Hội chứng Sjogren là một bệnh lý tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công vào các tuyến nội tiết, gây ra các triệu chứng khó chịu trên nhiều vùng khác nhau của cơ thể. Dù gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, bệnh này về cơ bản vẫn được coi là lành tính và không ảnh hưởng đến tuổi thọ của người bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1.Hội chứng Sjogren là gì?
Hội chứng Sjogren hay còn gọi là bệnh tự miễn Sjogren là một loại bệnh lý tự miễn dịch. Lúc này, hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn và tấn công các tuyến ngoại tiết như tuyến nước bọt, tuyến lệ. Điều này dẫn đến việc giảm hoặc ngừng sản xuất nước bọt, nước mắt, gây ra các triệu chứng khô mắt, khô miệng và khô các niêm mạc khác. Bệnh có thể đi kèm với các rối loạn miễn dịch khác như viêm khớp dạng thấp và lupus. Bệnh này thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi từ 40 đến 60 và không có khả năng lây nhiễm.
Các bệnh liên quan đến hội chứng Sjogren bao gồm viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì, viêm đa cơ, xơ gan ứ mật tiên phát, viêm tuyến giáp Hashimoto và xơ phổi kẽ.
2. Cách nhận biết hội chứng Sjogren
Hội chứng Sjogren có thể được nhận biết qua nhiều triệu chứng đặc trưng như sau:
- Triệu chứng toàn thân: Mệt mỏi không rõ nguyên nhân, sốt nhẹ, phát ban da và thở gấp.
- Triệu chứng mắt: Viêm mí mắt và viêm kết giác mạc do giảm tiết nước mắt, gây cảm giác nóng rát, ngứa, chảy nước mắt nhầy, đỏ mắt và nhạy cảm với ánh sáng. Trong trường hợp nặng, có thể gặp tình trạng loét mắt.
- Triệu chứng tai, mũi, họng: Sưng tăng tuyến mang tai có thể tái phát hoặc mạn tính; khô mũi, họng, thanh quản và phế quản.
- Triệu chứng miệng: Giảm tiết nước bọt, khô môi và miệng, gây khó khăn khi nuốt, nói chuyện và tăng nguy cơ sâu răng.
- Các triệu chứng khác: Mất khả năng vị giác và khứu giác, đau dạ dày, sưng hạch bạch huyết, khô da và âm đạo.
- Triệu chứng hệ thống: Có thể bao gồm viêm tụy, đau và viêm khớp, viêm màng phổi, rối loạn thần kinh, viêm mạch máu, nhiễm toan ống thận và viêm thận kẽ mãn tính gây suy thận.
3. Chẩn đoán hội chứng Sjogren
Để chẩn đoán chính xác hội chứng Sjogren, bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng lâm sàng kể trên kết hợp thực hiện các xét nghiệm máu bao gồm xét nghiệm tốc độ lắng máu, xét nghiệm máu toàn diện và xét nghiệm kháng thể đặc hiệu cho Sjogren. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể chỉ định kiểm tra Schirmer nhằm định lượng nước mắt và sinh thiết môi để xác nhận chẩn đoán.
Chẩn đoán hội chứng Sjögren dựa trên các tiêu chuẩn lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm chuyên biệt:
- Xét nghiệm tuyến mắt và nước bọt: Thực hiện để đánh giá tình trạng hoạt động của các tuyến này.
- Xét nghiệm tự kháng thể: Nhằm phát hiện các kháng thể tự miễn dịch đặc trưng cho bệnh.
- Sinh thiết tuyến nước bọt: Đôi khi được yêu cầu để xác định chính xác mức độ tổn thương tại các tuyến.
Bệnh nhân có các triệu chứng như khô mắt, khô miệng, phì đại tuyến nước bọt, các vấn đề về thần kinh ngoại vi, xuất hiện ban xuất huyết hoặc toan hóa ống thận không rõ nguyên nhân nên được thực hiện các xét nghiệm để đánh giá tình trạng bệnh.
Dựa theo tiêu chuẩn phân loại hội chứng Sjögren tiên phát do EULAR/ACR (Liên đoàn Châu Âu về các Bệnh Khớp và Hiệp hội Thấp khớp Mỹ) đã được cập nhật vào năm 2016, với các chỉ tiêu như sau:
- Các triệu chứng mắt: Khô mắt hàng ngày, dai dẳng hơn 3 tháng, cảm giác có dị vật trong mắt tái đi tái lại hoặc cần sử dụng nước mắt nhân tạo ít nhất 3 lần mỗi ngày.
