Lưu trữ tế bào máu cuống rốn tại các ngân hàng máu rốn của trẻ sơ sinh không còn là hình thức xa lạ và vẫn đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ các bậc phụ huynh. Có rất nhiều lợi ích mà phương pháp này mang lại cho cả trẻ và gia đình, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Máu cuống rốn là gì?
Máu cuống rốn là phần máu còn lại trong dây rốn và màng phôi ngay sau khi em bé mới sinh ra. Trong thời kỳ mang thai, máu cuống rốn tuần hoàn trong cơ thể thai nhi, cung cấp chất dinh dưỡng cho sự phát triển của thai nhi. Nó chứa các loại tế bào máu như hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu và đặc biệt là tế bào gốc tạo máu.
Theo các chuyên gia về tế bào gốc, tế bào gốc tạo máu là những tế bào nguyên thủy chưa hoàn thiện, có khả năng biến đổi và phát triển thành nhiều loại tế bào máu khác nhau trong cơ thể. Chúng có thể biến thành tế bào bạch cầu, hỗ trợ hệ miễn dịch của cơ thể, hoặc biến thành hồng cầu, chịu trách nhiệm vận chuyển oxy và CO2.
Các tế bào máu, giống như các tế bào khác trong cơ thể, có tuổi thọ hữu hạn và được thay thế bằng tế bào mới do tế bào gốc sản sinh ra. Do đó, lưu trữ tế bào máu cuống rốn đóng vai trò quan trọng trong việc thay thế tế bào máu bình thường trong quá trình điều trị bệnh.
Trước đây, việc ghép tế bào gốc tạo máu thường sử dụng tủy xương từ người hiến thích hợp. Tuy nhiên, sau khi phát hiện máu cuống rốn chứa nhiều tế bào gốc tạo máu và có những ưu điểm của nó, máu cuống rốn đã được sử dụng để ghép và điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý liên quan đến hệ tạo máu.
2. Lý do nên lưu trữ tế bào máu cuống rốn
Trước đây, cuống rốn và nhau thai thường bị coi là một loại chất thải y tế và thường bị vứt bỏ sau mỗi ca sinh nở. Tuy nhiên, những nghiên cứu trong lĩnh vực y học đã làm sáng tỏ rằng, máu cuống rốn là một nguồn tế bào gốc tạo máu phong phú và có thể được sử dụng trong việc hỗ trợ và điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau.
Đặc biệt, khả năng ứng dụng của tế bào gốc tạo máu lấy từ máu cuống rốn tương tự như tế bào gốc từ tủy xương và máu ngoại vi. Do đó, việc lưu trữ tế bào máu cuống rốn thực chất là việc lưu trữ một nguồn tế bào gốc quý giá, phục vụ cho việc hỗ trợ và điều trị nhiều bệnh lý và rối loạn tế bào trong tương lai.
Tế bào gốc máu cuống rốn có khả năng biến hóa thành các loại tế bào khác nhau như cơ (cơ vân, cơ tim), gan, thận, não, phổi, da, và tuyến tụy. Điều này mở ra tiềm năng lớn trong việc điều trị các bệnh lý khác nhau, bao gồm cả tổn thương tim, tổn thương tủy sống, và tổn thương não.
Nếu ta so sánh, việc lấy tế bào gốc từ máu cuống rốn không chỉ đơn giản mà còn ít phức tạp và ít tốn kém hơn so với việc lấy từ máu ngoại vi và tủy xương. Điều quan trọng hơn, tế bào gốc từ máu cuống rốn thường là những tế bào nguyên thủy hơn, có khả năng phát triển và tạo ra những tế bào máu khỏe mạnh.
Nếu chúng ta lưu trữ tế bào máu cuống rốn, đó sẽ là nguồn tế bào gốc phù hợp nhất trong tương lai, không gây ra những phản ứng thải ghép của cơ thể. Đặc biệt, nếu cần sử dụng tế bào gốc cho điều trị trong gia đình, việc tìm kiếm sự phù hợp giữa người bệnh và tế bào gốc từ máu cuống rốn của trẻ sẽ cao hơn so với việc sử dụng từ nguồn không cùng huyết thống.
3. Máu cuống rốn chữa được những bệnh gì?
Sử dụng tế bào máu từ máu cuống rốn để thực hiện quá trình ghép tế bào gốc trong tương lai đã được chứng minh là có thể giúp chữa trị nhiều bệnh lý nguy hiểm, bao gồm:
- Bệnh ác tính như bạch cầu, bệnh lymphoma, và đa u tủy.
- Bệnh suy tủy xương xảy ra khi tủy xương giảm hoặc không có khả năng tạo ra các tế bào thuộc ba dòng máu ngoại vi.
- Bệnh thiếu máu bẩm sinh do khiếm khuyết gen huyết sắc tố.
- Bệnh rối loạn hoặc suy giảm miễn dịch.
- Bệnh rối loạn chuyển hóa.
Ngoài việc áp dụng trong điều trị các bệnh lý liên quan đến máu, một vài nhà nghiên cứu cũng tiếp tục khám phá cách lưu trữ tế bào máu cuống rốn trong lĩnh vực y học tái tạo, ví dụ như trong việc điều trị một số bệnh thiếu máu cục bộ.
Việc đánh giá chứng cứ một cách thường xuyên và cẩn thận sẽ giúp ngân hàng máu cuống rốn, các cơ sở y tế và người bệnh đánh giá các phương pháp mới tiềm năng trong việc sử dụng máu cuống rốn cho các phương tiện tái tạo sức khỏe.
4. Lưu trữ tế bào máu cuống rốn - 1 hình thức bảo hiểm sinh học cho con
Hiện nay, có rất nhiều phụ huynh quan tâm đến việc lưu trữ máu cuống rốn cho con ngay sau khi chào đời, nhằm tạo ra một nguồn dự trữ tế bào gốc cho tương lai và sử dụng trong các tình huống cần thiết như điều trị và hỗ trợ điều trị bệnh lý. Ngoài ra, nguồn tế bào gốc này còn có thể được sử dụng trong việc điều trị bệnh cho những thành viên trong gia đình nếu họ có chỉ số sinh học phù hợp.
5. Kỹ thuật lấy máu cuống rốn có phức tạp không?
Việc thu thập máu cuống rốn được coi là một phương pháp đơn giản, dễ thực hiện và không gây đau đớn cho cả mẹ và em bé, có thể áp dụng trong cả sinh mổ và sinh thường.
Để lưu trữ tế bào máu cuống rốn, trước khi sinh, người mẹ cần đến các cơ sở lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn để kiểm tra sức khỏe, đảm bảo không mắc các bệnh truyền nhiễm, ung thư, bệnh miễn dịch, nhiễm trùng và đảm bảo đủ điều kiện lưu trữ MCR theo quy định của cơ sở lưu trữ.
Tương tự như kỹ thuật lấy máu toàn phần, khi sản phụ sinh, nhân viên thu thập MCR sẽ sử dụng đầu kim của túi thu thập nối vào tĩnh mạch rốn và thu thập MCR dựa vào áp lực dòng chảy. Trong túi thu thập đã chứa sẵn chất chống đông để ngăn hình thành cục máu đông. Máu cuống rốn có thể được thu thập trước hoặc sau khi sổ nhau.
6. Thời gian lưu trữ máu cuống rốn
Sau khi được thu thập, máu cuống rốn sẽ được chuyển về ngân hàng để tiến hành các bước xử lý tiếp theo, nhằm loại bỏ những thành phần thừa, tách lấy tế bào gốc và lưu trữ.
Nhiều gia đình cảm thấy băn khoăn về thời gian lưu trữ tế bào máu cuống rốn. Trên thực tế, việc xác định thời gian lưu trữ tối đa cho các tế bào gốc máu cuống rốn là một vấn đề khó khăn, vì trên thế giới, các ngân hàng máu cuống rốn chỉ mới tồn tại được khoảng 30 năm.
Tuy nhiên, một vài nhà khoa học cho rằng, tế bào gốc máu cuống rốn được bảo quản trong điều kiện âm độ có thể lưu trữ được vô thời hạn. Điều này được dựa trên hai giả thuyết:
- Tế bào gốc máu cuống rốn được lưu trữ ở nhiệt độ dưới -190 độ C, sẽ làm đóng băng mọi hoạt động sinh học.
- Tinh trùng và các tế bào khác khi được lưu trữ trong vòng 50 năm vẫn có thể hoạt động sau khi giải đông.
7. Có thể lưu trữ máu cuống rốn ở đâu?
Thu thập máu cuống rốn không mang lại bất kỳ rủi ro nào đối với cả mẹ và bé. Trong bối cảnh y học hiện đại, việc sử dụng tế bào gốc trong điều trị các bệnh nan y đang trở nên phổ biến hơn. Do đó, ngày càng nhiều gia đình quyết định lưu trữ máu cuống rốn, nhằm tạo ra một nguồn tế bào gốc sẵn có để sử dụng trong trường hợp cần thiết cho bản thân con cái hoặc các thành viên trong tương lai.
Hiện nay, tại Việt Nam có 6 ngân hàng máu cuống rốn hoạt động. Trong số đó, ngân hàng lưu trữ tế bào máu cuống rốn Vinmec được biết đến với hệ thống trang thiết bị xử lý và lưu trữ tiên tiến nhất thế giới, sử dụng công nghệ BioArchive của hãng Thermogenesis.
Các mẫu tế bào gốc được bảo quản ở nhiệt độ -196 độ C trong môi trường nitơ lỏng, đảm bảo điều kiện lưu trữ tương đương với các ngân hàng máu cuống rốn hàng đầu thế giới hiện nay. Vinmec cũng đã thành công trong việc nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc trong việc điều trị các bệnh nan y như liệt do chấn thương cột sống, bại não, xơ gan, teo đường mật bẩm sinh, và nhiều bệnh khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
