Viêm da cơ địa là bệnh lý da liễu do tình trạng viêm gây tổn thương da, thường gặp ở những người có cơ địa dị ứng. Bệnh còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như eczema, chàm cơ địa, chàm dị ứng, chàm thể tạng hoặc bệnh liken đơn dạng mãn tính. Bệnh có thể được chia thành ba nhóm chính: viêm da cơ địa do dị ứng, viêm da do tiết bã nhờn và viêm da do tiếp xúc.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về bệnh viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là một bệnh lý da liễu thường gặp, có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, nhưng thường xuyên thấy ở các vùng như bàn tay, nếp gấp da và mặt. Triệu chứng điển hình của bệnh là tình trạng ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ và viêm da, thường xuất hiện thành các đợt cấp tính, rồi thuyên giảm và có thể tái phát sau một khoảng thời gian.
Bệnh tiến triển theo chu kỳ, với các đợt cấp tính, người bệnh sẽ cảm thấy ngứa dữ dội, da nổi mẩn đỏ và có thể kèm theo viêm. Mức độ ngứa đôi khi rất nghiêm trọng, đặc biệt vào ban đêm, khiến người bệnh khó ngủ. Khi bệnh lắng xuống, vùng da bị ảnh hưởng có thể thay đổi màu sắc, trở nên nâu, xám hoặc xuất hiện các mảng da dày do sự cọ xát liên tục.
Viêm da cơ địa có yếu tố di truyền, nghĩa là bệnh có nguy cơ xảy ra nhiều hơn ở người có người thân mắc bệnh này. Biểu hiện của bệnh khác nhau, phụ thuộc vào bệnh đang ở giai đoạn nào, cấp tính, bán cấp hay mãn tính.
2. Nguyên nhân viêm da cơ địa
Nhờ sự phát triển của y sinh học, đặc biệt là sinh học phân tử, các nhà khoa học đã xác định được một số gen có liên quan đến bệnh viêm da cơ địa. Các nghiên cứu y tế cho thấy, nếu trong gia đình có người bị các bệnh dị ứng như hen suyễn hay viêm mũi dị ứng, thì các thế hệ sau có khả năng di truyền 3 bệnh cơ địa (gồm hen suyễn, viêm mũi dị ứng và cả viêm da do cơ địa).
Ngoài yếu tố di truyền, bệnh cũng có thể phát sinh do một số yếu tố tác động từ môi trường và cơ thể, bao gồm:
- Những người có tiền sử dị ứng thường dễ mắc viêm da do cơ địa.
- Một số tác nhân gây kích ứng, như xà phòng, chất tẩy rửa, thay đổi thời tiết hoặc các dị nguyên khác có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh.
- Dị ứng thực phẩm được coi là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh chàm ở trẻ em.
- Các nhiễm trùng cấp tính gây suy giảm hệ miễn dịch cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Rối loạn nội tiết, đặc biệt là trong các giai đoạn thay đổi hormon (như thai kỳ, dậy thì, mãn kinh), cũng có thể góp phần làm bệnh bùng phát.
- Căng thẳng thần kinh, stress kéo dài cũng là yếu tố nguy cơ làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
3. Biểu hiện theo từng giai đoạn của bệnh
Viêm da cơ địa có các biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn, bao gồm cấp tính, bán cấp và mãn tính. Các triệu chứng có thể thay đổi tùy theo từng giai đoạn.
Viêm da do cơ địa giai đoạn cấp tính thường biểu hiện bằng sự xuất hiện của nhiều mẩn đỏ trên da, kèm theo mụn nước nhỏ nằm trên nền ban đỏ, không có vảy da. Các vùng da bị tổn thương có hiện tượng phù nề, ứ dịch và hình thành các vảy tiết. Mụn nước và mẩn đỏ thường xuất hiện phổ biến ở các khu vực như má, trán, cằm và có thể lan rộng ra thân mình, tay chân trong các trường hợp bệnh nặng.
Ở giai đoạn bán cấp, triệu chứng viêm da cơ địa có xu hướng thuyên giảm, da không còn tiết dịch nhiều và hiện tượng phù nề giảm bớt.
Trong giai đoạn mãn tính, bệnh biểu hiện bằng sự hình thành các lớp da dày lên do tăng sừng và liken hóa, tạo ra các mảng da nổi gồ trên bề mặt, có ranh giới rõ ràng với vùng da khỏe mạnh. Những mảng liken thường xuất hiện ở các vùng như lòng bàn tay, lòng bàn chân, mặt trước và mặt sau của nếp gấp khuỷu, hố khoeo và vùng gáy. Đây là hậu quả của quá trình ngứa và gãi nhiều dẫn đến trầy xước và làm tổn thương da .
Mặc dù có sự tiến bộ trong điều trị viêm da cơ địa, việc phòng ngừa bệnh tái phát vẫn gặp nhiều thách thức, do nguyên nhân gây bệnh cụ thể trong hầu hết các trường hợp vẫn chưa được xác định rõ ràng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
