Làm thế nào khi bị gãy xương (sống) mũi?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Mai Anh Kha - Bác sĩ ngoại Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Mặc dù là bệnh lý khá phổ biến trong cuộc sống hàng ngày nhưng không phải ai cũng dễ dàng phát hiện và biết cách xử lý khi bị gãy xương sống mũi. Đa số bệnh nhân gặp phải tình trạng gãy xương mũi đều có thể bị tổn thương sụn mũi và vách ngăn mũi.

Mũi là bộ phận nằm ở vị trí trung tâm của khuôn mặt nên rất dễ bị tác động từ ngoại lực và dẫn đến tổn thương, thậm chí là gãy xương mũi.

Gãy xương sống mũi là tình trạng xương mũi bị gãy do phải chịu các tác động từ các lực bên ngoài như ẩu đả, tai nạn... Trong trường hợp bị gãy sống mũi nhẹ thì người bệnh có thể bị sưng và chảy máu mũi trong thời gian ngắn. Nếu bị gãy sống mũi nghiêm trọng thì mũi sẽ bị biến dạng hoặc xương mũi lệch ra khỏi vị trí của nó, người bệnh sẽ bị chảy rất nhiều máu, tắc lỗ mũi hoặc gặp phải các vấn đề với luồng lưu thông không khí do lệch vách ngăn.

Người lớn là đối tượng dễ bị gãy xương sống mũi hơn trẻ em. Tuy nhiên, tình trạng gãy xương mũi ở trẻ em lại mang đến nhiều nguy cơ biến dạng và gây ra tình trạng khó thở ở trẻ.

Khi bị gãy sống mũi, người bệnh sẽ có những biểu hiện sau:

● Tắc một hoặc cả hai lỗ mũi;

● Lệch vách ngăn mũi;

● Bầm tím, sưng và đau quanh mũi;

● Chảy máu cam;

● Mũi biến dạng, xoắn hoặc vẹo vách ngăn mũi;

● Vùng da dưới mắt đổi màu.

Mũi là bộ phận khá nhạy cảm, chính vì thế khi mũi chỉ bị thương nhẹ thì cũng có thể sưng to. Do đó, để có thể đánh giá người bệnh có bị gãy sống mũi hay không thì cần phải chờ cho đến khi tình trạng sưng hết hẳn.

Bệnh nhân bị gãy xương mũi cần phải lập tức đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời nếu có các dấu hiệu sau:

● Sau khi mũi hết sưng vẫn cảm thấy khó thở;

● Bị chảy máu cam liên tục;

● Mũi bị biến dạng sau chấn thương và tình trạng sưng không giảm sau 3 ngày;

● Thuốc giảm đau không có tác dụng;

● Sốt cao liên tục;

● Xuất hiện một vết cắt lớn trên khuôn mặt;

● Một vết thương hở lớn trên mũi;

● Dịch trong như nước chảy ra từ mũi;

● Đau nhức đầu, đau mắt;

● Đau cứng cổ và kèm tê ngứa cánh tay.

Có rất nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan có thể khiến người bệnh bị gãy sống mũi. Thông thường, người bị gãy mũi thường đi kèm với các chấn thương ở cổ hoặc ở mặt mà nguyên nhân phổ biến là do:

● Bị chấn thương khi té ngã, va vào tường;

● Bị tác động một lực mạnh vào mũi khi chơi thể thao hoặc ẩu đả;

● Tai nạn giao thông.

Gãy xương mũi mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh nhưng nếu không phát hiện và có biện pháp điều trị kịp thời thì có thể để lại di chứng nặng nề. Một số biến chứng gãy xương chính mũi mà người bệnh có thể gặp phải bao gồm:

● Biến chứng sớm: Người bệnh sẽ bị bầm da, phù nề, nhiễm trùng (ít gặp), chảy dịch não tủy (hiếm gặp);

● Biến chứng muộn: Gây sẹo co rút, trường hợp này bệnh nhân sẽ bị nghẹt mũi từ từ, tháp mũi trở nên dị dạng và sống mũi sụp hình yên ngựa, thủng vách ngăn, dính cuốn mũi...

Khi nghi ngờ bệnh nhân bị gãy sống mũi, bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách thực hiện các bài kiểm tra thể chất, nếu người bệnh đau nhiều thì có thể dùng thuốc gây tê cục bộ để làm tê mũi trước khi kiểm tra.

Nếu như người bệnh bị sưng to ở mũi thì có thể trở về nhà và quay lại viện sau khoảng 2 đến 3 ngày khi vết sưng đã giảm để kết quả kiểm tra được chuẩn xác hơn. Trong trường hợp chấn thương nghiêm trọng hoặc đi kèm với các chấn thương khác trên mặt thì bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh chụp X-quang hoặc CT để xác định mức độ thiệt hại cho mũi và khuôn mặt.

Tùy thuộc vào mức độ tổn thương và triệu chứng ở người bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định điều trị y tế ngay lập tức hoặc tự sơ cứu tại nhà trước khi tới bệnh viện.

Tiến hành sơ cứu gãy xương mũi tại nhà rất đơn giản. Nếu bị chảy máu mũi thì người bệnh chỉ cần ngồi xuống và nghiêng người ra phía trước, thở bằng miệng để giúp máu không chảy xuống cổ họng. Trường hợp không chảy máu mà chỉ bị đau thì hãy ngước đầu cao để giảm đau nhói. Nếu muốn giảm sưng nhanh thì có thể chườm lạnh vào mũi trong khoảng 20 phút. Sau khi sơ cứu xong thì cần nhanh chóng đến bệnh viện để gặp bác sĩ và đánh giá đầy đủ mức độ chấn thương, việc sửa mũi bị gãy sẽ dễ dàng hơn nếu điều trị trong vòng 1-2 tuần sau chấn thương.

Trong trường hợp người bệnh bị gãy xương mũi nghiêm trọng thì bác sĩ có thể dùng gạc y tế và nẹp để băng mũi, chỉ định người bệnh dùng thuốc kháng sinh, giảm đau và thực hiện phẫu thuật nắn xương kín và phẫu thuật định hình mũi (phẫu thuật nắn xương kín, định hình mũi và chỉnh hình vách ngăn mũi thường được thực hiện sau 3-10 ngày người bệnh bị chấn thương).

Nếu người bệnh bị gãy xương mũi nhẹ và không có sai lệch thì không cần phải thực hiện phẫu thuật, tuy nhiên vẫn cần phải thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa để đánh giá chấn thương và xác định phương án điều trị phù hợp.

Để bảo vệ mũi an toàn và không bị gãy sống mũi thì việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa gãy sống mũi là rất cần thiết. Một số biện pháp có thể áp dụng bao gồm:

● Khi vận động hay chơi thể thao nên mang giày có lực bám tốt để chống trượt ngã;

● Mặc đồ bảo vệ mặt khi tham gia các môn thể thao tiếp xúc;

● Khi điều khiển xe máy, chơi trượt ván thì nên đội mũ bảo hiểm;

● Ngồi trong ô tô nên thắt dây an toàn.

Tóm lại, gãy xương mũi không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn liên quan đến thẩm mỹ của khuôn mặt. Chính vì thế, bên cạnh việc tìm hiểu phương pháp điều trị thì mỗi người hãy chủ động bảo vệ khuôn mặt, mũi của mình, hạn chế tối đa tác động ngoại lực có thể làm gãy xương sống mũi.