Trào ngược dạ dày thực quản: Điều trị như thế nào?

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản hiện nay rất đa dạng phương pháp, từ các biện pháp tại nhà như thay đổi lối sống, chế độ ăn uống đến kết hợp với các biện pháp dân gian hoặc điều trị nội, ngoại khoa. Tuy nhiên, dù các phương pháp này có được ca ngợi “thần thánh” đến đâu, bệnh nhân cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa trước khi áp dụng.

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS. BS Phạm Thị Thu Hương - Trưởng khoa Nội tiêu hóa - Nội soi can thiệp, Khoa Nội Tiêu hóa - Nội soi can thiệp - Trung tâm Tiêu hóa - Gan mật - Tiết niệu, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City.

1. Biến chứng của trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày - thực quản không chỉ gây ợ nóng và cảm giác khó chịu tức thời mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng bệnh nhân nếu không được điều trị đúng cách. Biến chứng của trào ngược dạ dày - thực quản bao gồm:

1.1 Viêm đường hô hấp

Việc axit dạ dày trào ngược lên đường hô hấp (viêm đường hô hấp) dẫn đến viêm họng, viêm mũi, viêm phế quản và thậm chí là viêm phổi. Lúc này, bệnh nhân có thể bị ho, thở khò khè và khàn tiếng trong thời gian dài. Đáng chú ý, những triệu chứng này không thuyên giảm khi sử dụng các biện pháp điều trị thông thường.

1.2 Viêm loét thực quản

Hẹp thực quản là một biến chứng nguy hiểm của trào ngược dạ dày do axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến viêm loét và hẹp thực quản. Biểu hiện của hẹp thực quản bao gồm: khó nuốt, bị nghẹn khi nuốt, đau họng, đau ngực, đau xương ức khi ăn uống, cảm giác buồn nôn, nôn mửa và không thấy thèm ăn.

1.3 Barrett thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm khác là Barrett thực quản. Nếu không được điều trị, Barrett thực quản kéo dài có thể tiến triển thành ung thư thực quản. May mắn thay, bệnh nhân có thể phát hiện sớm biến chứng Barrett thực quản thông qua nội soi dạ dày thực quản.

1.4 Ung thư thực quản

Viêm loét thực quản do trào ngược kéo dài có thể dẫn đến ung thư thực quản, thường gặp ở người trên 50 tuổi. Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ khi tiến triển mới xuất hiện các biểu hiện như nuốt nghẹn, đau sau xương ức dai dẳng, khàn tiếng, đôi khi có hạch to ở phần dưới cổ họng. Do không thể ăn uống được, người bệnh sẽ bị sụt cân nhanh chóng và suy kiệt. 

2. Điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Việc điều trị trào ngược dạ dày thực quản phụ thuộc vào mức độ bệnh. Với các trường hợp nhẹ mới xuất hiện, bệnh nhân có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống và chế độ ăn uống như bỏ thuốc lá, bia rượu, giảm cân, giảm stress,... 

Mặc dù bệnh nhân có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà để cải thiện tình trạng bệnh, nhưng điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ nếu bệnh kéo dài.

2.1 Điều trị trào ngược dạ dày thực quản không dùng thuốc

Thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tình trạng trào ngược axit dạ dày. Kết hợp điều trị y tế với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý sẽ giúp giảm thiểu tần suất trào ngược, cải thiện hiệu quả điều trị.

2.1.1 Thay đổi chế độ ăn

Dưới đây là một số cách trị trào ngược dạ dày thực quản xoay quanh việc thay đổi chế độ ăn uống:

• Duy trì cân nặng lý tưởng: Thừa cân tạo áp lực lên cơ thể, khiến dạ dày bị đẩy lên và axit dễ trào ngược vào thực quản.
• Tránh thực phẩm béo, chiên, sốt cà chua, rượu, sô cô la, bạc hà, tỏi, hành tây và cafein. Thay vào đó, bệnh nhân nên bổ sung trái cây và rau xanh vào chế độ ăn.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn quá no một lần, giúp dạ dày bớt đầy và hạn chế trào ngược.
• Không nên ăn tối quá muộn, tốt nhất là trước 8 giờ tối. Hãy chờ ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn rồi mới nằm xuống hoặc đi ngủ.

2.1.2 Thay đổi lối sống

Dưới đây là một số cách trị trào ngược dạ dày thực quản xoay quanh việc thay đổi lối sống sinh hoạt:

• Kê cao đầu hoặc sử dụng gối chống trào ngược khi ngủ giúp giảm triệu chứng trào ngược axit dạ dày.
• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc làm suy giảm chức năng của cơ vòng thực quản, dẫn đến việc axit từ dạ dày trào lên thực quản.
• Ăn chậm, nhai kỹ: Nhai kỹ và nuốt hết phần ăn trong miệng trước khi tiếp tục ăn phần tiếp theo.
• Mặc quần áo thoải mái: Tránh mặc quần áo bó sát vì chúng tạo áp lực lên bụng và cơ vòng thực quản dưới, gây ra trào ngược.
• Thư giãn, giảm căng thẳng: Giảm căng thẳng và lo âu có thể làm giảm rõ rệt các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản.  

