Viêm ruột hoại tử là tình trạng viêm nhiễm cấp tính ở ruột đặc biệt nguy hiểm, thường xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm trùng, tổn thương ở mạch máu tại chỗ,... Trong số các nguyên nhân gây bệnh, viêm ruột hoại tử do vi khuẩn clostridial là một nguyên nhân thường gặp, khiến cơ thể thiếu hụt enzyme trypsin.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm ruột hoại tử là bệnh gì?
Viêm ruột hoại tử là căn bệnh chủ yếu ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non. Tình trạng đặc trưng của bệnh là hoại tử lớp niêm mạc ruột do thiếu máu cục bộ, liên quan đến viêm nghiêm trọng. Các vi sinh vật sinh hơi xâm nhập vào lòng ruột và khí từ chúng phân tán vào thành ruột cùng hệ thống tĩnh mạch cửa.
Cho đến nay, nguyên nhân gây ra tình trạng viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh vẫn chưa được xác định rõ ràng. Yếu tố nguy cơ đầu tiên làm cho xuất hiện tình trạng bệnh thường là do trẻ sinh non có cơ quan tiêu hóa chưa được hoàn thiện nên dễ xảy ra tình trạng viêm ruột.
Mức độ của bệnh có thể từ nhẹ đến rất nghiêm trọng, thậm chí có thể đe dọa tính mạng. Tỷ lệ mắc viêm ruột hoại tử ở trẻ sinh non dưới 32 tuần tuổi trên toàn cầu dao động từ 2% đến 7,5% tại các đơn vị chăm sóc sơ sinh đặc biệt. Mặc dù phần lớn các ca bệnh xảy ra ở trẻ sinh non, khoảng 10% các trường hợp vẫn gặp ở trẻ sinh đủ tháng.
2. Nguyên nhân gây viêm ruột hoại tử do Clostridial
Viêm ruột hoại tử do Clostridial là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Clostridium Welchii loại C (CWC) gây ra, có thể dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bình thường, độc tố của Clostridium bị enzyme trypsin trong ruột tiêu hủy để ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên, trong các trường hợp như chế độ ăn uống thiếu protein, thực phẩm chứa chất ức chế trypsin, nhiễm giun đũa hoặc ăn đột ngột nhiều thịt, enzyme này không hoạt động hiệu quả, dẫn đến hoại tử ruột.
Các yếu tố nguy cơ gây viêm ruột hoại tử do Clostridial bao gồm:
- Thiếu hụt protein dẫn đến không đủ enzyme protease.
- Vệ sinh thực phẩm kém, dễ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.
- Tiêu thụ thịt theo từng giai đoạn.
- Chế độ ăn chứa chất ức chế trypsin như khoai lang.
- Nhiễm ký sinh trùng Ascaris tiết ra chất ức chế trypsin, cản trở hoạt động của enzyme này.
3. Triệu chứng viêm ruột hoại tử do Clostridial
Viêm ruột hoại tử do Clostridial là tình trạng bệnh lý nghiêm trọng với thời gian ủ bệnh ngắn - từ vài giờ đến vài ngày và biểu hiện qua nhiều triệu chứng đặc trưng sau:
- Đau bụng: Cơn đau có thể xuất hiện từng cơn, sau đó chuyển sang đau âm ỉ và cường độ đau tăng khi ăn hoặc uống. Đây là triệu chứng giúp phân biệt với các tình trạng khác có biểu hiện đại tiện ra máu.
- Đau thường tập trung ở vùng thượng vị hoặc quanh rốn và có thể kéo dài từ 4 đến 12 ngày. Các trường hợp đau kéo dài hơn 9 ngày thường đi kèm với tình trạng sốc và đau dữ dội.
- Sốt: Nhiệt độ cơ thể tăng cao trên 38.5 độ C. Nếu sốt liên tục hoặc kéo dài sau tuần thứ hai, cần lưu ý đến các biến chứng như tắc ruột hoặc viêm phúc mạc.
- Đi cầu phân máu: Đây là triệu chứng quan trọng, thường xuất hiện vào ngày đầu hoặc ngày thứ hai của bệnh. Phân có màu đỏ nâu, lỏng và mùi hôi thối. Lượng phân mỗi lần đi khoảng 50-200ml nhưng quá trình đi ngoài thường dễ dàng, không có hiện tượng mót rặn.
- Táo bón: Mặc dù ít gặp hơn nhưng táo bón có thể xảy ra, kéo dài từ 2-3 ngày, đôi khi lên đến 10 ngày.
- Nôn: Triệu chứng này thường xuất hiện sớm, vào ngày đầu tiên hoặc thứ hai của bệnh và thường kết thúc vào ngày thứ ba. Nếu tình trạng nôn tiếp tục trong tuần thứ hai, có thể là dấu hiệu của biến chứng tắc ruột.
- Chướng bụng: Triệu chứng này thường xuất hiện muộn hơn các triệu chứng khác, vào khoảng ngày thứ ba do biến chứng tắc ruột.
- Sốc: Biểu hiện sốc thường xảy ra vào ngày thứ nhất hoặc thứ hai của bệnh, bệnh nhân có thể xuất hiện các vân tím trên da và tỷ lệ tử vong trong trường hợp này có thể tăng cao.
4. Điều trị viêm ruột hoại tử
Việc điều trị viêm ruột hoại tử cần được thực hiện kịp thời và chính xác tại các cơ sở y tế để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Tuỳ theo mức độ nghiêm trọng của bệnh, các biện pháp điều trị có thể bao gồm:
- Sử dụng kháng sinh.
- Bổ sung điện giải.
- Truyền tĩnh mạch: Sử dụng dung dịch Ringer lactat để bù dịch và điện giải, hỗ trợ quá trình hồi phục tổn thương ruột.
- Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng hoặc khi có chỉ định cần thiết, phẫu thuật có thể được tiến hành.
- Đặt ống thông: Các phương pháp hỗ trợ như đặt ống thông mũi - dạ dày hoặc ống thông hậu môn có thể được áp dụng.
Để phòng tránh viêm ruột hoại tử do Clostridial, một số biện pháp sau đây nên được thực hiện:
- Vệ sinh môi trường: Bao gồm việc xử lý phân, nước và rác thải một cách an toàn.
- Ăn uống an toàn: Thực phẩm cần được nấu chín kỹ và nước uống cần đảm bảo đã được đun sôi.
- Rửa tay: Thường xuyên rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn từ môi trường.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
