Thuốc chữa viêm khớp dạng thấp trong những năm gần đây đã có những bước tiến mới giúp cải thiện đáng kể hầu hết các triệu chứng và làm thuyên giảm bệnh về lại tình trạng có thể kiểm soát được, giúp giảm thiểu tổn thương khớp, cải thiện chức năng thể chất và chất lượng cuộc sống.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của BS Đỗ Văn Cường, Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
1. Tổng quan các nhóm thuốc chữa viêm khớp dạng thấp
Trong điều trị viêm khớp dạng thấp, có ba nhóm thuốc chính thường được sử dụng: thuốc chống viêm không steroid (NSAID), corticosteroid và thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARD).
NSAID và corticosteroid thường có tác dụng nhanh chóng trong khi DMARD có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để thấy hiệu quả lâm sàng. Các thuốc DMARD bao gồm:
Methotrexate
- Sulfasalazine
- Leflunomide (Arava®)
- Etanercept (Enbrel®)
- Infliximab (Remicade®)
- Adalimumab (Humira®)
- Certolizumab pegol (Cimzia®)
- Golimumab (Simponi®)
- Abatacept (Orencia®)
- Rituximab (Rituxan®)
- Tocilizumab (Actemra®)
- Anakinra (Kineret®)
- Thuốc chống sốt rét như Plaquenil®
Một số chất điều hòa miễn dịch khác như azathioprine (Imuran) và cyclosporine đôi khi cũng được sử dụng. Vì tổn thương sụn và xói mòn xương thường xảy ra trong hai năm đầu của bệnh, nên các bác sĩ thấp khớp hiện đang tích cực chuyển sang sử dụng thuốc DMARD sớm trong quá trình bệnh, thường là ngay khi chẩn đoán được xác nhận. Thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm đau cho đến khi DMARD có hiệu quả.
2. Tác dụng của thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
Thuốc chữa viêm khớp dạng thấp thuộc nhóm NSAID chủ yếu giảm viêm cấp tính, từ đó giảm đau và cải thiện chức năng. Tất cả đều có khả năng giảm đau từ nhẹ đến trung bình, không phụ thuộc vào khả năng chống viêm của chúng. Tuy nhiên, cần lưu ý là chúng không gây ảnh hưởng đến diễn biến tổn thương hoặc ngăn chặn sự phá hủy khớp trong bệnh viêm khớp dạng thấp.
3. Tác dụng của Corticosteroid
Corticosteroid, như prednisone hoặc methylprednisolone (Medrol®), được kết hợp cả hoạt tính chống viêm và điều hòa miễn dịch. Chúng có thể được sử dụng qua đường uống, tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, hoặc tiêm trực tiếp vào khớp.
Trong giai đoạn đầu của bệnh, corticosteroid là một phương pháp điều trị bổ trợ tạm thời trong khi chờ thuốc DMARD phát huy tác dụng chống viêm. Chúng cũng hữu ích như một phương pháp điều trị bổ trợ cho bệnh nhân mắc bệnh nặng không được kiểm soát tốt bằng NSAID và DMARD.
Liều dùng thông thường của prednisone là 5 đến 10 mg mỗi ngày. Mặc dù có thể bắt đầu với liều cao hơn (15 đến 20 mg mỗi ngày), nhưng nên cố gắng giảm liều xuống dưới 10 mg mỗi ngày trong vài tuần.
Một khi bắt đầu sử dụng, việc ngừng corticosteroid có thể khó khăn, đặc biệt là khi sử dụng liều thấp. Một số bệnh nhân có thể rất nhạy cảm với việc giảm liều prednisone và có thể cần phải thực hiện quá trình giảm dần trong vài tuần.
4. Tác dụng của thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARDS)
Mặc dù cả thuốc chữa viêm khớp dạng thấp NSAID và DMARD đều giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh, nhưng chỉ có DMARD đã được chứng minh là có khả năng thay đổi diễn biến bệnh và cải thiện kết quả X quang. Tác động của DMARD có thể mất thời gian và chậm hơn so với các loại thuốc khác.
