Dị ứng mắt xảy ra khi mắt tiếp xúc với các chất kích thích. Loại dị ứng này có các triệu chứng đặc trưng nên khó nhầm lẫn với những dị ứng khác. Bệnh có thể xuất phát từ không khí ẩm ướt, phấn hoa,.., khiến người bệnh cảm thấy khó chịu ở mắt.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS. BS Nguyễn Quỳnh Anh, chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Thận trọng với bệnh dị ứng mắt
Dị ứng mắt, còn được biết đến như viêm kết mạc dị ứng, xảy ra khi mắt phản ứng với các chất kích thích, được gọi là dị nguyên. Khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên, có thể gây ra các phản ứng dị ứng mắt.
Hệ thống miễn dịch luôn hoạt động để bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố có hại như virus, vi khuẩn. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có thể phản ứng quá mức với những chất được coi là nguy hiểm, dẫn đến tình trạng dị ứng mắt.
Hệ thống miễn dịch tạo ra các chất chống lại dị nguyên, những chất này thường không gây hại cho cơ thể nhưng lại có thể gây ra các triệu chứng không thoải mái như ngứa, đỏ và chảy nước mắt.
2. Triệu chứng thường gặp khi dị ứng mắt
Dị ứng mắt thường có những triệu chứng đặc trưng và dễ nhận biết hơn so với các vấn đề khác liên quan đến mắt. Những biểu hiện thông thường bao gồm mắt ngứa hoặc cảm giác bỏng rát, chảy nước mắt, đỏ mắt, có thể có gỉ xung quanh mắt hoặc không, sưng tấy mi mắt hoặc sưng húp, phù mọng kết mạc...
Tình trạng này có thể xảy ra ở cả một hoặc cả hai mắt. Trong một số trường hợp, các triệu chứng này có thể đi kèm với sổ mũi, nghẹt mũi hoặc hắt hơi. Vì vậy, khi gặp phải những biểu hiện trên, nên cân nhắc đến khả năng bị dị ứng mắt và tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để có phương pháp điều trị thích hợp và hiệu quả.
3. Nguyên nhân của bệnh dị ứng mắt?
Dị ứng mắt là một vấn đề phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, được gây ra bởi một phản ứng miễn dịch không mong muốn với một dị nguyên cụ thể. Phần lớn các phản ứng này được kích hoạt bởi các chất gây dị ứng có mặt trong môi trường, như phấn hoa, khói bụi, nấm mốc, hoặc lông thú.
Dị ứng mắt có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào, nhưng thường xuyên nổi lên vào mùa xuân, hè và thu, khi cây cỏ và hoa lá phát triển mạnh mẽ. Những người dễ bị dị ứng thường gặp phản ứng khi tiếp xúc với dị nguyên. Thức ăn cũng có thể làm phát sinh các triệu chứng dị ứng mắt.
Bên cạnh đó, dị ứng mắt do thời tiết cũng có thể xảy ra khi có sự biến động đột ngột về điều kiện thời tiết, đặc biệt là khi thời tiết ẩm ướt. Các tác nhân kích thích như phấn hoa, khói thuốc lá cũng có thể làm tình trạng dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn, gây ra viêm mắt dị ứng do thời tiết.
4. Phương pháp chẩn đoán
Để đưa ra chẩn đoán, bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện kiểm tra mắt để đánh giá các triệu chứng và thu thập thông tin về tiền sử bệnh của bệnh nhân và gia đình.
Để đề xuất phương pháp điều trị phù hợp, các chuyên gia nhãn khoa sẽ thực hiện khám mắt bằng kính hiển vi đèn khe để đánh giá tình trạng dị ứng. Trong trường hợp dị ứng nghiêm trọng hoặc các triệu chứng không rõ ràng, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm tế bào bạch cầu đặc hiệu (còn được gọi là bạch cầu ái toan) để có chẩn đoán chính xác về bệnh. Một số xét nghiệm cũng nên được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa dị ứng để xác định nguyên nhân gây viêm kết mạc dị ứng như test lẩy da với dị nguyên, xét nghiệm IgE đặc hiệu.
