Bệnh pemphigus đặc trưng là các sang thương da bị phồng rộp nội bì tự miễn ảnh hưởng đến da và màng nhầy, bệnh có khả năng đe dọa tính mạng. Do sinh lý bệnh diễn tiến mãn tính, bệnh pemphigus có thể tác động sâu sắc đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Theo đó, việc chăm sóc bệnh nhân pemphigus rất quan trọng, cần xem như một phần của điều trị nhằm mục tiêu hạn chế thương tổn da và giúp cho họ có thể tham gia những hoạt động xã hội như người bình thường.
1. Chăm sóc da
Đầu tiên, trước khi mua bất kỳ loại sản phẩm chăm sóc da nào, người bệnh hay người chăm sóc hãy hỏi bác sĩ da liễu khuyên nên sử dụng hoặc tránh loại nào. Tốt nhất là nên tránh các sản phẩm tẩy rửa có hoạt tính cao. Việc sử dụng các sản phẩm này sẽ làm các sang thương khó lành hay tăng nguy cơ tổn thương da tiến triển.
Khi bôi hoặc thay băng vết thương trên da, hãy rửa tay bằng xà phòng và nước, đồng thời sử dụng găng tay. Nên dùng loại găng tay không có thành phần cao su nhằm giảm thiểu nguy cơ kích ứng. Hơn nữa, các bác sĩ da liễu thường khuyến cáo nên để móng tay, chân ngắn để tránh làm da bị thương hoặc lây lan nhiễm trùng.
Nếu vết thương có kích thước nhỏ, kem steroid bôi tại chỗ và kem dưỡng ẩm như vaseline có thể phù hợp. Tuy nhiên, nếu đó là một vùng rộng hơn (hơn 10 × 10cm), người dùng nên lấy một ít kem ra bàn tay không đeo găng bên tay không thuận và thoa hỗn hợp này lên vùng bị ảnh hưởng bằng tay thuận có đeo găng.
Việc sử dụng kem steroid tại chỗ cần tuân thủ liều lượng chính xác để tránh làm tổn thương da. Ngoài ra, người dùng cũng cần đảm bảo rằng phần mở hoặc miệng của ống thuốc không chạm vào da để tránh nhiễm trùng. Bên cạnh việc dùng kem giữ ẩm cho vùng da bị tổn thương, người bệnh vẫn sử dụng sữa rửa mặt và kem dưỡng ẩm cả khi chăm sóc da những vùng khác.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là bệnh nhân pemphigus cố gắng tránh làm tổn thương da. Nếu bị cắt, va đập hoặc làm tổn thương da theo bất kỳ cách nào, bệnh pemphigus sẽ khiến cho các vết phồng rộp mới có thể hình thành rất nhanh, trở thành vết loét khiến bệnh nhân có nhiều khả năng bị nhiễm trùng hơn. Hơn nữa, nhiều loại thuốc dùng để kiểm soát bệnh pemphigus cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, vì chúng gây ức chế hệ thống miễn dịch. Như vậy, để giảm nguy cơ bị nhiễm trùng da, hãy giữ sạch sẽ tất cả các vết thương, bao gồm cả vết cắt và vết xước, bằng cách chăm sóc đúng cách, thay băng hằng ngày.
2. Mặc trang phục
Vì da của bệnh nhân Pemphigus vốn rất nhạy cảm, việc lựa chọn quần áo cũng cần quan tâm khi chăm sóc da.
Các loại trang phục thông thường như quần áo công sở, váy ôm, áo len, áo dạ, áo phông và quần jean đôi khi sẽ khiến người bệnh nóng nực và rất khó chịu, thậm chí còn có thể khiến làn da bị tổn thương và ngứa ngáy hơn.
Lúc này, giải pháp lựa chọn các trang phục thường dùng cho việc tập luyện thể thao, vừa nhẹ nhàng, rộng rãi và thấm hút mồ hôi tốt, phù hợp với nhiều bệnh nhân. Lời khuyên là nên chọn quần áo màu tối vì vết kem steroid bôi lên da khi dây dính vào sẽ rất khó tẩy.
Bên cạnh đó, việc sử dụng các phụ kiện, trang sức nên hạn chế, như nhẫn, đồng hồ. Khi ra ngoài trời, người bệnh cần phải đảm bảo đội mũ, mặc áo khoác nhẹ và đi găng tay bên ngoài nên đi giày thể thao mềm và dép lê phù hợp nhất thay vì đi giày bít, giày cao gót.
3. Chăm sóc mắt
Mụn nước do bệnh pemphigus thông thường gây ra có thể hình thành trên mô lót mí mắt. Một số người bị đau mắt đỏ với nhiều chất nhầy bài tiết ra hoặc đóng vảy dọc theo mi mắt. Sau một thời gian, mắt có thể trở nên rất nhạy cảm với ánh sáng.
Như vậy, nếu bệnh pemphigus ảnh hưởng đến mắt, người bệnh có thể cần phải đeo kính thay vì kính áp tròng. Khi ra ngoài trời, cần đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi các loại tia cực tím cũng như giúp giảm nhạy cảm với ánh sáng.
