Vai trò của canxi trong phòng chống ung thư

Canxi là một trong những chất vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể của con người. Nó được biết đến với công dụng tăng cường sự phát triển và độ chắc khỏe của xương, đồng thời có khả năng ngăn ngừa được một số căn bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư ruột kết. Vì thế nên vai trò của canxi vốn rất quan trọng.

Canxi có tác dụng gì? Thực chất canxi là một loại khoáng chất thiết yếu trong chế độ ăn uống hàng ngày, thường có nhiều trong sữa, sữa chua, phô mát và các loại rau xanh đậm. Ngoài ra, nó cũng được tìm thấy trong một số loại đậu (chẳng hạn như đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu hoặc đậu phộng), các loại hạt và các loại ngũ cốc.

Bên cạnh đó, canxi cũng là một trong những thành phần chính của răng và xương. Nó là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với quá trình làm đông máu để cầm máu cũng như các hoạt động bình thường của cơ, tim và dây thần kinh của cơ thể.

Nhìn chung, canxi là một phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh, tuy nhiên đối với mỗi độ tuổi sẽ có lượng canxi khuyến nghị khác nhau. Bạn có thể quan sát trong bảng dưới đây, chúng ta thấy lượng canxi khuyến nghị cao nhất dành cho trẻ em và thanh thiếu niên ở độ tuổi từ 9 – 18 tuổi, vì xương của những đối tượng này đang ở thời kỳ phát triển mạnh mẽ.

2.1 Khuyến nghị về lượng canxi cho nam và nữ

• Chú thích: mg = milligram

Đối với người trưởng thành (bao gồm cả phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú) và trẻ em từ 1 tuổi trở lên không nên tiêu thụ quá 2,5 gam, tương ứng với 2500 mg canxi mỗi ngày. Bởi bổ sung quá nhiều lượng canxi trong chế độ ăn uống hoặc từ các loại thực phẩm chức năng có thể dẫn đến những tác dụng phụ không mong muốn.

Bạn có thể tìm thấy canxi trong nhiều loại thực phẩm khác nhau. Những loại thực phẩm giàu canxi thường bao gồm các sản phẩm từ sữa, một số sản phẩm từ đậu nành, rau xanh đậm, các loại hạt, đậu và cá. Dưới đây là bảng cho biết lượng canxi có trong một số loại thực phẩm thông thường.

3.1 Lượng canxi có trong một số loại thực phẩm thông thường

• Chú thích: 1 ounce = 28,35 gam

Nhìn chung, thực phẩm đóng gói bắt buộc phải có nhãn dán dinh dưỡng. Đối với các thực phẩm đóng gói có chứa canxi, trên nhãn dán cần liệt kê lượng canxi có trong mỗi khẩu phần thực phẩm. Tuy nhiên, hầu hết các nhãn dinh dưỡng đều không liệt kê hàm lượng canxi tính bằng mg, thay vào đó chúng chỉ cung cấp phần trăm giá trị hàng ngày (%DV) – lượng canxi khuyến nghị mỗi ngày.

% DV cho canxi sẽ dựa trên giá trị hàng ngày được khuyến nghị là 1000 mg mỗi ngày. Do đó, những loại thực phẩm có 20% DV trở lên sẽ đóng góp một lượng chất tương đối vào tổng số lượng cần thiết hàng ngày của một người, trong khi đó những thực phẩm chỉ có 5% DV trở xuống chỉ đóng góp một lượng không đáng kể. Chẳng hạn, một cốc sữa sẽ cung cấp 300 mg canxi và 30% DV.

Một số loại thuốc bổ sung canxi thường chứa canxi citrat hoặc canxi cacbonat, hay còn gọi là muối canxi. Đôi khi, chúng cũng chứa cả hai hợp chất trên. Thực chất, canxi citrate và canxi cacbonat có lượng canxi nguyên tố khác nhau, đây là lượng canxi thực tế có thể sử dụng được trong thực phẩm bổ sung.

Cụ thể, canxi cacbonat có khoảng 40% canxi nguyên tố, có nghĩa là 500 mg canxi cacbonat thực sự chứa 200 mg canxi nguyên tố hoặc 20% DV. Ngược lại, canxi citrate có khoảng 21% canxi nguyên tố. Do đó, cần gần gấp đôi lượng canxi citrat để có được lượng canxi nguyên tố tương đương như trong canxi cacbonat.

Ngoài ra, thuốc bổ sung canxi cũng có thể chứa các muối canxi khác, nhưng cơ thể có thể không sử dụng được canxi trong các hợp chất này. Tương tự như nhãn thực phẩm, bạn nên đọc nhãn dinh dưỡng trên thực phẩm bổ sung để xác định xem nó chứa bao nhiêu canxi.

Đối với hầu hết mọi người thì việc ăn các loại thực phẩm có chứa canxi là an toàn và chúng ta chỉ nên uống bổ sung canxi không vượt quá mức dung nạp trên 2,5 gam canxi mỗi ngày.