5. Cách điều trị bị dị ứng ở mắt
5.1. Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng
Phấn hoa thường phát triển mạnh mẽ vào mùa xuân, hạ và thu, do đó, khuyến khích đóng cửa sổ hướng ra vườn và sử dụng điều hòa trong nhà. Khi phải ra ngoài, nên đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi các chất kích ứng bay vào mắt.
Tránh sử dụng quạt gần cửa sổ để không hút phấn hoa và các chất gây kích ứng vào nhà. Hãy đảm bảo các thiết bị điều hòa không khí được giữ sạch sẽ để ngăn chặn sự hình thành của bụi bẩn.
Nấm mốc, bụi bẩn và lông thú cưng thường là nguyên nhân hàng đầu gây dị ứng mắt. Để ngăn chặn sự phát triển của nấm mốc, cần vệ sinh các khu vực như tầng hầm, phòng tắm và nhà bếp, duy trì độ ẩm trong nhà ở mức từ 30% đến 50%. Lau dọn và vệ sinh các vật dụng trong nhà, đặc biệt là giường, gối, nệm và thảm để giảm thiểu dị ứng mắt từ mạt bụi.
Nếu thú cưng là nguyên nhân gây dị ứng, hãy giữ chúng ở ngoài nhà và không cho chúng vào phòng ngủ để tránh lông, phân và nước tiểu tích tụ. Cân nhắc sử dụng sàn gỗ hoặc gạch thay vì trải thảm, vì lông thú cưng dễ bám vào các bề mặt này. Luôn rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với thú cưng và không nên lấy tay dụi mắt.
5.2. Sử dụng thuốc
Các dạng thuốc dùng để điều trị dị ứng mắt bao gồm:
- Sử dụng thuốc nhỏ mắt nhân tạo: Được dùng để loại bỏ chất gây dị ứng, giảm triệu chứng khô và bổ sung độ ẩm cho mắt. Thuốc này có thể mua tại các nhà thuốc và sử dụng mà không cần toa, tối đa 6 lần/ngày, cần sử dụng thường xuyên để đạt hiệu quả tốt.
- Sử dụng thuốc kháng histamin đường uống: Điều trị hiệu quả các triệu chứng ngứa, rát mắt. Tuy nhiên, loại thuốc này có thể làm khô mắt hoặc gây thêm các triệu chứng dị ứng.
- Áp dụng chất ổn định tế bào mast: Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa chất ổn định tế bào mast có thể giảm triệu chứng như ngứa, phát ban, chảy nước mắt và cảm giác nóng rát. Nên sử dụng mỗi ngày khoảng 1-2 lần để đạt được kết quả tốt nhất.
- Việc sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid có thể giúp điều trị các triệu chứng dị ứng mắt nghiêm trọng và kéo dài như ngứa, đỏ, và sưng. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, cần tư vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa mắt để tránh tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra.
- Tiêm miễn dịch trị liệu: Trong trường hợp các phương pháp điều trị khác không đạt được hiệu quả, bác sĩ có thể tiến hành tiêm miễn dịch trị liệu. Bác sĩ sẽ tiêm một lượng nhất định các chất gây dị ứng vào cơ thể bệnh nhân để tăng cường khả năng miễn dịch với những chất này.
6. Các tổn thương dị ứng mắt thường gặp
Các tổn thương dị ứng mắt thường gặp gây ra những bệnh khá cụ thể. Khi xác định chính xác bệnh và nguyên nhân, sẽ có phương pháp điều trị thích hợp.
Viêm kết mạc dị ứng thường xuất hiện với những triệu chứng như ngứa mắt, chảy nước mắt, và trong các trường hợp nặng hơn, có thể gặp các biểu hiện như co quắp mi, nhạy cảm với ánh sáng, và sưng nề.
