Phẫu thuật cắt chéo thân đốt sống cổ được biết đến cách đây 2 thập kỷ với công dụng điều trị những bệnh lý liên quan đến chèn ép tủy hoặc chèn ép rễ thần kinh. Đây là một kĩ thuật có tính hiệu quả cao và tương đối an toàn cho bệnh nhân.
1. Tìm hiểu về hội chứng chèn ép tủy/chèn ép rễ thần kinh
Hội chứng chèn ép tủy được xem là một trong những dấu hiệu cho thấy tủy đang bị chèn ép và nước não tủy đã suy giảm hoặc không thể lưu thông trong khoang dưới nhện.
Trên thực tế, một số vấn đề khác như tăng thể tích tủy hoặc tình trạng viêm dính các màng (tiêu biểu như màng nhện) cũng có thể gây hội chứng chèn ép tủy vì bản chất tủy đang nằm trong một ống xương rất hẹp, không thể co giãn. Cùng với đó, hiện tượng chèn ép rễ thần kinh cũng có thể xảy ra.
Về lâm sàng, hội chứng này có thể gây ra các rối loạn về cảm giác và vận động. Ngoài ra, đây là hội chứng xuất hiện rất phổ biến trong các bệnh lý như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống... Đôi khi, bệnh nhân sẽ bị lầm tưởng với các chứng viêm đau dây thần kinh khác.
Chèn ép tủy nếu không được phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời có khả năng dẫn đến nhiều biến chứng tàn phế như loét nhiễm trùng, liệt...
Biểu hiện lâm sàng
Tùy theo mức độ chèn ép và vị trí bị chèn ép, bệnh nhân có thể có các triệu chứng khác nhau. Điển hình nhất là các cơn đau.
Đây là dấu hiệu xuất hiện sớm nhất vì vùng rễ thần kinh sẽ bị chèn ép trực tiếp. Những cơn đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc đau âm ỉ, tái phát thường xuyên và kéo dài dai dẳng qua nhiều năm tháng.
Thông thường, cơn đau có thể phân loại như sau:
- Đau tại chỗ: ví dụ như đau do chứng co thắt cơ lưng hay đau xương.
- Đau do chèn ép rễ thần kinh: cơn đau có thể lan dọc cánh tay (đối với chèn ép rễ tủy cổ), đau thắt lưng vòng 2 bên rồi lan dần xuống chân (chèn ép rễ tủy tại thắt lưng), đau vùng thành ngực (do chèn ép rễ tủy ngực)...
- Đau do hiện tượng chèn ép tủy: tùy theo vị trí bị chèn ép.
Ngoài ra, hội chứng chèn ép tủy và chèn ép rễ thần kinh còn có thể gây ra một số triệu chứng khác như:
- Rối loạn vận động: bao gồm yếu chi, mất phản xạ hoặc giảm phản xạ...;
- Rối loạn cảm giác;
- Rối loạn dinh dưỡng: teo cơ, phù loét...
2. Phẫu thuật cắt chéo thân đốt sống cổ - phương pháp điều trị ngoại khoa hội chứng chèn ép rễ thần kinh/chèn ép tủy
Phương pháp phẫu thuật cắt chéo thân đốt sống cổ là một giải pháp hiệu quả và duy trì độ vững chắc của cột sống, nhờ đó hỗ trợ đắc lực cho việc điều trị các bệnh lý liên quan đến chèn ép tủy và rễ.
2.1 Các chỉ định của phẫu thuật cắt chéo thân đốt sống cổ
Phẫu thuật này được chỉ định trong các trường hợp như:
- Bệnh nhân bị hội chứng chèn ép rễ thần kinh hoặc chèn ép tủy có nguyên nhân xác định từ phía trước.
- Cột sống cổ không có dấu hiệu mất bền vững trên phim X-Quang động.
2.2 Những tai biến có thể xảy ra khi thực hiện cắt chéo thân đốt sống cổ
- Tổn thương các mạch: bao gồm tổn thương ở mạch máu nhỏ, mạch máu lớn và mạch máu quanh lỗ liên hợp.
- Tổn thương tại màng cứng: thường là hiện tượng rách màng cứng và rò rỉ dịch não tủy.
- Nhiễm trùng: có thể được điều trị bằng kháng sinh.
2.3 Một số điều trị hậu phẫu
Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể ở lại bệnh viện và được điều trị hậu phẫu như:
- Thay băng đều đặn, cách ngày;
- Tiêm kháng sinh đường tĩnh mạch trong 7 ngày để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng;
- Sau 48 giờ, tùy theo tình trạng của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ rút dẫn lưu;
- Trong vòng 4 tuần, bệnh nhân cần đeo nẹp cổ cứng.
2.4 Vấn đề giảm đau hậu phẫu
Đây là vấn đề được quan tâm hàng đầu trong bất kỳ phẫu thuật nào, kể cả cắt chéo thân đốt sống cổ. Bệnh nhân sẽ phải chịu đau đớn, khó chịu và căng thẳng trong khoảng 24 giờ đến 48 giờ sau phẫu thuật, nhưng những triệu chứng này sẽ giảm dần theo thời gian.
Để xoa dịu bớt các triệu chứng này, bác sĩ có thể phối hợp một số loại thuốc giảm đau kháng viêm không steroid như Paracetamol có kết hợp morphine để có hiệu quả giảm đau tối ưu nhất
3. Hướng dẫn chăm sóc tại nhà hậu phẫu thuật cắt chéo thân đốt sống cổ
- Vấn đề vận động
Sau khi phẫu thuật 2 ngày, bệnh nhân có thể tập ngồi cũng như một số vận động nhẹ nhàng. Sang ngày thứ 3, bệnh nhân được phép đi lại nhẹ nhàng trong nhà hoặc đi lên xuống cầu tháng.
Chú ý trong 3 tháng đầu tuyệt đối không được thực hiện những động tác xoắn vặn hay cúi ưỡn cột sống, đặc biệt là vùng cột sống cổ, quá mức. Khi tắm rửa hoặc đi vệ sinh, bệnh nhân nên ưu tiên tư thế ngồi có dựa lưng.
- Chế độ ăn uống hàng ngày
Tùy theo tình trạng cụ thể mà các nhân viên y tế sẽ hỗ trợ ăn uống theo đường tĩnh mạch cho bệnh nhân trong vài ngày nhất định. Sau khi bệnh nhân có thể trung tiện, bệnh nhân được phép uống nước và ăn một số món lỏng, nhẹ như sữa, cháo, súp...
Bệnh nhân sau khi phẫu thuật cột sống cổ nên ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, không cần ăn kiêng. Trong đó, cần ưu tiên thực phẩm giàu đạm, nhiều rau xanh và uống nhiều nước để bổ sung đầy đủ protein, đồng thời có tác dụng nhuận tràng.
Như vậy, cắt chéo thân đốt sống cổ là một phẫu thuật hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề chèn ép thần kinh/chèn ép tuỷ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
