Viêm xoang mũi dị ứng, một tình trạng phổ biến trong các bệnh về đường hô hấp, thường được gây ra bởi phản ứng của cơ thể đối với các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn, và lông động vật. Triệu chứng của bệnh có thể gây ra sự khó chịu đáng kể và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh viêm mũi xoang dị ứng, giúp người bệnh có thể hiểu rõ hơn về tình trạng của mình và tìm kiếm sự chăm sóc y tế phù hợp.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1.Viêm xoang mũi dị ứng là bệnh gì?
Viêm xoang mũi dị ứng là một tình trạng trong đó niêm mạc của mũi bị kích thích và viêm do tác động của các tác nhân dị ứng từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, hóa chất, khói bụi, mạt nhà,... không do virus, vi khuẩn hoặc nấm gây ra. Có thể phân biệt viêm mũi dị ứng thành hai loại chính:
1.1 Viêm mũi dị ứng theo mùa (thể có chu kỳ)
Đây là tình trạng được biết đến như viêm mũi xoang dị ứng theo mùa hoặc viêm mũi dị ứng theo thời tiết. Bệnh thường xuất hiện ở một số thời điểm nhất định trong năm.
1.2 Viêm mũi dị ứng quanh năm (thể không có chu kỳ)
Đây là tình trạng viêm mũi xoang dị ứng xảy ra suốt cả năm, không phụ thuộc vào mùa hay thời tiết mà xuất hiện bất cứ khi nào tiếp xúc với các yếu tố kích ứng.
2. Nguyên nhân gây ra viêm xoang mũi dị ứng
Nguyên nhân chính gây ra viêm xoang mũi dị ứng là do các tác nhân gây dị ứng trong môi trường sống, bao gồm:
- Thay đổi thời tiết.
- Phấn hoa.
- Lông động vật hoặc phân của chúng.
- Bụi mịn trong nhà hoặc ngoài trời.
- Ô nhiễm không khí.
- Hóa chất trong mỹ phẩm, đặc biệt là xà phòng và dầu gội.
- Nấm mốc.
3. Triệu chứng viêm mũi xoang dị ứng
Dấu hiệu của viêm xoang mũi dị ứng có thể xuất hiện trong thời gian ngắn và cũng có thể kéo dài từ vài ngày đến cả tuần trước khi tự giảm dần. Mặc dù không phải là một vấn đề nghiêm trọng đặc biệt nhưng nếu các triệu chứng kéo dài, bệnh có thể gây ra sự mệt mỏi, không thoải mái, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày, giấc ngủ và học tập.
Các triệu chứng phổ biến của viêm mũi xoang dị ứng bao gồm:
- Ngứa mũi
- Liên tục hắt xì
- Chảy nước mũi
- Khạc đờm trong
- Nghẹt mũi
- Có thể đi kèm với ngứa mắt, chảy nước mắt, ngứa họng và ho
Khi bệnh tiến triển đến viêm xoang, có thể xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, đau mặt và suy giảm khứu giác. Các bác sĩ cho biết, những triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng thường được chia thành hai nhóm.
3.1 Triệu chứng bệnh theo chu kỳ
Thông thường, triệu chứng của bệnh sẽ bùng phát vào đầu mùa hè hoặc mùa đông. Người bệnh có thể trải qua các biểu hiện như ngứa mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt, đỏ mắt, hắt xì liên tục, và tiết ra nhiều dịch mũi trong suốt.
Bên cạnh đó, có thể xuất hiện thêm một số triệu chứng khác bao gồm cảm giác bỏng rát ở kết mạc và phần vòm họng, cảm giác mệt mỏi chung và đau đầu. Những triệu chứng này thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần trước khi giảm bớt. Điểm đáng chú ý là bệnh thường xuyên tái phát vào cùng một thời điểm hàng năm và có thể tồn tại trong nhiều năm, dẫn đến tình trạng thoái hóa, sưng phù niêm mạc mũi, phì đại cuốn mũi và tình trạng nghẹt mũi.
3.2 Triệu chứng bệnh không theo chu kỳ
Tình trạng này rất phổ biến và thường biểu hiện qua các dấu hiệu như sổ mũi và hắt hơi, đặc biệt khi thức dậy vào buổi sáng. Các triệu chứng này có xu hướng giảm dần trong ngày nhưng có thể xuất hiện trở lại khi tiếp xúc với bụi hoặc không khí lạnh.
Ban đầu, dịch mũi thường trong suốt, nhưng có thể trở nên đặc hơn và xuất hiện theo từng cơn. Triệu chứng có thể trở nên trầm trọng hơn khi người bệnh hắt hơi không ngừng trong nhiều giờ liền, gây ra tình trạng dịch mũi tích tụ và ứ đọng tại vòm họng, dẫn đến việc người bệnh phải khạc nhổ liên tục và gây tổn thương niêm mạc mũi họng.
Sự tích tụ và ứ đọng dịch này cũng gây ra tình trạng nghẹt mũi, buộc người bệnh phải thở bằng miệng, từ đó có thể dẫn đến các bệnh như viêm họng hoặc viêm thanh quản.
Các bác sĩ cũng chỉ ra rằng những cơn viêm mũi xoang dị ứng tái diễn hoặc kéo dài có thể khiến niêm mạc mũi bị phù nề, thoái hóa và hình thành polyp mũi, khiến người bệnh cảm thấy nghẹt mũi ngay cả khi không có các triệu chứng dị ứng mũi đặc thù.
4. Các cách chuẩn đoán bệnh viêm xoang mũi dị ứng
Các kỹ thuật chẩn đoán bệnh viêm xoang mũi dị ứng chủ yếu dựa vào triệu chứng đặc thù của bệnh và phản ứng tích cực với liệu pháp sử dụng thuốc kháng histamin hoặc thuốc corticoid dạng xịt. Quá trình chẩn đoán này trở nên thuận lợi hơn khi người bệnh thể hiện triệu chứng theo chu kỳ hoặc khi xác định được nguồn gốc cụ thể hoặc nhiều yếu tố gây kích ứng liên quan, bao gồm cả các chất gây dị ứng. Thường thì các bác sĩ sẽ thực hiện nội soi mũi hoặc chụp CT để kiểm tra tình trạng bệnh.
Trong quá trình tìm kiếm nguyên nhân gây dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định các bệnh nhân thực hiện xét nghiệm châm chích da. Phương pháp này bao gồm việc áp dụng một số chất lên da và quan sát phản ứng của cơ thể; nếu có phản ứng, da sẽ nổi đỏ và có thể sưng lên.
Ngoài ra, để xác định nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng, các xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hấp thụ chất phóng xạ (RAST) cũng được sử dụng. Xét nghiệm RAST giúp đo lường lượng kháng thể immunoglobulin E đặc hiệu đối với các chất gây dị ứng có trong máu của bệnh nhân.
5. Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm xoang mũi dị ứng
Để phòng ngừa bệnh viêm xoang mũi dị ứng, các bác sĩ nhấn mạnh rằng cần tập trung vào việc tránh tiếp xúc với các yếu tố, nguyên nhân kích ứng gây dị ứng và tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.
Các biện pháp cụ thể để phòng ngừa bệnh viêm xoang mũi dị ứng bao gồm:
- Giữ nhà cửa luôn sạch sẽ và hút bụi hàng ngày.
- Tránh nuôi thú cưng trong nhà.
- Luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt là vào các mùa thường dễ bị dị ứng.
- Nếu dị ứng xuất phát từ phấn hoa, quan sát xem loại hoa nào gây dị ứng và loại bỏ chúng khỏi khu vực sống.
- Hạn chế và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
- Tiêm phòng vắc xin cúm.
- Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách duy trì chế độ ăn uống cân đối, bổ sung dinh dưỡng và thực hiện thể dục, vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Đối với dị ứng theo mùa, có thể sử dụng các phương pháp miễn dịch trước thời điểm chuyển mùa dị ứng bắt đầu để phòng ngừa.
- Xịt rửa mũi thường xuyên để cải thiện chức năng thanh thải của niêm mạc mũi xoang và loại bỏ các tác nhân gây dị ứng.
Triệu chứng của viêm xoang mũi dị ứng có thể biến chuyển theo mùa (ví dụ vào đầu mùa đông hoặc mùa hè) hoặc xuất hiện không theo chu kỳ như vào buổi sáng khi thức dậy hoặc khi tiếp xúc với các yếu tố như bụi, phấn hoa. Dù các triệu chứng này không đe dọa tính mạng nhưng chúng có thể kéo dài và gây ra sự khó chịu, mệt mỏi, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Để tránh những biến chứng và tác dụng phụ không mong muốn từ việc tự ý dùng thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và nhận được phác đồ điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
