và cảm giác tức ngực. Việc sử dụng thuốc hen dạng hít giúp mở rộng đường hô hấp bị thu hẹp, hỗ trợ quá trình hô hấp dễ dàng hơn.
- Viêm mũi dị ứng: Còn được gọi là "sốt cỏ khô", xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn các chất vô hại như phấn hoa hoặc lông thú cưng với tác nhân gây hại. Tình trạng này gây ra các triệu chứng như chảy nước mũi, ngứa mắt và các dấu hiệu dị ứng khác. Bệnh nhân có thể kiểm soát tình trạng này bằng cách sử dụng thuốc, tiêm phòng dị ứng hoặc tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng.
- Bệnh chàm: Hay còn gọi là viêm da dị ứng, biểu hiện qua các triệu chứng như ngứa, da khô và đỏ. Tình trạng này thường xuất hiện ở khuỷu tay, mặt sau đầu gối, trên mặt hoặc da đầu. Da có thể bị viêm khi tiếp xúc với các dị nguyên như xà phòng hoặc chất tẩy rửa. Đáng chú ý, khoảng một nửa số người mắc chàm cũng bị hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng. Việc sử dụng kem chống viêm, kem dưỡng ẩm và tránh tiếp xúc với các dị nguyên có thể giúp kiểm soát bệnh chàm hiệu quả.
Các tình trạng khác cũng liên quan đến dị ứng do cơ địa bao gồm:
- Dị ứng với thực phẩm, như: động vật có vỏ, trứng hoặc các loại hạt.
- Viêm mắt, gọi là viêm kết mạc dị ứng.
- Dị ứng thuốc.
- Phản ứng khi bị côn trùng cắn.
- Phát ban.
- Phù mạch.
- Sốc phản vệ, một phản ứng gây đe doạ tính mạng.
5. Cơ địa dị ứng có thể chữa được không?
Do yếu tố di truyền và cơ địa từng người là nguyên nhân chính gây ra cơ địa dị ứng, nên hiện tại không có cách chữa khỏi tình trạng này. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể kiểm soát các triệu chứng bằng những phương pháp sau:
- Tránh tiếp xúc dị nguyên như phấn hoa, bụi, lông thú, thực phẩm hoặc hóa chất.
- Sử dụng các loại thuốc điều trị như thuốc kháng histamin, thuốc corticosteroid, thuốc giãn phế quản (đối với người hen suyễn) hoặc kem bôi ngoài da.
- Liệu pháp miễn dịch (Immunotherapy) để giảm độ nhạy cảm của hệ miễn dịch đối với dị nguyên.
- Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất, vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng.
- Dưỡng ẩm thường xuyên để tránh tình trạng da khô, nứt nẻ và ngứa.
Cơ địa dị ứng là một tình trạng phổ biến và không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, việc hiểu rõ nguyên nhân và các tình trạng liên quan sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát triệu chứng hiệu quả hơn. Ngoài ra, bệnh nhân có thể áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp để giảm thiểu đáng kể ảnh hưởng của bệnh đối với cuộc sống hàng ngày.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
