Nổi mề đay gây tác động xấu đến sức khỏe và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người bệnh cũng như tính thẩm mỹ của cơ thể. Do đó, việc chủ động áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý và hiểu rõ việc nổi mề đay kiêng gì và bổ sung những chất gì để làm thuyên giảm triệu chứng có ý nghĩa quyết định với hiệu quả điều trị bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về bệnh nổi mề đay
Nổi mề đay là một tình trạng da phổ biến, thường gặp ở trẻ em và phụ nữ tuổi từ 20 đến 40. Bệnh này xảy ra khi da phản ứng với các yếu tố gây dị ứng từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Biểu hiện đầu tiên là các nốt sẩn hồng hoặc đỏ, giống như vết muỗi đốt, có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên cơ thể, nhưng chủ yếu là ở những nơi da bị ép chặt như eo hay vị trí đeo thắt lưng, nịt bụng.
Các vết khi bị nổi mề đay gây ngứa và sưng tấy, khiến người bệnh cảm thấy khó chịu. Việc gãi có thể khiến tình trạng này lan rộng hơn và thậm chí có thể gây trầy xước, nhiễm trùng da. Đôi khi, bệnh còn đi kèm với các triệu chứng khác như sốt cao, đau khớp, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, nôn, khó thở, đau đầu và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc phản vệ (truỵ tim mạch), một tình trạng y tế cấp cứu.
Có hai loại mề đay là nồi mề đay cấp tính (kéo dài dưới sáu tuần) và nổi mề đay mạn tính (kéo dài hơn sáu tuần). Các nguyên nhân thường gặp bao gồm dị ứng thời tiết, do di truyền, chấn thương cơ thể, mặc quần áo quá chật hay dị ứng với thực phẩm (như hải sản) và các chất kích thích (như rượu bia). Nổi mề đay cũng có thể do nhiễm trùng vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, phản ứng với thuốc như thuốc an thần, aspirin hay penicillin hoặc mắc các bệnh như lupus ban đỏ, cường giáp trạng, u ác tính hoặc do căng thẳng tâm lý.
2. Nổi mề đay kiêng gì?
Mặc dù nổi mề đay không phải là một bệnh lý cực kỳ nguy hiểm nhưng có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của người mắc phải. Đặc biệt, khi mề đay xuất hiện ở các vùng dễ thấy như mặt, cổ, hay trước ngực, bệnh không chỉ ảnh hưởng xấu đến vẻ thẩm mỹ mà còn gây ra các vấn đề về mặt tâm lý cho bệnh nhân. Để giảm thiểu và kiểm soát tình trạng này, bệnh nhân cần tuân thủ một số hướng dẫn và biện pháp kiêng kị quan trọng dưới đây.
2.1 Tránh gãi
Triệu chứng thường thấy nhất của nổi mề đay là cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Khi ngứa, phản xạ tự nhiên của bệnh nhân thường là gãi lên vùng da bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, việc gãi không những không giảm bớt được cảm giác ngứa mà còn khiến trình trạng trở nên tồi tệ hơn. Thêm vào đó, gãi nhiều có thể khiến da bị trầy xước, dễ dàng bị nhiễm khuẩn và làm cho tình trạng mề đay trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy, người bệnh được khuyến cáo nên tránh gãi để ngăn ngừa tình trạng này trở nên nặng nề hơn.
2.2 Không nên sử dụng hoá mỹ phẩm
Mỹ phẩm có thể trở thành nguyên nhân gây dị ứng, kích ứng da và thậm chí là nổi mề đay khi cơ thể phản ứng với một số thành phần có trong mỹ phẩm. Đặc biệt, đối với những người sở hữu làn da nhạy cảm, ngay cả các sản phẩm mỹ phẩm với thành phần được cho là dịu nhẹ cũng có thể gây ra phản ứng dị ứng. Vì vậy, nếu xuất hiện các triệu chứng của mề đay, bệnh nhân được khuyến nghị nên ngừng sử dụng hóa mỹ phẩm ngay lập tức và tìm kiếm sự tư vấn y tế để xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này.