2.2 Điều trị theo dân gian

Ngoài việc thay đổi lối sống sinh hoạt và ăn uống, bệnh nhân cũng có thể cân nhắc điều trị trào ngược dạ dày thực quản theo phương pháp dân gian:

2.2.1 Baking soda

Baking soda sở hữu đặc tính chống viêm và sát khuẩn, giúp khử trùng và làm sạch họng hiệu quả. Nhờ tính kiềm, baking soda có khả năng trung hòa axit trong dạ dày, từ đó làm giảm cảm giác nóng rát do trào ngược axit. Bên cạnh đó, baking soda còn giúp ngăn ngừa vi khuẩn hoặc axit trào ngược từ dạ dày gây tổn thương niêm mạc thực quản.  

Để sử dụng Baking soda hiệu quả, bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng cụ thể:

Nguyên liệu:

• 1 muỗng baking soda.
• 200 ml nước lọc.

Cách sử dụng:

• Cho 1 muỗng baking soda vào 200 ml nước lọc.
• Khuấy đều cho đến khi baking soda tan hoàn toàn.
• Uống 2-3 ly mỗi ngày.
• Duy trì sử dụng trong 7 ngày.

2.2.2 Nghệ tươi và mật ong

Nghệ tươi chứa Curcumin - hoạt chất giúp ngăn chặn viêm loét, kiểm soát viêm nhiễm và bảo vệ niêm mạc dạ dày hiệu quả.  

Để sử dụng nghệ tươi hiệu quả, bệnh nhân có thể tham khảo cách làm như sau:

Nguyên liệu:

• 1 củ nghệ tươi.
• 1 muỗng mật ong.

Cách sử dụng:

• Cạo vỏ củ nghệ, rửa sạch và để ráo nước.
• Giã hoặc xay nhuyễn nghệ bằng cối hoặc máy xay sinh tố.
• Lấy hỗn hợp nghệ đã xay pha với 100 ml nước ấm và 1 muỗng mật ong.
• Uống hỗn hợp này trước bữa ăn 15 - 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe. 

2.2.3 Tỏi và mật ong

Tỏi và mật ong đều là những nguyên liệu quen thuộc trong gian bếp Việt Nam, không chỉ mang đến hương vị thơm ngon cho món ăn mà còn là phương thuốc trị trào ngược dạ dày thực quản hiệu quả khi bảo vệ và đẩy lùi các vi khuẩn tấn công gây bệnh dạ dày thực quản.

Cách sử dụng tỏi và mật ong để bảo vệ dạ dày như sau:

Nguyên liệu:

• 500g tỏi.
• 300ml mật ong nguyên chất.

Cách làm:

• Bóc vỏ tỏi, đập dập.
• Cho tỏi đã đập vào hũ thủy tinh, đổ mật ong lên trên sao cho tỏi chìm hoàn toàn.
• Đậy kín nắp và bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
• Sau 3 tuần, bệnh nhân có thể sử dụng. Mỗi ngày dùng 2-3 tép tỏi ngâm mật ong trước hoặc sau bữa ăn.

2.2.4 Lá mơ

Lá mơ với đặc tính sát khuẩn, giải độc và trung hòa axit dạ dày, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.

Nguyên liệu:

• 200g lá mơ.

Cách làm:

• Rửa sạch lá mơ, để ráo nước.
• Cho lá mơ vào cối giã hoặc máy xay sinh tố, giã/xay nhuyễn.
• Lọc lấy nước cốt, bỏ bã lá mơ.
• Có thể sử dụng trực tiếp hoặc hấp cách thủy trước khi dùng.
• Uống 2 lần mỗi ngày.

2.2.5 Lá trầu không

Lá trầu không từ lâu đã được biết đến như một vị thuốc dân gian quý giá, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Một trong những công dụng nổi bật của lá trầu không là hỗ trợ điều hòa và cân bằng độ pH trong dạ dày, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả. Nhờ tính kháng khuẩn, lá trầu không còn có khả năng làm lành tổn thương niêm mạc dạ dày, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây trào ngược axit.

Nguyên liệu:

• 10 lá trầu không.
• 1 muỗng cà phê muối hạt.

Cách làm:

• Rửa sạch lá trầu không và ngâm trong nước muối pha loãng khoảng 10 phút.
• Cho lá trầu vào 300 ml nước và đun sôi trong 15 phút.
• Lọc lấy nước cốt, bỏ bã lá.
• Uống trước bữa trưa 1 tiếng.

2.2.6 Chuối xanh

Chuối xanh, với hàm lượng khoáng chất, chất xơ và vitamin dồi dào, có khả năng làm đầy lớp niêm mạc, từ đó giảm thiểu tổn thương và kháng viêm hiệu quả. Dưới đây là cách sử dụng chuối xanh để cải thiện sức khỏe:

Nguyên liệu:

• 2 quả chuối xanh.
• 1 muỗng muối hạt.

Cách làm:

• Gọt vỏ chuối, ngâm nước muối. Vớt ra để ráo.
• Cắt chuối thành lát mỏng, ngâm tiếp trong nước muối 15 phút.
• Thưởng thức chuối ngâm với cơm, 3-4 lần mỗi tuần.

