Rối loạn nhân cách ái kỷ xảy ra ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Nó thường xuất hiện ở thanh thiếu niên hoặc thanh niên. Cần lưu ý rằng trẻ em - và thực sự là bất kỳ ai - đôi khi có thể hành động theo những cách có vẻ ái kỷ. Điều này thường không có nghĩa là họ mắc rối loạn nhân cách ái kỷ hoặc sẽ phát triển nó sau này.
Nguyên nhân gây ra rối loạn nhân cách ái kỷ
Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết. Giống như hầu hết các rối loạn tâm thần và nhân cách, nó có thể là do sự kết hợp phức tạp của các yếu tố bao gồm:
- Gen. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có nhiều khả năng có các thành viên trong gia đình mắc bệnh này.
- Môi trường bao gồm các mối quan hệ cha mẹ - con cái. Trẻ em thường bắt chước các hành vi mà chúng quan sát thấy ở cha mẹ mình. Các phong cách nuôi dạy con cái quá mức bảo vệ cũng có thể nuôi dưỡng những thói quen có thể dẫn đến rối loạn nhân cách ái kỷ.
- Thần kinh học (mối liên hệ giữa hành vi của bạn và hệ thần kinh của bạn). Nghiên cứu cho thấy những người mắc rối loạn nhân cách ái kỷ có thể có những khác biệt nhỏ trong cấu trúc não của họ.
- Văn hóa. Rối loạn nhân cách ái kỷ dường như phổ biến hơn ở những người lớn lên trong nền văn hóa coi trọng sự độc lập cá nhân. Rối loạn này ít có khả năng ảnh hưởng đến những người sống trong nền văn hóa nhấn mạnh tầm quan trọng của cộng đồng.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy những người được cha mẹ chiều chuộng và dành cho vô số lời khen ngợi có thể có nguy cơ mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ cao hơn. Mặt khác, điều ngược lại cũng đúng. Trẻ em bị bỏ rơi hoặc lạm dụng có thể phát triển rối loạn nhân cách ái kỷ gần như là một bản năng sinh tồn. Các em có thể cảm thấy rằng mình cần phải tự lo cho bản thân vì không ai khác sẽ làm điều đó.
Điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ
Không có cách chữa khỏi rối loạn nhân cách ái kỷ, nhưng liệu pháp tâm lý có thể giúp ích. Điều trị thường tập trung vào liệu pháp trò chuyện (liệu pháp tâm lý).
Liệu pháp trò chuyện có thể giúp người mắc rối loạn nhân cách ái kỷ:
- Cải thiện mối quan hệ với người khác.
- Nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của bản thân.
- Học cách chấp nhận những lời chỉ trích hoặc thất bại.
- Phát triển các mục tiêu thực tế hơn.
- Từ bỏ những mục tiêu và mong muốn phi thực tế.
Một số loại liệu pháp trò chuyện bao gồm:
- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT)
- Liệu pháp siêu nhận thức
- Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT)
- Liệu pháp nhóm
- Liệu pháp cặp đôi hoặc gia đình
Không có loại thuốc đặc trị nào dành riêng cho chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị các rối loạn sức khỏe tâm thần liên quan, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo âu. Một số loại thuốc này bao gồm:
Biến chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ
Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ thường có các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, chẳng hạn như lo âu, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, rối loạn ăn uống hoặc các rối loạn nhân cách khác. Họ cũng có nhiều khả năng lạm dụng ma túy hoặc rượu.
Một số biến chứng có thể xảy ra của rối loạn nhân cách ái kỷ bao gồm:
- Gặp khó khăn trong công việc hoặc học tập
- Các vấn đề về mối quan hệ
- Các vấn đề về sức khỏe thể chất
- Suy nghĩ tự tử
- Hành vi tự tử
Sống chung với rối loạn nhân cách ái kỷ
Nếu bạn mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ, việc kiên trì điều trị có thể rất khó khăn. Dưới đây là một số lời khuyên để giúp bạn vượt qua:
- Giữ tâm trí cởi mở.
- Tập trung vào mục tiêu và những lợi ích của việc điều trị.
- Đến gặp bác sĩ đúng hẹn và làm theo lời khuyên của họ.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ cho bất kỳ chứng nghiện hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
Nếu bạn đang sống chung hoặc có mối quan hệ thân thiết với người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ, đây là một số lời khuyên để chăm sóc bản thân:
- Đặt ra ranh giới. Hãy cho họ biết điều gì là chấp nhận được và điều gì không.
- Đừng để bị cuốn vào cách họ nhìn nhận bạn.
- Chuẩn bị tinh thần cho sự thay đổi trong mối quan hệ.
- Đừng để bụng. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có thể cố gắng khiêu khích bạn, nhưng tốt nhất là bạn không nên phản ứng.
- Tìm kiếm những người khác sẽ hỗ trợ bạn.
- Nhận ra rằng bạn không thể thay đổi một người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ.
- Bảo vệ bản thân. Đừng để người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ thuyết phục bạn rằng hành vi của họ là lỗi của bạn.
- Chăm sóc sức khỏe tinh thần của chính mình. Bạn có thể muốn gặp một nhà trị liệu để giúp bạn giải quyết cảm xúc của mình.
- Đừng bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo về việc tự tử hoặc tự làm hại bản thân. Gọi 115 nếu bạn nghĩ rằng người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ đang gặp nguy hiểm.
Câu hỏi thường gặp về rối loạn nhân cách ái kỷ
Lạm dụng ái kỷ là gì?
Lạm dụng ái kỷ là một dạng lạm dụng tình cảm do các hành vi ái kỷ gây ra. Người có tính ái kỷ có thể đe dọa, lăng mạ, chỉ trích, ngược đãi hoặc thao túng bạn.
Phương pháp điều trị tốt nhất cho người ái kỷ là gì?
Liệu pháp tâm lý có thể là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho những người đang gặp khó khăn với suy nghĩ hoặc hành vi ái kỷ. Đôi khi, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc hoặc đề xuất các phương pháp thư giãn.
Người ái kỷ có thể sống một cuộc sống hạnh phúc không?
Không phải tất cả những người ái kỷ đều không hạnh phúc hoặc căng thẳng. Một số người chỉ có những đặc điểm ái kỷ nhẹ. Nhưng nếu suy nghĩ hoặc hành vi của họ nghiêm trọng, chúng có thể phá vỡ cuộc sống của một người. Điều trị có thể giúp người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ kiểm soát các triệu chứng của họ và cải thiện mối quan hệ với những người khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Webmd