4. Chăm sóc nha khoa
Việc thường xuyên thăm khám tại phòng nha khoa với bác sĩ vệ sinh răng miệng và bác sĩ phẫu thuật cũng là một phần quan trọng trong chăm sóc người bệnh Pemphigus có thương tổn da một cách toàn diện.
Theo đó, các bệnh nhân Pemphigus tốt nhất nên kiểm tra răng miệng định kỳ bốn tháng một lần thay vì sáu tháng như người bình thường. Trong việc vệ sinh răng miệng hằng ngày, người bệnh nên sử dụng bàn chải mềm dành cho trẻ em để đánh răng cũng như kết hợp với chỉ nha khoa mềm sau mỗi bữa ăn. Bên cạnh đó, một túi nhỏ đựng đầy đủ các sản phẩm nha khoa trong túi đựng đồ ăn nên chuẩn bị sẵn sàng, vừa rất dễ mang theo và giúp mọi nhu cầu y tế luôn tiện dụng và kín đáo.
Trong trường hợp bệnh pemphigus gây ra vết loét trong miệng, người bệnh có thể giảm bớt cơn đau bằng cách ăn thức ăn nhạt, mềm, tránh các loại thực phẩm cứng như khoai tây chiên, bơ đậu phộng, các loại hạt, rau củ giòn như cà rốt sống và trái cây. Ngoài ra, các loại thực phẩm khác có thể gây ra vết loét miệng mới bao gồm thức ăn cay, thức ăn có tính nóng và thức ăn có tính axit như cà chua và trái cây họ cam quýt. Nên uống đồ uống không gây đau miệng, nước cam, trà và cà phê nóng, đồ uống cay có thể gây kích ứng miệng, dễ gây ra vết loét mới.
5. Thay đổi lối sống
Môi trường thích hợp cho người bệnh pemphigus cần phải sạch sẽ, trong lành, luôn mát mẻ và tránh tiếp xúc với nhiệt hoặc ánh nắng chói chang trong thời gian dài. Vì người bệnh pemphigus thông thường cần nhiều dụng cụ và sản phẩm chăm sóc da, ngôi nhà sinh sống nên có một cái tủ để chứa đựng đầy đủ tất cả thuốc men, băng gạc và dụng cụ y tế cần thiết. Như vậy, người bệnh hay người thân có thể tiện lợi theo dõi và tuân thủ quy trình chăm sóc bệnh nhân pemphigus hằng ngày, bao gồm kiểm tra bất kỳ vùng da bị tổn thương nào, tắm bằng nước ấm, bôi thuốc và thay băng, sau đó thay quần áo sạch.
Về vấn đề dinh dưỡng, người bệnh cần được tư vấn với một chuyên gia dinh dưỡng để xác định các loại thực phẩm phù hợp, vừa đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, vừa giúp cơ thể không bị tăng cân quá mức do ít hoạt động. Theo đó, chế độ ăn uống nên bao gồm nhiều loại súp, nước dùng và thức ăn mềm nấu chín giúp hạn chế các tổn thương gây loét miệng.
6. Công việc và nghỉ ngơi phù hợp
Bệnh pemphigus thông thường không có nghĩa là không thể làm việc. Đúng vậy, người bệnh pemphigus vẫn có thể học tập và lao động trong những lĩnh vực yêu thích của mình. Tốt nhất là nên lựa chọn những công việc trong nhà, nhẹ nhàng và hạn chế sang chấn, khuyến khích các việc trí óc hay sáng tạo tự do.
Ngoài ra, người bệnh vẫn có thể tham gia vào những hoạt động đơn giản trong gia đình, như đọc sách, xem TV và phim, giải đố chữ, giặt giũ, đi bộ ngắn ngoài trời và cả chơi thể thao. Bên cạnh đó, luyện tập thiền, thư giãn căng thẳng, yoga nhẹ nhàng, âm nhạc có thể giúp người bệnh thoải mái hơn.
Một số loại thuốc như steroid dùng để điều trị bệnh pemphigus có thể gây ảnh hưởng giấc ngủ. Theo đó, nên uống thuốc steroid vào buổi sáng sớm để không ảnh hưởng nhiều đến ban đêm trong khi đi ngủ. Đồng thời, nên ngủ trên chiếc ghế dài có ga trải giường nhẹ và gối mềm có thể giúp giữ được tư thế ngủ tốt hơn, tránh làm quần áo tổn thương đến vết thương trên da.
Tóm lại, vấn đề chăm sóc người bệnh Pemphigus có thương tổn da đặt mục tiêu hàng đầu là giảm thiểu chấn thương cho da và cách chăm sóc vết thương thích hợp, vì da của các bệnh nhân này thường rất mỏng manh cả do bệnh và do sử dụng steroid lâu dài. Đồng thời, sự hiểu biết của bệnh nhân về bệnh có bản chất mãn tính này cũng rất cần thiết, giúp họ có cách thích nghi phù hợp cho bản thân mình, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống qua từng ngày.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý, trong đó có chuyên khoa Da liễu. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
