Một số trẻ em có triệu chứng lo âu ly thân trong những năm học tiểu học hoặc tuổi vị thành niên. Tình trạng này được gọi là rối loạn lo âu chia ly (SAD). Khoảng 3–4% trẻ em mắc rối loạn lo âu chia ly.
Rối loạn lo âu chia ly là gì?
Lo âu ly thân là một phần bình thường trong sự phát triển của trẻ em. Nó thường xảy ra ở trẻ sơ sinh từ 8 đến 12 tháng tuổi và thường biến mất khi trẻ khoảng 2 tuổi. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể xảy ra ở người lớn.
Rối loạn lo âu chia ly thường biểu hiện các vấn đề liên quan đến tâm trạng và sức khỏe tâm thần. Khoảng một phần ba trẻ em mắc rối loạn lo âu chia ly có nguy cơ được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần khi trưởng thành.
Triệu chứng của rối loạn lo âu chia ly
Triệu chứng của rối loạn lo âu chia ly xuất hiện khi trẻ bị tách rời khỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc. Nỗi sợ hãi sự chia ly cũng có thể gây ra các hành vi liên quan đến lo âu. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Bám chặt lấy cha mẹ.
- Khóc dữ dội và kéo dài.
- Từ chối làm các việc yêu cầu sự tách rời.
- Các triệu chứng thể chất như đau đầu hoặc buồn nôn.
- Nổi cơn giận dữ, bạo lực và cảm xúc mãnh liệt.
- Từ chối đi học.
- Kết quả học tập kém.
- Khó tương tác lành mạnh với các bạn đồng trang lứa.
- Từ chối ngủ một mình.
- Ác mộng.
Các yếu tố nguy cơ của rối loạn lo âu chia ly
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc rối loạn lo âu chia ly, bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Tiền sử gia đình mắc lo âu hoặc trầm cảm
- Đặc điểm tính cách: Tính nhút nhát, rụt rè
- Các yếu tố môi trường:
- Tình trạng kinh tế - xã hội thấp
- Cha mẹ quá bảo vệ
- Thiếu sự tương tác phù hợp từ cha mẹ
- Khó khăn trong việc hòa đồng với các bạn cùng lứa
- Các sự kiện gây căng thẳng trong cuộc sống:
- Chuyển đến nơi ở mới
- Chuyển trường
- Ly hôn
- Mất đi người thân yêu gần gũi
Việc nhận biết các triệu chứng và yếu tố nguy cơ của rối loạn lo âu chia ly là rất quan trọng để can thiệp và điều trị sớm, góp phần cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của những người bị ảnh hưởng.
Chẩn đoán rối loạn lo âu chia ly
Trẻ có ba hoặc nhiều triệu chứng kể trên có thể được chẩn đoán mắc rối loạn lo âu chia ly (SAD). Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để xác nhận chẩn đoán.
Ngoài ra, bác sĩ có thể quan sát cách bạn tương tác với con mình. Điều này giúp xác định liệu phong cách nuôi dạy con của bạn có ảnh hưởng đến cách trẻ đối mặt với lo âu hay không.
Điều trị rối loạn lo âu chia ly
Rối loạn lo âu chia ly được điều trị bằng liệu pháp và thuốc. Cả hai phương pháp này đều có thể giúp trẻ đối mặt với lo âu một cách tích cực.
Liệu pháp
Liệu pháp hiệu quả nhất là liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). Với CBT, trẻ được dạy các kỹ thuật đối phó với lo âu, chẳng hạn như hít thở sâu và thư giãn.
Liệu pháp tương tác cha mẹ - con cái (PCIT) cũng là một phương pháp điều trị rối loạn lo âu chia ly. Liệu pháp này có ba giai đoạn chính:
- Tương tác hướng dẫn bởi trẻ (CDI): Tập trung cải thiện chất lượng mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái thông qua sự ấm áp, quan tâm và khen ngợi, giúp tăng cường cảm giác an toàn cho trẻ.
- Tương tác hướng dẫn sự dũng cảm (BDI): Giáo dục cha mẹ về nguyên nhân khiến trẻ lo lắng. Nhà trị liệu sẽ xây dựng "thang dũng cảm" cho trẻ, liệt kê các tình huống gây lo âu và thiết lập phần thưởng cho các phản ứng tích cực.
- Tương tác hướng dẫn bởi cha mẹ (PDI): Dạy cha mẹ cách giao tiếp rõ ràng với con, giúp quản lý hành vi tiêu cực.
Môi trường học đường cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị. Trẻ cần một nơi an toàn để đến khi cảm thấy lo lắng và cần có cách để liên lạc với cha mẹ nếu cần thiết trong giờ học hoặc lúc xa nhà. Giáo viên nên khuyến khích trẻ tương tác với bạn cùng lớp. Nếu có lo ngại về lớp học của trẻ, hãy trao đổi với giáo viên, hiệu trưởng hoặc cố vấn học đường.
Thuốc
Không có loại thuốc cụ thể nào dành riêng cho rối loạn lo âu chia ly. Tuy nhiên, đôi khi các loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng cho trẻ lớn nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Việc này cần được cha mẹ hoặc người giám hộ và bác sĩ cân nhắc cẩn thận. Trẻ cần được theo dõi sát sao để phát hiện các tác dụng phụ.
Ảnh hưởng của rối loạn lo âu chia ly đến gia đình
Rối loạn lo âu chia ly ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển cảm xúc và xã hội của trẻ. Tình trạng này có thể khiến trẻ tránh xa những trải nghiệm quan trọng đối với sự phát triển bình thường.
Rối loạn lo âu chia ly cũng có thể tác động tiêu cực đến đời sống gia đình, chẳng hạn như:
- Các hoạt động gia đình bị hạn chế do hành vi tiêu cực của trẻ.
- Cha mẹ không có hoặc có rất ít thời gian dành cho bản thân hoặc cho nhau, dẫn đến sự bực bội.
- Anh chị em ghen tị với sự chú ý đặc biệt dành cho trẻ mắc loại rối loạn này.
Nếu con bạn mắc rối loạn lo âu chia ly, hãy trao đổi với bác sĩ về các phương pháp điều trị và cách quản lý tác động của nó đến cuộc sống gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline
