Một nghiên cứu đã khám phá ra cách mà yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cân nặng của con người. Từ đó giải thích tại sao một số người có vẻ không bao giờ tăng cân cho dù họ có tuân thủ chế độ ăn kiêng hay không.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của TS.BS Nguyễn Đình Dũng, Khối Di truyền y học - Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Nghiên cứu mới về yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cân nặng
Nghiên cứu tại Đại học Cambridge (Vương quốc Anh) tập trung vào vai trò của yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cân nặng, nhằm giải thích tại sao một số người có thể dễ dàng duy trì cân nặng ở mức lý tưởng. Nghiên cứu đã so sánh DNA của ba nhóm người:
- Người gầy
- Người béo phì nghiêm trọng
- Người có cân nặng bình thường
Thông qua việc so sánh các biến thể (variants) giữa ba nhóm người, các nhà nghiên cứu đã tạo ra mô hình dự đoán được chỉ số nguy cơ do gen đối với khả năng bị béo phì. Từ đó, các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc một người có mức cân nặng phù hợp hay bị béo phì nghiêm trọng đều có liên quan đến yếu tố di truyền.
Là nghiên cứu quy mô lớn nhất về phân tích biến thể gen giữa người gầy, người có cân nặng bình thường và người béo phì, kết quả nghiên cứu này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc giúp cho các chuyên gia dinh dưỡng dự đoán nguy cơ mắc bệnh béo phì của mỗi cá nhân.
2. Những phát hiện trong nghiên cứu yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cân nặng
Tiêu chí cho nhóm người tham gia nghiên cứu là có thân hình gầy:
- Chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 18.
- Sức khỏe tổng thể tốt, không mắc bệnh lý hay rối loạn ăn uống.
Các nhà nghiên cứu đã thu thập mẫu nước bọt để phân tích DNA và tiến hành phỏng vấn về tình trạng sức khỏe tổng quát cùng lối sống, thói quen sinh hoạt của những người tham gia.
Mặc dù nghiên cứu cho thấy di truyền ảnh hưởng đến cân nặng rất nhiều, có thể dẫn đến các bệnh như béo phì và suy dinh dưỡng, nhưng các bác sĩ vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố có thể kiểm soát được.
Họ khẳng định rằng di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định cân nặng, nhưng không phải là yếu tố duy nhất. Chúng ta vẫn có thể thực hiện các can thiệp và thay đổi những tác nhân khác ảnh hưởng đến cân nặng.
3. Làm thế nào để duy trì sức khỏe cân nặng bất chấp yếu tố di truyền
3.1 Tập thể dục
Trong guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, việc duy trì sức khỏe cân nặng và vóc dáng cân đối là điều vô cùng quan trọng. Và tập thể dục chính là "chìa khóa vàng" giúp bạn đạt được mục tiêu này.
Xã hội ngày càng phát triển đi kèm với nhiều tiện nghi khiến con người ít vận động hơn, dẫn đến nguy cơ béo phì, tim mạch, tiểu đường... ngày càng gia tăng. Các chuyên gia khuyến nghị mỗi người nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần cho các hoạt động thể chất.
Điều quan trọng là mọi người cần tập luyện thường xuyên và đều đặn chứ không cần phải tập quá sức. Bắt đầu từ những bài tập đơn giản như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga... và tăng dần cường độ khi cơ thể thích nghi. Ngay cả việc làm vườn trong 30 phút mỗi ngày cũng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Các chuyên gia khuyên bệnh nhân từng bước một hãy thực hiện một cách kiên trì và đều đặn. Giảm cân hiệu quả là một cuộc đua marathon đường dài chứ không phải là một cuộc cuộc thi chạy nước rút. Việc giảm 15 kg rồi tăng trở lại sau 6 tháng thì chẳng mang lại lợi ích gì cho cơ thể.
3.2 Chế độ ăn uống và thuốc
Đối với việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế đóng vai trò quan trọng. Cố gắng theo dõi chế độ ăn uống của bản thân và không bỏ qua cơ hội tham khảo ý kiến từ các bác sĩ được đào tạo chuyên môn về bệnh béo phì hoặc chuyên gia về kiểm soát cân nặng.
Dành sự quan tâm và tập trung vào việc điều chỉnh chế độ ăn uống là phương pháp hiệu quả cho những người đang đối mặt với vấn đề cân nặng. Ngoài ra thì hiện nay cũng đã có một số loại thuốc đang được thử nghiệm lâm sàng rất hứa hẹn cho bệnh nhân thừa cân/béo phì.
Béo phì là một bệnh có liên quan đến vấn đề di truyền ảnh hưởng đến cân nặng và những người đang có nguy cơ mắc phải tình trạng này không nên tự tạo áp lực cho bản thân, thay vào đó họ cần nhận thức rằng, đây là một tình trạng có thể điều trị và kiểm soát một cách có khoa học như bất kỳ căn bệnh nào khác.
Người có vấn đề về cân nặng có thể tìm hiểu và thảo luận với bác sĩ về những hormone có thể ảnh hưởng đến cân nặng chẳng hạn như: các hormone tuyến giáp, testosterone hay estrogen.
Theo các chuyên gia, thay vì tập trung vào những chế độ ăn kiêng tạm thời, hãy hướng đến việc xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh bền vững mà chúng ta có thể duy trì suốt đời. Hãy lựa chọn một chế độ ăn mà chúng ta có thể áp dụng trong suốt quãng đời còn lại mà vẫn mang lại sức khỏe cho bản thân.
Mặc dù yếu tố di truyền ảnh hưởng đến cân nặng, nhưng lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện thường xuyên, hoàn toàn có khả năng giúp người bệnh kiểm soát sức khỏe cân nặng hiệu quả.
Ngoài việc tập thể dục, mọi người có thể thực hiện các biện pháp khác để kiểm soát cân nặng. Các chuyên gia khuyên mọi người nên hạn chế sử dụng hoặc tiếp xúc với các sản phẩm có chứa các nhóm hoá chất phthalate do lo ngại về ảnh hưởng của nhóm hóa chất này đến việc tăng cân.
Việc tăng cường uống nước hàng ngày (khoảng 3,2 lít cho nam và 2,2 lít cho nữ), tăng cường lượng dung nạp chất xơ để giúp bản thân cảm thấy no và cung cấp prebiotics có lợi cho hệ vi sinh vật đường ruột cũng có thể giúp chúng ta duy trì cân nặng ở mức lý tưởng.
Hãy nhớ rằng, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát môi trường sống và những gì bản thân dung nạp vào cơ thể. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng kết hợp tập thể dục với thay đổi lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh là cách hiệu quả nhất để giảm cân và duy trì vóc dáng cân đối.
Thay vì gò ép bản thân vào những chế độ ăn kiêng khắc nghiệt, hãy tập trung vào việc xây dựng thói quen ăn uống khoa học cùng lối sống lành mạnh để có một sức khỏe lâu dài và bền vững.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