2.3 Không nên sử dụng chất kích thích
Các chất kích thích như rượu, bia và thuốc lá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống miễn dịch của cơ thể. Khi hệ miễn dịch bị suy yếu, việc điều trị các tình trạng dị ứng như mề đay cũng trở nên phức tạp hơn. Nếu người mắc bệnh mề đay tiếp tục sử dụng các chất kích thích này, quá trình hồi phục có thể bị kéo dài và khó khăn hơn.
2.4 Không tiếp xúc với gió khi bị nổi mề đay
Có nên kiêng gió khi bị mề đay không? Đây là thắc mắc của nhiều bệnh nhân. Nhiễm phong, hay còn gọi là bị gió, được xem là một trong những nguyên nhân có thể gây ra mề đay. Khi bị nhiễm phong, hệ miễn dịch của cơ thể có thể phản ứng với các yếu tố môi trường, tạo ra các chất gây dị ứng và sẩn ngứa. Thêm vào đó, da của người bệnh khi đang bị mề đay rất nhạy cảm và dễ tổn thương, có nguy cơ cao bị nhiễm trùng nếu để tiếp xúc với gió và bụi bẩn.
Do đó, bệnh nhân mề đay nên hạn chế tiếp xúc với gió. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bệnh nhân cần phải ở hoàn toàn trong nhà hay trong môi trường kín. Khi cần ra ngoài, người bệnh cần mặc quần áo che chắn kỹ càng để bảo vệ làn da khỏi gió và ánh nắng mặt trời, giảm thiểu nguy cơ kích ứng da thêm.
2.5 Tắm rửa cẩn thận
Mặc dù quan niệm dân gian cho rằng người bị nổi mề đay nên kiêng nước, thực tế lại cho thấy điều này không hoàn toàn đúng. Khi bị mề đay, đặc biệt trong mùa hè, cơ thể sẽ tiết ra nhiều mồ hôi và tích tụ tế bào chết trên da. Việc không tắm rửa sạch sẽ sẽ khiến bã nhờn và vi khuẩn trên da tăng lên, có thể gây nhiễm trùng các nốt mề đay và làm cho tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn. Do đó, việc tắm rửa thường xuyên là rất quan trọng để giữ cho da sạch và giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.
Khi tắm trong tình trạng đang bị mề đay, người bệnh cần chú ý một số vấn đề sau để bảo vệ làn da nhạy cảm và giảm thiểu sự khó chịu do ngứa:
- Tắm nước ấm: Khi bị mề đay, việc tắm bằng nước ấm là rất quan trọng để giảm thiểu kích ứng da. Nhiệt độ nước phải ở mức vừa phải, không quá nóng và không quá lạnh. Tắm nước quá nóng có thể làm mất đi độ ẩm tự nhiên và độ pH của da, khiến da trở nên khô ráp và tăng cảm giác ngứa ngáy, thậm chí gây ra cảm giác như bị bỏng. Ngược lại, tắm bằng nước quá lạnh có thể dẫn tới sốc nhiệt, làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
- Không chà xát quá mạnh: Khi tắm, người bị nổi mề đay không nên chà xát da quá mạnh. Việc này nhằm ngăn ngừa làm tổn thương da thêm, giảm thiểu nguy cơ gây ra các vết trầy xước, nhiễm trùng, hoặc thậm chí để lại sẹo trên bề mặt da.
- Không nên tắm quá lâu: Người bị mề đay nên hạn chế thời gian tắm không quá 10 phút và chỉ nên tắm một lần mỗi ngày. Tắm quá lâu có thể khiến làn da mất đi độ ẩm tự nhiên, làm da trở nên khô ráp và tăng cảm giác ngứa ngáy.
- Cẩn trọng khi sử dụng sản phẩm chăm sóc da: Người bệnh mề đay cần thận trọng khi chọn sản phẩm chăm sóc da, như sữa tắm hay gel tẩy tế bào chết. Ưu tiên sử dụng các sản phẩm đã dùng quen hoặc những sản phẩm có thành phần tự nhiên, không gây kích ứng da. Đối với những người có làn da nhạy cảm, sự cẩn thận này càng quan trọng bởi việc sử dụng sản phẩm không phù hợp có thể làm tăng các triệu chứng mề đay, khiến tình trạng da tồi tệ hơn.
3. Dinh dưỡng cho người bị nổi mề đay
3.1 Nổi mề đay kiêng gì?
Ở giai đoạn mề đay cấp tính, người bệnh cần chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống để giảm thiểu tình trạng bệnh. Đặc biệt, nên hạn chế tiêu thụ đường và muối vì đường có thể làm tăng mức độ dị ứng, trong khi lượng muối cao có thể gây kích ứng thần kinh ngoại biên. Ngoài ra, các chất kích thích như rượu, cà phê, trà, thuốc lá, tiêu và ớt cũng không nên dùng để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
Trong trường hợp bệnh nhân bị phù nề, cần giảm lượng thực phẩm chứa nhiều nước như súp hay canh và hạn chế uống nước. Bệnh nhân cũng nên tránh các thực phẩm giàu protein như tôm, cua, cá, thịt gà, thịt bò, đồ hộp, trứng và sữa để giảm nguy cơ phản ứng dị ứng.
Đối với trẻ em bị mề đay mạn tính, chế độ ăn nên giảm lượng đường và tránh các thực phẩm có thể gây dị ứng cao như lòng trắng trứng và sữa bò.
Nhìn chung, các loại thực phẩm người bị nổi mề đay nên kiêng gồm có:
- Thực phẩm giàu đạm: Tôm, cua, thịt bò và cá biển thường chứa hàm lượng protein cao, có thể là nguyên nhân gây dị ứng, đặc biệt đối với những người có cơ địa nhạy cảm. Khi bị mề đay, hệ miễn dịch của cơ thể không còn hoạt động bình thường, do đó, việc tiếp nhận và chuyển hóa những loại thực phẩm giàu protein này trở nên khó khăn hơn, có thể dẫn tới các phản ứng kích ứng.
- Thực phẩm nhiều đường và muối: Không chỉ kích thích hệ thần kinh ngoại biên, mà các thực phẩm này còn có thể khiến các vết mề đay trở nên trầm trọng hơn. Nhóm thực phẩm này còn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, làm chậm quá trình lành của các vết mẩn ngứa trên da và tăng nguy cơ tái phát bệnh.
- Thực phẩm cay nóng: Các món chiên rán, hạt tiêu, ớt và các gia vị mạnh khác có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể và gây ra cảm giác nóng, bứt rứt, khó chịu khi tiêu thụ. Ngoài ra, thực phẩm cay nóng còn có thể khiến da trở nên khô hơn, dẫn đến tình trạng da bong tróc.
3.2 Thực phẩm cần bổ sung
Để hỗ trợ điều trị nổi mề đay mãn tính hiệu quả, bệnh nhân không chỉ cần tránh những loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh mà còn cần bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và chất xơ. Việc ăn uống cần tập trung vào các loại thực phẩm giàu vitamin A, B và C cùng những thực phẩm dễ tiêu và có tác dụng chống táo bón như trái cây và rau xanh. Đặc biệt, các loại thực phẩm như khoai lang, mướp đắng và cam không chỉ cung cấp vitamin và chất xơ mà còn giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Ngoài chế độ ăn uống, người bệnh cũng nên hạn chế sử dụng hóa mỹ phẩm và các chất kích thích, đồng thời duy trì tâm lý thoải mái và tích cực. Việc vận động cơ thể một cách phù hợp cũng góp phần quan trọng trong việc quản lý và giảm nguy cơ tái phát của bệnh. Khi xuất hiện các triệu chứng sẩn ngứa hay nổi mề đay, bệnh nhân nên đi khám tại các bệnh viện lớn để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, nhờ đó tăng khả năng kiểm soát bệnh hiệu quả.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City được biết đến là một địa chỉ uy tín trong việc khám và điều trị nổi mề đay mãn tính cũng như nhiều bệnh lý da liễu khác. Bệnh viện sở hữu đội ngũ các chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao, được hỗ trợ bởi các trang thiết bị y tế hiện đại. Vinmec Times City cam kết cung cấp sự hỗ trợ tốt nhất cho bệnh nhân trong việc chẩn đoán và điều trị mề đay, nhằm bảo vệ và nâng cao sức khỏe của khách hàng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
