Một số triệu chứng của rối loạn lưỡng cực có thể liên quan đến rối loạn lo âu. Vì lý do này, việc phân biệt giữa chẩn đoán rối loạn lo âu và rối loạn lưỡng cực không phải lúc nào cũng dễ dàng. Khi rối loạn lo âu và rối loạn lưỡng cực xảy ra đồng thời, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
Rối loạn lưỡng cực và rối loạn lo âu là gì?
Rối loạn lưỡng cực là một tình trạng tâm lý kéo dài suốt đời, gây ra những thay đổi cực đoan trong tâm trạng. Tâm trạng của một người có thể thay đổi rất nhanh, từ những cảm xúc phấn khích cao độ đến những cảm giác trầm uất sâu sắc.
Những sự thay đổi tâm trạng này có thể gây ra sự thay đổi lớn trong mức năng lượng và hoạt động của họ. Chúng cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và các hoạt động hàng ngày.
Mọi người đều trải qua cảm giác lo âu đôi khi, chẳng hạn như trước khi làm bài kiểm tra hoặc đưa ra quyết định lớn. Tuy nhiên, một số người mắc các rối loạn lo âu khiến họ trải qua nhiều hơn những lo lắng ngắn hạn.
Rối loạn lo âu không chỉ giới hạn ở các sự kiện trong cuộc sống cụ thể mà có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Đôi khi, lo âu nghiêm trọng đến mức cản trở khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Sự liên kết giữa rối loạn lưỡng cực và rối loạn lo âu là gì?
Rối loạn lo âu thường xảy ra cùng với các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, chẳng hạn như:
- Trầm cảm
- Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
- Rối loạn lưỡng cực
- Rối loạn sử dụng chất kích thích
Hầu hết những người mắc rối loạn lưỡng cực đều có ít nhất một tình trạng sức khỏe tâm thần khác đi kèm.
Theo một khảo sát năm 2011, rối loạn lo âu là tình trạng phổ biến nhất trong số đó. Một bài tổng quan tài liệu năm 2019 cho thấy ít nhất một nửa số người mắc rối loạn lưỡng cực sẽ trải qua rối loạn lo âu trong suốt cuộc đời họ.
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy tỷ lệ rối loạn lo âu ở những người mắc rối loạn lưỡng cực cao gấp 3 đến 7 lần so với dân số chung.
Cả hai tình trạng này đều có thể điều trị được, nhưng chúng là những bệnh mãn tính và đôi khi khó sống chung.
Rối loạn lưỡng cực và rối loạn lo âu có điểm gì giống nhau?
Một số triệu chứng của rối loạn lưỡng cực có thể liên quan đến rối loạn lo âu. Vì lý do này, việc phân biệt giữa chẩn đoán rối loạn lo âu và rối loạn lưỡng cực không phải lúc nào cũng dễ dàng.
Khi rối loạn lo âu và rối loạn lưỡng cực xảy ra đồng thời, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Theo các chuyên gia, tác động của việc mắc cả hai rối loạn này có thể bao gồm:
- Tăng số lượng các giai đoạn thay đổi tâm trạng.
- Tăng tỷ lệ các giai đoạn đầu tiên là giai đoạn trầm cảm.
- Tăng tỷ lệ các giai đoạn có đặc điểm hỗn hợp (đặc trưng bởi các triệu chứng hưng cảm và trầm cảm xảy ra đồng thời).
- Tăng tỷ lệ thay đổi tâm trạng nhanh (ít nhất bốn giai đoạn tâm trạng mỗi năm).
- Tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của các giai đoạn thay đổi tâm trạng.
- Kéo dài thời gian không điều trị bệnh.
- Kéo dài khoảng thời gian giữa các giai đoạn thuyên giảm.
- Tăng suy nghĩ tự tử và lập kế hoạch tự tử.
- Tăng nguy cơ rối loạn sử dụng chất kích thích.
- Gia tăng các sự kiện tiêu cực nghiêm trọng khi dùng thuốc.
- Tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Gia tăng mức độ căng thẳng tâm lý.
- Giảm hiệu quả của điều trị.
- Khó tuân thủ kế hoạch điều trị hơn.
- Giảm chức năng và chất lượng cuộc sống.
Cả hai tình trạng đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động của một người.