2.2.7 Tinh bột nghệ

Cách sử dụng tinh bột nghệ: Kết hợp với mật ong hoặc pha với nước ấm và uống trực tiếp.

2.2.8 Nha đam

Nha đam sở hữu nhiều hoạt chất chống oxy hóa, mang đến khả năng chống viêm hiệu quả, ngăn chặn tác hại của gốc tự do và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Để tận dụng những lợi ích này, bệnh nhân có thể áp dụng cách chế biến nha đam như sau:

Nguyên liệu:

• 5 nhánh nha đam.
• 5ml mật ong.
• 1 muỗng cà phê muối hạt.

Cách làm:

• Gọt sạch vỏ xanh của nha đam, ngâm với nước muối loãng trong 10 phút để loại bỏ nhớt.
• Cho nha đam vào cối giã hoặc máy xay sinh tố, giã hoặc xay nhuyễn cùng với mật ong.
• Thêm 500ml nước ấm vào hỗn hợp, khuấy đều.
• Bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng 2 muỗng nha đam mỗi ngày.

2.2.9 Nước dừa

Nước dừa là nguồn cung cấp dồi dào axit lauric và các loại vitamin, giúp loại bỏ virus gây trào ngược dạ dày, tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể. Người bệnh có thể uống nước dừa trực tiếp hoặc đun sôi nước dừa để cơ thể dễ hấp thu các hoạt chất.

2.2.10 Lá ổi

Lá ổi - nguyên liệu dễ kiếm và quen thuộc trong đời sống, là một kho tàng với nhiều hoạt chất quý giá như Flavonoid, Tanin, Saponin, mang đến hiệu quả kháng khuẩn và kháng viêm vượt trội. Để tận dụng tối đa lợi ích của lá ổi, bệnh nhân có thể áp dụng bài thuốc từ lá ổi theo hướng dẫn sau:

Nguyên liệu:

• 50g lá ổi non.
• 200g gạo lứt.
• 500ml nước lọc.

Cách làm:

• Rửa sạch lá ổi non, để ráo nước.
• Thái nhỏ lá ổi.
• Cho lá ổi vào chảo xào cùng gạo lứt.
• Cho hỗn hợp lá ổi và gạo lứt vào nồi, thêm 500ml nước lọc và đun nhỏ lửa cho đến khi sôi.
• Tắt bếp, lọc bỏ bã và lấy phần nước cốt.
• Uống nước khi còn ấm để các hoạt chất dễ dàng hấp thu vào cơ thể.

2.2.11 Cam thảo và hoa cúc

Cam thảo và hoa cúc đôi khi được sử dụng để giảm triệu chứng trào ngược, nhưng chúng có thể gây tác dụng phụ và ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc đang dùng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

2.3 Dùng thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Các nhóm thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản chính thường được sử dụng cho bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản bao gồm: thuốc ức chế bơm proton (PPI) giúp giảm axit dạ dày và một số thuốc chống trào ngược.

• Thuốc ức chế bơm Proton (PPI): Bao gồm các loại như Omeprazole, Pantoprazole,...  
• Thuốc trung hòa Axit và Alginate: Nhóm thuốc trung hòa axit dạ dày phổ biến thường chứa các muối nhôm và magnesi như Maalox, Alusi, Gastropulgite.  
• Thuốc kháng thụ thể Histamin H2: Một số loại thuốc phổ biến như Zantac, Ranitidine, Tagamet.
• Thuốc tác dụng trên chức năng vận động thực quản (Prokinetics): Thường được phối hợp với nhóm ức chế bơm Proton (PPI) để điều trị bệnh. Một số thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Metoclopramide, Domperidone và Baclofen.

2.4 Điều trị ngoại khoa  

Với trường hợp nặng và kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Quyết định phương pháp phẫu thuật phù hợp sẽ tùy thuộc vào bác sĩ chuyên khoa.

Đối với những bệnh nhân không đáp ứng với thuốc hoặc muốn tránh sử dụng thuốc lâu dài, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật hoặc nội soi can thiệp. Một số phương pháp điều trị ngoại khoa phổ biến nhất hiện nay bao gồm:

• Nội soi can thiệp: Sử dụng dụng cụ nội soi để khâu cơ thắt dưới thực quản.
• Phẫu thuật tạo hình thực quản bằng phương pháp Nissen.
• Thiết bị từ tính để thắt quanh cơ vòng thực quản.

Nếu tình trạng trào ngược dạ dày gây khó chịu kéo dài, dai dẳng hoặc bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như khó nuốt, nghẹn, đau âm ỉ hãy lập tức đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị trào ngược dạ dày thực quản kịp thời. 

Khoa Nội soi - Tiêu hóa tại Vinmec là chuyên khoa uy tín, nổi bật với đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, trang thiết bị hiện đại, giúp chẩn đoán và điều trị hiệu quả các bệnh lý tiêu hóa. Hãy liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec ngay để được tư vấn và khám chữa bệnh kịp thời. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.