Liệu pháp quang động (PDT) là một phương pháp điều trị ung thư, bao gồm cả ung thư phổi. Phương pháp này sử dụng thuốc cảm quang, khi tiếp xúc với ánh sáng sẽ kích hoạt và tiêu diệt các tế bào ung thư. PDT có thể được sử dụng để điều trị một số loại ung thư khác nhau, giúp cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Liệu pháp quang động hoạt động như thế nào?
Liệu pháp quang động (PDT) được xem là một lựa chọn phù hợp cho việc điều trị ung thư phổi của bệnh nhân. Cơ chế tác động của PDT có thể được hiểu như sau:
- Bác sĩ sẽ tiêm một loại chất cảm quang, nhạy với ánh sáng (được gọi là thuốc cảm quang) vào tĩnh mạch. Porfimer natri (còn gọi là photofrin) là chất cảm quang thường được sử dụng để thực hiện quá trình này.
- Trong khoảng thời gian 24-72 giờ sau đó, thuốc sẽ được hấp thụ bởi tất cả các tế bào trong cơ thể. Tuy nhiên, thuốc sẽ tồn tại trong tế bào ung thư lâu hơn so với tế bào khỏe mạnh.
- Sau đó, trong phần thứ hai của quy trình, bác sĩ sẽ đưa một ống soi phế quản mỏng qua miệng bệnh nhân và xuống phổi.
- Tại vị trí của phổi đang được điều trị, bác sĩ sẽ kích hoạt ánh sáng có bước sóng phù hợp từ tia laser hoặc đèn LED bên trong ống. Ví dụ, Photofrin thường được kích hoạt bằng ánh sáng đỏ từ tia laser. Ánh sáng này sẽ gây ra phản ứng với chất cảm quang và tạo thành một loại phân tử oxy đặc biệt có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư.
Liệu pháp PDT tiêu diệt hoặc làm teo các tế bào ung thư bằng cách:
- Gây hỏng các mạch máu bên trong khối u phổi, cản trở khả năng cung cấp máu. Từ đó giảm khả năng phát triển của khối u.
- Kích thích hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào ung thư.
2. PDT có thể điều trị những loại ung thư phổi nào?
Bác sĩ có thể chỉ định phương pháp PDT đối với bệnh nhân ung thư phổi trong các trường hợp sau:
- Ung thư phổi đã lan rộng đến đường thở, gây ra các triệu chứng như chảy máu, khó thở hoặc ho liên tục.
- Ung thư phổi không tế bào nhỏ ở giai đoạn đầu
- Ung thư phổi ảnh hưởng đến một số khu vực cụ thể của phổi (những vị trí mà công cụ thực hiện liệu pháp PDT có thể tiếp cận dễ dàng)
Liệu pháp quang động được xem là sự lựa chọn lý tưởng để điều trị ung thư phổi vì:
- Liệu pháp có thể duy trì được chức năng phổi của bệnh nhân.
- Trong trường hợp cần thiết, liệu pháp PDT có thể được thực hiện lặp lại nhiều lần.
- PDT có thể kết hợp cùng các phương pháp khác (như hoá trị,...) để đạt được hiệu quả điều trị ung thư tốt hơn.
3. Lợi ích của liệu pháp quang động
Một số nghiên cứu cho biết, hiệu quả điều trị ung thư và tiền ung thư của liệu pháp PDT có thể tương đương với các phương pháp khác như: phẫu thuật và xạ trị.
FDA đã chấp thuận sử dụng Photofrin để điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ từ năm 1998. Loại thuốc này không tích tụ trong các tế bào khỏe mạnh của cơ thể, do đó giảm thiểu nguy cơ tổn thương DNA hoặc gây ra các đột biến khác.
Ngoài ra, liệu pháp quang động cũng mang lại một số lợi ích khác trong điều trị ung thư phổi như:
- Gây ít tổn thương hơn so với phương pháp phẫu thuật.
- Không gây ra tác dụng phụ kéo dài.
- Có thể nhắm mục tiêu tại vị trí cần điều trị một cách rất chính xác.
- Sẹo sau khi vết thương lành lại thường rất nhỏ.
- Chi phí thấp hơn so với một số phương pháp điều trị ung thư phổi khác.
4. Hạn chế của liệu pháp PDT
Một số hạn chế của PDT trong điều trị ung thư:
- PDT chỉ có thể điều trị các tế bào ung thư tại vị trí ánh sáng tiếp cận được.
- Ánh sáng chỉ có thể xâm nhập vào mô tầm khoảng 8.5 mm.
- Do không thể tiếp cận sâu nên liệu pháp quang động không thực sự mang lại hiệu quả trong việc điều trị các khối u lớn.
Một số rủi ro khi sử dụng phương pháp điều trị này đối với những người mắc bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ, bao gồm:
- Ho ra máu.
- Hụt hơi.
- Viêm phổi hoặc viêm phế quản.
- Sốt.
5. Bệnh nhân có thể mắc phải tác dụng phụ nào?
Chất cảm quang Photofrin khiến da của bệnh nhân trở nên đặc biệt nhạy cảm với ánh sáng trong khoảng từ 4 đến 6 tuần đầu tiên sau khi thực hiện liệu pháp quang động. Do đó, bệnh nhân nên tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, cũng như ánh sáng mạnh trong nhà sau khi điều trị.
Bên cạnh Photofrin, Talaporfin Natri (Laserphyrin) cũng là một chất cảm quang được dùng trong quá trình điều trị ung thư phổi. Tuy nhiên, khác với Photofrin, da của bệnh nhân sau khi điều trị bằng Laserphyrin ít bị nhạy cảm với ánh sáng hơn.
6. Tác dụng của PDT trong tương lai?
Cách đây hàng trăm năm, từ thời Ai Cập, Ấn Độ và Trung Quốc cổ đại, con người đã biết đến khả năng chữa bệnh của mặt trời và ánh sáng. Từ đầu thế kỷ 20, nền y học hiện đại bắt đầu sử dụng các loại thuốc, thuốc nhuộm tổng hợp nhạy sáng kết hợp với phương pháp chiếu sáng để điều trị bệnh.
Nhằm nâng cao hiệu quả điều trị ung thư phổi, nhiều nghiên cứu về liệu pháp quang động đã được thực hiện. Các nhà khoa học tập trung vào những vấn đề chính như sau:
- Thuốc PDT giúp tập trung điều trị vào các tế bào ung thư một cách chính xác hơn.
- Các loại thuốc cho phép ánh sáng xâm nhập sâu hơn, tiếp cận được nhiều tế bào ung thư hơn.
- Kết hợp PDT với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật và xạ trị nhằm mang lại hiệu quả điều trị ung thư tốt hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