- Các triệu chứng ở miệng: Khô miệng kéo dài trên 3 tháng hoặc cần sử dụng nước hoặc các chất lỏng khác để giúp nuốt thức ăn mỗi ngày.
Để được chẩn đoán mắc phải hội chứng Sjögren, bệnh nhân cần đáp ứng ít nhất một trong các triệu chứng trên và đạt điểm ≥ 4 trong các tiêu chuẩn đánh giá, đồng thời không thuộc bất kỳ nhóm loại trừ nào sau đây:
- Tiền sử xạ trị vùng đầu và cổ.
- Nhiễm viêm gan virus C.
- AIDS.
- Sarcoidosis.
- Amyloidosis.
- Bệnh chống thải ghép vật chủ.
- Bệnh liên quan đến IgG4.
4.Phương pháp điều trị hội chứng Sjogren
Hiện nay, chưa có phương pháp nào có thể chữa khỏi hẳn hội chứng Sjogren. Các bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc đồng thời khuyến nghỉ áp dụng nhiều biện pháp điều trị bổ trợ để giúp người bệnh kiểm soát bệnh và giảm nhẹ các triệu chứng. Các phương pháp điều trị này bao gồm:
4.1 Điều trị bằng thuốc
- Thuốc điều trị khô mắt: Nước mắt nhân tạo và các loại thuốc kích thích tiết nước mắt thường được sử dụng cho bệnh nhân có triệu chứng nhẹ đến trung bình. Trong trường hợp bệnh nặng hơn, có thể phải dùng thêm thuốc kháng sinh, thuốc mỡ mắt hoặc huyết thanh tự thân để điều trị các biến chứng như viêm mí mắt hay loét giác mạc.
- Thuốc điều trị khô miệng: Pilocarpin được sử dụng để kích thích tiết nước bọt, giảm tình trạng khô miệng ở người bệnh.
- Thuốc ức chế miễn dịch: Các loại thuốc như corticoid, hydroxychloroquine và methotrexate giúp làm chậm tiến trình bệnh và giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
- Thuốc khác: Các loại thuốc chống viêm không steroid và các thuốc giảm đau thông thường có thể được sử dụng để giảm đau và giảm sưng viêm.
4.2 Thay đổi lối sống
Để cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng của hội chứng Sjogren, người bệnh cần thay đổi lối sống và các thói quen chăm sóc cơ thể:
- Vệ sinh, chăm sóc răng miệng: Đi khám nha khoa định kỳ, vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng và làm sạch kẽ răng sau mỗi bữa ăn.
- Tư vấn bác sĩ: Trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng các sản phẩm giúp tăng độ ẩm cho mắt, miệng và da. Nếu sử dụng nước mắt nhân tạo gây kích ứng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để chuyển sang loại khác.
- Sử dụng thuốc mỡ: Đối với tình trạng khô mắt vào ban đêm, có thể sử dụng thuốc mỡ mắt theo đơn của bác sĩ.
- Sử dụng chất bôi trơn âm đạo hàng ngày hoặc trước khi quan hệ tình dục để giảm khô âm đạo.
- Máy tạo độ ẩm: Dùng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ vào ban đêm để giảm tình trạng khô mắt, miệng và mũi.
- Thuốc mỡ cho da: Bôi thuốc mỡ giữ ẩm cho da khô để duy trì độ ẩm cho da.
- Theo dõi sức khỏe: Người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu có các triệu chứng như đau dạ dày nghiêm trọng, đau mắt hoặc thay đổi thị lực.
Các phương pháp điều trị này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Việc quản lý bệnh Sjogren cần được tiến hành thường xuyên và kỹ lưỡng. Bệnh nhân nên thăm khám định kỳ để theo dõi tiến trình bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết
Tổng quan, hội chứng Sjogren thường không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng và khá lành tính. Tuy nhiên, ảnh hưởng của bệnh phần lớn đến từ những rối loạn liên quan đến hệ miễn dịch mà bệnh gây ra.
Khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường trong cơ thể như khô mắt, khô miệng hoặc các triệu chứng viêm khác, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Việc này không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe lâu dài.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM
