Thuốc Statin có thể chống khối u ung thư đại tràng là một lĩnh vực nghiên cứu đang nhận được nhiều sự quan tâm trong cộng đồng y khoa. Statin, vốn được biết đến như một loại thuốc hạ cholesterol phổ biến, gần đây đã được các nhà khoa học phát hiện có khả năng tiềm ẩn trong việc ngăn chặn sự phát triển của khối u ung thư đại tràng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của BSCK II Nguyễn Thị Thu Hà - Trưởng khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Thách thức trong điều trị ung thư đại tràng
Một thách thức lớn trong điều trị ung thư đại tràng là xử lý polyp răng cưa - một dạng polyp tiền ung thư. Khác với các polyp thông thường, polyp răng cưa có bề mặt phẳng và khó phát hiện, đặc biệt là khi chúng nằm ở những vị trí khó tiếp cận trong đại tràng.
Việc loại bỏ loại polyp này trở nên phức tạp hơn và nếu không được phát hiện kịp thời, chúng có thể phát triển thành ung thư. Ước tính khoảng 15-30% các trường hợp ung thư đại tràng bắt nguồn từ loại polyp này và thường có tính xâm lấn cao cũng như khó điều trị hơn so với các loại ung thư đại tràng khác.
2. Mối liên quan giữa cholesterol và ung thư đại tràng
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các polyp răng cưa có thể làm giảm mức enzyme protein kinase C (PKC) - một enzyme quan trọng trong kiểm soát các gen liên quan đến phân chia tế bào và các quá trình chuyển hóa khác. Khi mức PKC thấp, các tế bào ung thư có thể tránh được sự tấn công của hệ miễn dịch, giúp khối u phát triển.
Trong thí nghiệm trên chuột có polyp răng cưa ở đại tràng, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng quá trình sản xuất cholesterol trong các tế bào khối u vẫn duy trì ở mức cao, ngay cả khi nồng độ cholesterol trong tế bào đã cao. Điều này cho thấy quá trình sản xuất cholesterol trong các tế bào khối u bị rối loạn. Họ cũng phát hiện rằng mức PKC thấp dẫn đến việc kích hoạt một yếu tố phiên mã gọi là SREBP2, làm tăng sản xuất cholesterol quá mức và góp phần vào sự phát triển của khối u.
Cholesterol là một chất quan trọng trong nhiều quá trình trao đổi chất nhưng trong các tế bào ung thư, nó có thể thúc đẩy sự phát triển của khối u. Thông thường, khi nồng độ cholesterol trong tế bào thấp, yếu tố SREBP2 sẽ được kích hoạt để tăng sản xuất cholesterol. Ngược lại, khi cholesterol cao, SREBP2 sẽ giảm hoạt động.
Tuy nhiên, trong các tế bào ung thư, quá trình này bị rối loạn. SREBP2 liên tục hoạt động ngay cả khi cholesterol đã ở mức cao, dẫn đến việc sản xuất quá nhiều cholesterol. Điều này thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của khối u và góp phần vào quá trình ung thư.
3. Nghiên cứu về tiềm năng thuốc Statin có thể chống khối u ung thư đại tràng
Nghiên cứu mới đây cho thấy Statin - thuốc thường được dùng để hạ cholesterol, có thể giúp ức chế sự phát triển của một số loại ung thư đại tràng. Nghiên cứu này tập trung vào vai trò của các enzym protein kinase C (PKC) và yếu tố phiên mã SREBP2 trong sự phát triển của tế bào ung thư. Cụ thể, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng các khối u do polyp răng cưa gây ra thường có mức enzyme PKC thấp và tích tụ yếu tố phiên mã SREBP2 – cả hai yếu tố đều liên quan đến sự phát triển của ung thư.
Trong các thí nghiệm, Atorvastatin - một loại statin phổ biến, đã cho thấy khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư có nồng độ PKC thấp. Statin là loại thuốc phổ biến và đã được chứng minh là an toàn, dễ sử dụng và hiệu quả trong việc giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Các nhà khoa học đang lên kế hoạch cho các thử nghiệm lâm sàng để kiểm tra xem thuốc Statin có thể chống khối u ung thư đại tràng hay không. Tuy nhiên, cần thêm thời gian để xác minh hiệu quả và an toàn của statin trong việc phòng ngừa ung thư đại tràng vì phải mất khoảng 5 năm mới có thể xác định liệu ung thư có tái phát hay không.
Ngoài ra, các nghiên cứu khác cũng cho thấy statin có thể giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư khác. Ví dụ, một nghiên cứu năm 2020 cho thấy statin có thể "làm chết đói" tế bào ung thư, và một nghiên cứu từ Trung Quốc vào năm 2019 tìm thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng statin trước khi chẩn đoán và giảm tỷ lệ tử vong do ung thư đại tràng.
Mặc dù các kết quả nghiên cứu ban đầu khá hứa hẹn, song statin hiện chưa được chỉ định chính thức để phòng ngừa ung thư. Cách phòng ngừa ung thư đại tràng tốt nhất hiện nay là duy trì lối sống lành mạnh và tầm soát theo khuyến cáo của bác sĩ
Việc nghiên cứu tiềm năng của statin trong điều trị ung thư đại tràng mở ra một hướng đi mới đầy hứa hẹn trong cuộc chiến chống lại căn bệnh nguy hiểm này. Mặc dù statin đã được biết đến rộng rãi nhờ khả năng giảm cholesterol và ngăn ngừa bệnh tim mạch nhưng những nghiên cứu về khả năng chống ung thư của loại thuốc này cho thấy sự đa dạng trong ứng dụng.
Tuy nhiên, để có thể áp dụng statin như một phương pháp điều trị ung thư đại tràng hiệu quả, cần có thêm nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng dài hạn để xác minh tính an toàn, hiệu quả của thuốc. Nếu thành công, statin có thể trở thành một phần quan trọng trong phác đồ điều trị ung thư, mang lại hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư đại tràng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