Viêm giác mạc là một vấn đề phức tạp hơn, do giác mạc được cung cấp oxy và dưỡng chất qua thẩm thấu, nên các dấu hiệu của viêm giác mạc thường không rõ ràng và ít gặp hơn.
Các nguyên nhân gây viêm giác mạc thường bao gồm viêm giác mạc kẽ do dị ứng độc tố từ vi khuẩn lao hoặc xoắn khuẩn giang mai, viêm giác mạc dạng nốt do dị ứng liên cầu, viêm giác mạc sau nhiễm virus thủy đậu, zona, cùng với viêm giác mạc do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào mắt.
Mặc dù khó có dị nguyên xâm nhập vào bên trong nhãn cầu, nhưng vẫn có các bệnh lý dị ứng liên quan. Viêm bên trong nhãn cầu có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm màng bồ đào dị ứng, cũng như các vấn đề khác như viêm tủy dị ứng với chất nhân thể trong thủy tinh thể.
Bệnh dị ứng mắt cũng có thể kết hợp với dị ứng ở các cơ quan khác như dị ứng với phấn hoa, viêm mũi xoang dị ứng, dị ứng thức ăn, hoặc hen suyễn.
7. Các biện pháp phòng ngừa dị ứng mắt
7.1. Hạn chế đưa tay dụi mắt
Khi gặp phải dị ứng mắt, quan trọng phải loại bỏ các tác nhân gây kích ứng khỏi môi trường ngay lập tức. Người bệnh cần tránh dụi tay vào mắt vì hành động này có thể vô tình kích hoạt các tế bào mast và gây ra sự giải phóng nhiều histamin, làm cho tình trạng dị ứng mắt trở nên khó điều trị.
Thay vì sử dụng tay để dụi, người bệnh có thể áp dụng chườm lạnh để giảm các triệu chứng như ngứa, nóng rát,...
7.2. Giữ vệ sinh sạch sẽ khu vực sống
Để đảm bảo một môi trường sống sạch sẽ và thoải mái, cần thực hiện vệ sinh khu vực sống mỗi ngày, loại bỏ bụi bẩn từ mọi ngóc ngách và duy trì độ ẩm trong nhà ở mức độ 30-50%.
Điều này là cực kỳ quan trọng vì nấm mốc, bụi bẩn, vảy da của thú cưng,... đều là các nguyên nhân gây dị ứng mắt. Độ ẩm cao có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của các loại nấm mốc.
7.3. Thường xuyên rửa tay
Hãy thường xuyên rửa tay để ngăn chặn vi khuẩn bám và phát triển. Sử dụng khăn giấy một lần để lau khô tay. Tuyệt đối không nên chạm vào mắt hoặc dụi tay vào đó.
7.4. Giữ vật nuôi xa giường ngủ
Hạn chế tiếp xúc với thú cưng để tránh dị ứng mắt do vảy da của chúng. Tránh để thú cưng tiếp xúc với giường, thảm, hoặc ghế đệm vì vảy da, phân, và nước tiểu của chúng dễ dàng bám vào các vật dụng này. Sau khi tiếp xúc với thú cưng, hãy rửa tay kỹ bằng xà phòng và giặt sạch quần áo.
Dị ứng mắt xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh lý này có những đặc trưng cụ thể không gây nhầm lẫn với những bệnh khác. Tuy nhiên, nếu có những triệu chứng quá nặng nên đến bác sĩ để điều trị kịp thời.
Đơn nguyên Mắt thuộc Khoa Liên Chuyên Khoa Mắt – Tai Mũi Họng – Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, chuyên về chăm sóc sức khỏe mắt và thị giác cho trẻ em, người lớn và người già. Các dịch vụ bao gồm kiểm tra tật khúc xạ, khám tổng quát, siêu âm chẩn đoán, điều trị bằng laser và phẫu thuật. Đồng thời, Đơn nguyên Mắt còn phối hợp với các khoa lâm sàng khác trong việc điều trị các biến chứng bệnh lý và tổn thương về mắt, bao gồm cả viêm kết mạc mãn tính.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
