Tuyến tiêu hóa gồm các cơ quan đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ các chức năng tiêu hóa, phân giải và hấp thụ dinh dưỡng từ các loại thức ăn cơ thể tiêu thụ. Duy trì lối sống lành mạnh để chủ động bảo vệ sức khỏe cho các tuyến tiêu hóa là thực sự cần thiết.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tuyến tiêu hóa là gì
Tuyến tiêu hóa là một nhóm các cơ quan có chức năng tiết ra chất dịch giúp phân hủy thức ăn thành các chất dinh dưỡng mà cơ thể có thể hấp thụ và nằm ngay trong thành của đường tiêu hóa.
2. Tuyến tiêu hóa gồm những cơ quan nào?
2.1 Tuyến nước bọt
Nước bọt là một hỗn hợp gồm chất nhầy và dịch chứa enzyme ptyalin giúp tiêu hóa và lysozyme có tác dụng diệt khuẩn, bảo vệ vùng miệng khỏi nhiễm trùng. Ngoài các tuyến nhỏ, có ba cặp tuyến nước bọt chính: tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi.
- Tuyến nước bọt mang tai: Là tuyến lớn nhất nằm ở góc hàm, kéo dài lên xương má trước tai. Tuyến mang tai được bao bọc trong các lớp vỏ giúp hạn chế độ sưng tấy khi bị viêm.
- Tuyến nước ngọt dưới hàm: Tuyến nằm tại phần tam giác dưới hàm ở mặt trong xương hàm dưới, lớn thứ hai sau tuyến mang tai.
- Tuyến dưới lưỡi: Là tuyến nước bọt hỗn hợp gồm nhiều tuyến nhỏ. Tuyến dưới lưỡi nằm ngay dưới lưỡi trong khoang miệng, được phủ bởi lớp niêm mạc của nền miệng.
Nước bọt có công dụng làm mềm thức ăn và hoạt động như một chất bôi trơn, giúp thức ăn dễ dàng di chuyển qua các bộ phận tiêu hoá tiếp theo. Bên cạnh đó, enzyme ptyalin trong nước bọt còn có chức năng thủy phân tinh bột trong thức ăn thành đường maltose, glucose để kích thích vị giác, tạo cảm giác ngon miệng khi ăn. Ngoài ra, dòng chảy liên tục của nước bọt ức chế sự phát triển của vi khuẩn, đảm bảo khoang miệng luôn ẩm và sạch sẽ.
2.2 Tụy
Trong hệ tiêu hóa, tuyến tụy là tuyến dài hẹp, nằm vắt ngang qua vùng bụng trên, phía sau dạ dày và lá lách. Phần giữa của tuyến tụy nằm tựa vào cột sống, động mạch chủ bụng và tĩnh mạch chủ dưới.
Tuyến tụy vừa có chức năng ngoại tiết, vừa có chức năng nội tiết. Tuyến ngoại tiết sản xuất các enzyme tiêu hóa quan trọng được đưa vào ruột non, trong khi các tuyến nội tiết (nằm trong đảo nhỏ tụy) sản xuất hai loại hormone insulin và glucagon - quan trọng trong điều hòa đường huyết.
2.3 Gan
Gan là tuyến tiêu hóa lớn nhất và đảm nhận nhiều chức năng nhất trong cơ thể người, nằm bên phải dưới xương sườn. Theo một số nghiên cứu, gan có thể thực hiện lên đến 500 chức năng riêng biệt. Một số chức năng của gan bao gồm:
- Đào thải độc tố: Các độc tố tan trong mỡ được các tế bào gan phân giải thành những chất ít nguy hiểm hơn và dễ tan trong nước. Đào thải độc tố được xem là chức năng chính yếu nhất của gan.
- Sản xuất mật: Tế bào gan sinh ra dịch mật và dữ trữ vào các túi mật. Dịch mật đi theo ống mật xuống tá tràng và hòa trộn vào thức ăn để nhũ hóa chất béo, cholesterol, một số loại vitamin để ruột non dễ hấp thụ.
- Gan là khu vực dự trữ nhiều vitamin và khoáng chất như Vitamin A - D - E - K - B12, thời gian dự trữ có thể lên đến vài năm.
- Các chức năng chuyển hoá như chuyển hóa carbohydrate, chuyển hóa protein, chuyển hóa lipid,...
- Các chức năng tổng hợp: tổng hợp các yếu tố đông máu, tổng hợp hormone, albumin,...
2.4 Đường mật
Đường mật là hệ thống ống dẫn có chức năng vận chuyển mật từ gan xuống ruột non để hỗ trợ tiêu hóa. Dịch mật do các tế bào gan tiết ra, sau đó chảy vào ống mật chủ và được đưa xuống tá tràng để tham gia quá trình tiêu hóa cũng như hấp thụ các chất tại ruột. Dịch mật là chất lỏng trong suốt, màu sắc thay đổi từ xanh đến vàng tùy theo mức độ cô đặc và thành phần sắc tố có trong mật.
Khi chưa cần tiêu hóa thức ăn, mật được lưu trữ trong túi mật. Khi quá trình tiêu hóa bắt đầu, mật từ túi mật sẽ chảy qua đường mật, xuống ruột non để tiêu hóa thức ăn.
Nói tóm lại, tuyến tiêu hóa gồm những cơ quan nào? Tuyến gồm tuyến nước bọt, tuyến tiêu hóa tụy, gan, mật - các tuyến có vai trò và chức năng rất quan trọng với cơ thể con người. Nếu bất kỳ một cơ quan nào trong tuyến tiêu hóa xảy ra vấn đề, hoạt động tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất của cơ thể có thể bị ảnh hưởng. Vì vậy, nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường, cần khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất, đảm bảo các tuyến tiêu hóa luôn trong tình trạng khỏe mạnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