Mức trên 2,5 gam đối với lượng canxi hàng ngày ở người lớn được cho là mức cao nhất và nó không có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ không mong muốn trong dân số nói chung. Mức trên 2,5 gam mỗi ngày là mức khuyến nghị trung bình cho tất cả những người khỏe mạnh trên một tuổi, không phân biệt giới tính.

Tuy nhiên, khi tiêu thụ quá nhiều canxi (vượt quá 3 -5 gam một ngày) ở những người có vấn đề về thận có thể dẫn đến một số ảnh hưởng có hại. Đa số những tác dụng phụ này là do họ sử dụng quá nhiều chất bổ sung canxi. Một số tác dụng phụ hiếm gặp do thừa canxi, bao gồm tăng canxi huyết (quá nhiều canxi trong máu), sỏi thận và suy thận.

Ngoài ra, việc uống quá nhiều sữa chứa nhiều canxi và một số loại thuốc kháng axit, đặc biệt là thuốc kháng axit có chứa canxi cacbonat hoặc natri bicacbonat (muối nở) trong một thời gian dài có thể dẫn đến hội chứng sữa – kiềm. Đây là một tình trạng có thể gây lắng đọng canxi trong thận và các mô khác, dẫn đến suy thận nghiêm trọng.

Các nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng việc bổ sung canxi không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn giúp chống lại bệnh ung thư ruột kết. Cả nam giới và nữ giới có lượng canxi hấp thụ cao nhất thông qua cả chế độ ăn uống và sử dụng thực phẩm bổ sung sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột kết thấp hơn so với những người có lượng canxi hấp thụ thấp nhất. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, những người bổ sung canxi từ 500mg mỗi ngày trở lên có thể làm giảm tới 31% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, lợi ích phòng ngừa bệnh ung thư từ canxi dường như ổn định, hoặc chững lại ở mức tiêu thụ khoảng 1200 mg mỗi ngày.

Canxi dường như có thể bảo vệ những người có nguy cơ cao phát triển các polyp có thể dẫn đến ung thư đại trực tràng, thậm chí nó cũng mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác sau thời gian bổ sung canxi. Một nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng, những bệnh nhân có tiền sử polyp không ác tính khi dùng 1.200 mg canxi ở dạng bổ sung hoặc giả dược mỗi ngày trong bốn năm có thể làm giảm nguy cơ tái phát polyp thấp hơn 17%.

Bạn có thể bổ sung canxi thông qua các nguồn thực phẩm như pho mát, sữa, sữa chua, cá mòi, cá hồi và các loại rau xanh đậm ví dụ: cải xoăn, rau cải xanh và mù tạt. Tuy nhiên, nếu bạn muốn ngăn ngừa tốt ung thư ruột kết, bạn nên thực hiện nội soi đại tràng khi bước sang tuổi 50 và theo dõi thường xuyên hơn.

Mặc dù cơ chế chính xác mà canxi có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng vẫn chưa được xác định rõ, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, ở cấp độ sinh hóa, canxi liên kết với axit béo và axit mật trong đường tiêu hóa để tạo thành phức hợp không hòa tan, được gọi là xà phòng canxi. Điều này giúp làm giảm khả năng phá hủy các tế bào trong niêm mạc đại tràng của axit, đồng thời kích thích tăng sinh tế bào để chữa lành các tổn thương.

Ngoài ra, canxi cũng có thể hoạt động trực tiếp để làm giảm sự tăng sinh tế bào trong niêm mạc ruột kết, hoặc làm cho các tế bào ruột kết tăng sinh trải qua quá trình biệt hóa, từ đó làm giảm sự tăng sinh của tế bào. Canxi cũng giúp cải thiện các tín hiệu trong tế bào và làm biệt hóa hoặc giết chết những tế bào ung thư.

Canxi sẽ được hấp thụ thụ động mà không cần đến nguồn năng lượng tế bào ở trong ruột bằng cách khuếch tán qua các khoảng trống giữa các tế bào. Ngoài ra, nó cũng được hấp thụ chủ động qua các tế bào ruột bằng cách liên kết với một loại protein vận chuyển, có tên là calbindin. Mặt khác, việc sản xuất ra calbindin sẽ phụ thuộc vào vitamin D.

Vai trò của canxi có tác dụng rất lớn đối với sự phát triển của cơ thể chúng ta cũng như việc bổ sung đúng và đủ liều lượng giúp đẩy lùi một số bệnh nguy hiểm, trong đó có bệnh ung thư. Tuy nhiên việc lạm dụng canxi hoặc sử dụng không theo hướng dẫn của bác sĩ luôn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Do đó khi có nhu cầu sử dụng canxi ở bất kỳ độ tuổi nào bạn cũng cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec không chỉ có cơ sở vật chất hiện đại mà đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế luôn đánh giá cao về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm. Vì thế khi có bất kỳ vấn đề gì cần tư vấn về sức khỏe, chế độ dinh dưỡng bạn có thể tới trực tiếp Bệnh viện thuộc Đa khoa Quốc tế Vinmec để được tư vấn chuyên sâu.

Nguồn: webmd.com - cancer.gov