Helicobacter pylori (H. pylori) là một loại vi khuẩn gram âm, xoắn, ưa khí, có roi đã tiến hóa các đặc điểm độc đáo để tồn tại trong môi trường vi mô dạ dày của vật chủ.
Ngoài các bệnh về dạ dày, một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa Helicobacter pylori ( H. pylori ) và các bệnh ngoài dạ dày, bao gồm cả ung thư. Viêm, phản ứng miễn dịch toàn thân, rối loạn hệ vi sinh vật và tăng gastrin máu do H. pylori gây ra có thể làm thay đổi vi môi trường khối u và cuối cùng góp phần gây ung thư ngoài dạ dày.
Bài viết được viết bởi ThS. BS Mai Viễn Phương - Trưởng đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Ung thư phổi
Ung thư phổi là loại ung thư được chẩn đoán phổ biến thứ hai và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến ung thư vào năm 2020. Ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên quan giữa nhiễm trùng H. pylori với các bệnh về đường hô hấp và ung thư phổi.
Tỷ lệ huyết thanh dương tính với H. pylori , đặc biệt là biểu hiện CagA, cao hơn đáng kể ở những bệnh nhân ung thư phổi so với nhóm đối chứng khỏe mạnh. Trên thực tế, H. pylori đã được phát hiện trong dịch rửa phế nang phế quản của những bệnh nhân ung thư phổi bằng phản ứng chuỗi polymerase thời gian thực.
Các dấu ấn sinh học cụ thể của H. pylori , chẳng hạn như CagA, VacA, HP1564 và Catalase, có liên quan đáng kể đến việc tăng nguy cơ ung thư phổi; trong khi không phải tất cả các chủng H. pylori đều liên quan đến nó, điều này cho thấy vai trò của các kháng nguyên hoặc yếu tố độc lực cụ thể trong quá trình gây ung thư phổi.
Nhiễm trùng H. pylori làm tăng nguy cơ tổn thương phổi và viêm
Khoang miệng là nơi chứa H. pylori và trào ngược dạ dày thực quản đóng vai trò trong việc truyền H. pylori đến phổi. Trào ngược dạ dày thực quản của protein urease H. pylori có thể cung cấp một tác nhân kháng nguyên để khởi phát u hạt phổi. Ngoài ra, H. pylori VacA đã được phát hiện trong phổi người, nơi nó biểu hiện tác dụng gây độc tế bào và kích thích tiết IL-8 và IL-6 trong các tế bào biểu mô đường thở mục tiêu, cho thấy vai trò của nó trong quá trình sinh bệnh viêm phổi.
Một nghiên cứu khác đã phát hiện ra sự tiết ngày càng tăng của các yếu tố gây viêm như yếu tố hoại tử khối u α, IL-1β, IL-6 và IL-8, cũng như sự biểu hiện protein yếu tố hạt nhân p65-kappa B (NF-κB) ngày càng tăng ở cả chuột và trong ống nghiệm khi nhiễm H. pylori và điều trị bằng VacA. Điều này chỉ ra rằng nhiễm trùng H. pylori thúc đẩy tiết yếu tố gây viêm và gây tổn thương phổi thông qua việc kích hoạt tín hiệu NF-κB thông qua ngoại độc tố VacA.
Ngoài ra, tình trạng hít dịch khí quản mạn tính và dưới lâm sàng ở những cá nhân bị nhiễm H. pylori , cùng với tác động của hút thuốc và ô nhiễm không khí, có thể khởi phát và duy trì phản ứng viêm trong biểu mô phổi một cách hiệp đồng. Trạng thái viêm này có khả năng tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi ác tính và phát triển khối u.
H. pylori có thể thúc đẩy ung thư phổi bằng cách ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các rối loạn của hệ vi sinh vật đường ruột có tác động đến sự tiến triển của ung thư phổi và mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật phổi và ruột đặc biệt quan trọng. Mối quan hệ qua lại giữa hai hệ cơ quan này được gọi là trục ruột-phổi.
Sự rối loạn của hệ vi sinh vật đường ruột do nhiễm H. pylori có liên quan đến sự trầm trọng thêm của các bệnh hô hấp mãn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, cho thấy rằng H. pylori có tác động tiêu cực đến sự phát triển của phổi.
Tuy nhiên, các tác động đặc hiệu của H. pylori đối với hệ vi sinh vật phổi vẫn chưa rõ ràng và liệu nó có đóng vai trò trong việc làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi thông qua các rối loạn hệ vi sinh vật hay không vẫn chưa được làm sáng tỏ.
Kết luận
Mối tương quan giữa H. pylori và ung thư phổi, cũng như các cơ chế cơ bản của nó, vẫn chưa được làm sáng tỏ chính xác và lời giải thích có liên quan vẫn còn gây tranh cãi. Một số ít nghiên cứu đã điều tra mối liên quan giữa H. pylori và ung thư phổi. Tuy nhiên, có những kết luận trái ngược từ các nghiên cứu này.
Xem xét quy mô mẫu nhỏ, thực tế là các nghiên cứu hiện có đều là hồi cứu và các yếu tố hỗn hợp như thói quen hút thuốc và ô nhiễm không khí, mối liên quan giữa nhiễm trùng H. pylori và ung thư phổi nên được giải thích một cách thận trọng. Do đó, cần có một cuộc điều tra toàn diện hơn về mối quan hệ chính xác giữa nhiễm trùng H. pylori và ung thư phổi.
Tài liệu tham khảo
1. Baj J, Forma A, Sitarz M, Portincasa P, Garruti G, Krasowska D, Maciejewski R. Helicobacter pylori Virulence Factors-Mechanisms of Bacterial Pathogenicity in the Gastric Microenvironment. Cells. 2020;10. [PubMed] [DOI] [Cited in This Article: 4] [Cited by in Crossref: 178] [Cited by in F6Publishing: 157] [Article Influence: 39.3] [Reference Citation Analysis (0)]
2. Malfertheiner P, Camargo MC, El-Omar E, Liou JM, Peek R, Schulz C, Smith SI, Suerbaum S. Helicobacter pylori infection. Nat Rev Dis Primers. 2023;9:19. [PubMed] [DOI] [Cited in This Article: 3] [Cited by in F6Publishing: 161] [Reference Citation Analysis (0)]
3. Zhao SQ, Zheng HL, Zhong XT, Wang ZY, Su Y, Shi YY. Effects and mechanisms of Helicobacter pylori infection on the occurrence of extra-gastric tumors. World J Gastroenterol 2024; 30(37): 4090-4103 [DOI: 10.3748/wjg.v30.i37.4090]