Trong hầu hết các trường hợp, khi chẩn đoán viêm khớp dạng thấp được xác nhận, việc bắt đầu điều trị bằng DMARD là lựa chọn tốt nhất. Sự xuất hiện của ăn mòn hoặc sự thu hẹp không gian khớp trên tia X của các khớp liên quan là một biểu hiện rõ ràng cho việc sử dụng DMARD, tuy nhiên không nên mong đợi thấy những thay đổi trên tia X xảy ra ngay lập tức.
1.1 Tác dụng của thuốc Methotrexate
Methotrexate hiện được xem là thuốc chữa viêm khớp dạng thấp DMARD hàng đầu cho đa số bệnh nhân mắc bệnh. Thuốc này có tác dụng khởi phát tương đối nhanh trong khoảng 6-8 tuần sau khi bắt đầu điều trị, hiệu quả cao, ít độc tính, dễ sử dụng và có chi phí tương đối thấp.
Trong các nhóm bệnh nhân sử dụng các loại DMARD khác nhau, phần lớn bệnh nhân tiếp tục sử dụng Methotrexate sau 5 năm, nhiều hơn so với các phương pháp điều trị khác, thể hiện cả hiệu quả và khả năng chấp nhận thuốc ở nhiều người. Methotrexate làm giảm các triệu chứng và dấu hiệu của viêm khớp dạng thấp, cũng như có thể chậm lại hoặc ngăn chặn tổn thương trên X quang.
Ngoài ra, thuốc này đã được chứng minh có hiệu quả tương đương với leflunomide và sulfasalazine trong một số nghiên cứu, và hiệu quả của nó gần như bằng etanercept và adalimumab khi sử dụng một mình về mặt cải thiện các triệu chứng và dấu hiệu.
Methotrexate cũng được sử dụng hiệu quả trong nhiều loại viêm khớp khác nhau, bao gồm viêm khớp vảy nến và các bệnh lý cột sống, và được áp dụng trong nhiều bệnh tự miễn khác.
1.2 Tác dụng của thuốc Hydroxychloroquine
Hydroxychloroquine là một loại thuốc chống sốt rét khá an toàn và dễ dung nạp, thường được dụng như thuốc chữa viêm khớp dạng thấp. Chloroquine cũng là một loại thuốc chống sốt rét khác mà đôi khi được áp dụng.
Do khả năng hạn chế trong việc ngăn ngừa tổn thương khớp, việc sử dụng chúng thường được giới hạn cho những bệnh nhân mắc phải bệnh rất nhẹ, có huyết thanh âm tính và không gặp tình trạng ăn mòn khớp.
Hydroxychloroquine thỉnh thoảng được kết hợp với methotrexate để cung cấp lợi ích bổ sung cho các triệu chứng, hoặc có thể được sử dụng như một phần của phác đồ điều trị ba thuốc bao gồm methotrexate và sulfasalazine.
1.3 Tác dụng của thuốc Sulfasalazine
Sulfasalazine (Azulfidine®) là một loại DMARD hiệu quả được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp. Tuy hiệu quả của nó có vẻ ít hơn so với methotrexate, nhưng nó đã được chứng minh là giảm triệu chứng và làm chậm sự tổn thương trên X quang.
Sulfasalazine cũng thường được sử dụng kết hợp với methotrexate và hydroxychloroquine, trong một phương pháp điều trị ba thuốc, đó đã được chứng minh là hữu ích cho những bệnh nhân không đạt được kết quả mong muốn chỉ với methotrexate.
Ngoài ra, sulfasalazine cũng được áp dụng trong điều trị viêm ruột và bệnh lý cột sống. Tuy cơ chế hoạt động của nó trong RA vẫn chưa rõ ràng, nhưng một số tác dụng của nó có thể liên quan đến sự giảm folate.
Nhìn chung, thuốc chữa viêm khớp dạng thấp vô cùng đa dạng và có tác dụng đáng kể trong việc thuyên giảm dấu hiệu và triệu chứng của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên để sử dụng hiệu quả và tránh tác dụng phụ thì người bệnh nên thường xuyên đi khám bác sĩ để được tư vấn cách sử dụng thuốc hiệu quả nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