Những người mắc cả hai tình trạng có nguy cơ cao hơn về:
- Các giai đoạn hưng cảm do mất ngủ (mất ngủ là triệu chứng của rối loạn lo âu)
- Lạm dụng chất kích thích
- Suy nghĩ và hành vi tự tử
Các phương pháp điều trị cho rối loạn lưỡng cực và rối loạn lo âu
Điều trị kết hợp cho hai tình trạng
Rối loạn lưỡng cực và rối loạn lo âu đều là những tình trạng khó điều trị riêng lẻ. Khi chúng xảy ra đồng thời, việc điều trị càng trở nên phức tạp hơn.
Bác sĩ chăm sóc chính và chuyên gia sức khỏe tâm thần của bạn sẽ thường hợp tác để đảm bảo bạn nhận được sự chăm sóc tốt nhất.
Hai rối loạn này thường được điều trị bằng sự kết hợp của:
- Thuốc
- Liệu pháp tâm lý cá nhân
- Liệu pháp cho các cặp đôi (tùy vào tình hình cụ thể của bạn)
Thông thường, bác sĩ sẽ ưu tiên điều trị bằng thuốc trước khi tiếp cận các liệu pháp khác. Họ có thể kê toa thuốc ổn định tâm trạng để kiểm soát rối loạn lưỡng cực của bạn.
Thuốc điều trị
Thuốc điều trị rối loạn lo âu cũng có thể được sử dụng như một phần trong kế hoạch điều trị.
Các thuốc thường dùng bao gồm:
- SSRIs (thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc), chẳng hạn như fluoxetine (Prozac, Sarafem) và sertraline (Zoloft). Tuy nhiên, các thuốc này có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng hưng cảm. Vì vậy, bác sĩ sẽ theo dõi bạn rất chặt chẽ để phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
- Benzodiazepines, thường được kê toa để điều trị rối loạn lo âu. Những thuốc này không có vẻ làm xấu đi các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực.
Tuy nhiên, chúng có thể gây phụ thuộc và tăng nguy cơ lạm dụng chất. Do đó, benzodiazepines thường chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn (ví dụ: 2 tuần).
Liệu pháp tâm lý
Liệu pháp tâm lý có thể là một phương pháp an toàn hơn để điều trị rối loạn lo âu, đặc biệt với những người đã sử dụng thuốc ổn định tâm trạng. Điều này giúp người bệnh tránh việc sử dụng thuốc chống trầm cảm, vốn có thể gây ra tác dụng phụ tiêu cực.
Các liệu pháp phổ biến bao gồm:
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Đây là liệu pháp tâm lý ngắn hạn tập trung vào việc thay đổi hành vi để giảm bớt lo âu.
- Liệu pháp gia đình: Liệu pháp này giúp giảm mức độ căng thẳng trong gia đình, một yếu tố có thể góp phần hoặc bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng của người bệnh.
- Kỹ thuật thư giãn: Các kỹ thuật này giúp người bệnh phát triển cách đối phó với những căng thẳng ảnh hưởng đến lo âu và tâm trạng.
- Liệu pháp nhịp điệu xã hội và giao tiếp (IPSRT): Liệu pháp này liên quan đến việc lập kế hoạch và ghi chép. Nó có thể giúp người bệnh duy trì sự ổn định và tránh các thay đổi về lo âu và tâm trạng.
Làm thế nào để sống chung với cả hai tình trạng?
Sống chung với rối loạn lưỡng cực là một thử thách, và sẽ khó khăn hơn nếu bạn đồng thời mắc rối loạn lo âu. Tuy nhiên, dù là bệnh mãn tính, cả hai tình trạng này đều có thể được điều trị để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Khi bắt đầu điều trị, hãy đảm bảo bạn thường xuyên trao đổi với các chuyên gia y tế.
Hãy cho họ biết nếu:
- Thuốc hoặc liệu pháp dường như không còn hiệu quả như trước.
- Bạn gặp phải bất kỳ tác dụng phụ khó chịu hoặc nghiêm trọng nào.
Nhóm chăm sóc sức khỏe sẽ hỗ trợ bạn tìm và tuân thủ một kế hoạch điều trị hiệu quả nhất phù hợp với bạn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline
