Đau xương cụt là một tình trạng gây khó chịu ở phần cuối của cột sống, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, việc hiểu rõ nguyên nhân cũng như các phương pháp điều trị thích hợp là rất quan trọng. Bài viết này sẽ giúp chúng ta hiểu hơn về các nguyên nhân phổ biến gây đau xương cụt và cách điều trị hiệu quả.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Phan Bá Quỳnh - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Vai trò xương cụt
Xương cụt nằm ngay bên dưới xương cùng và là phần cuối của cột sống. Dù có kích thước nhỏ nhưng xương cụt đóng vai trò quan trọng trong cơ thể. Về cấu tạo, xương cụt thường bao gồm từ 4 đến 6 đốt sống dính liền nhau và nằm dưới đốt sống thắt lưng thứ năm.
Khi chụp X-quang có thể thấy sự khác biệt trong hình dạng xương cụt giữa nam và nữ. Xương cụt ở phụ nữ thường ngắn hơn so với nam giới và có cấu trúc xiên để giúp mở rộng khoang chậu, hỗ trợ sinh sản và tạo không gian cho sự phát triển của thai nhi trong tử cung.
Xương cụt giữ vai trò thiết yếu trong cơ thể và là một phần quan trọng của hệ thống xương. Các chức năng chính của xương cụt bao gồm:
- Giúp cơ thể giữ thăng bằng khi ngồi.
- Đảm nhiệm vai trò cố định các mô khác như gân, dây chằng và các cơ lân cận.
- Hỗ trợ và tạo sự cân bằng cho các khớp, giúp các khớp hoạt động trơn tru hơn.
- Đóng góp vào việc duy trì các hoạt động như đi, đứng, ngồi, đồng thời giúp ổn định và nâng đỡ vùng cột sống.
Khi xương cụt bị tổn thương, cơn đau có thể lan ra khắp cột sống và hông. Vì vậy, xương cụt đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết và tạo sự ổn định cho các cấu trúc khác của cơ thể.
2. Nguyên nhân gây đau xương cụt
Xương cụt hiếm khi gặp phải các vấn đề bệnh lý do được bảo vệ tốt bởi xương chậu ở phía trước, cùng với các cấu trúc trong bụng và phía sau là lớp mông dày bao gồm cơ và mỡ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau xương cụt vẫn có thể xảy ra. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này.
2.1. Đau xương cụt do chấn thương
Nguyên nhân gây đau xương cụt phổ biến thường bắt nguồn từ chấn thương bao gồm cả chấn thương từ bên ngoài và bên trong. Chấn thương bên ngoài thường xảy ra khi ngã ngồi về phía sau, gây bầm tím, trật khớp hoặc thậm chí gãy xương, dẫn đến tình trạng đau ở xương cụt khi người bệnh nằm hoặc ngồi.
Bên cạnh đó, xương cụt cũng dễ bị tổn thương bên trong trong quá trình sinh nở, đặc biệt khi gặp ca sinh khó hoặc cần sử dụng dụng cụ hỗ trợ. Đau nhẹ ở xương cụt cũng có thể xuất hiện do ngồi quá lâu trên bề mặt cứng, chật hoặc không thoải mái, gây ra cảm giác đau nhức.
2.2. Đau xương cụt do bệnh lý
Đau xương cụt có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố không liên quan đến chấn thương chẳng hạn như thoái hóa khớp và đĩa đệm, thay đổi trong khả năng vận động của khớp xương cùng, nhiễm trùng, cấu trúc xương bất thường hoặc sự hiện diện của khối u ở vùng chậu hoặc u tủy sống (dù rất hiếm gặp).
Ngoài ra, cơn đau ở xương cụt không liên quan đến chấn thương cũng có thể xuất phát từ các yếu tố tâm lý như rối loạn bản thể hoặc các dạng rối loạn tâm lý khác.
2.3. Béo phì
Ngoài hai nguyên nhân đã đề cập, béo phì cũng là một yếu tố gây đau ở xương cụt. Phụ nữ có nguy cơ bị đau xương cụt cao gấp 5 lần so với nam giới do các yếu tố như mang thai và sử dụng vòng tránh thai. Ngoài ra, thanh thiếu niên và người cao tuổi cũng dễ gặp tình trạng đau xương cụt hơn so với trẻ em. Việc giảm cân nhanh chóng cũng có thể dẫn đến đau ở vùng xương cụt vì mất đi lớp mỡ đệm ở mông, làm giảm khả năng bảo vệ cơ học cho khu vực này.
2.4. Ngồi một chỗ trong thời gian dài
Một số công việc bắt buộc ngồi một chỗ trong thời gian dài, đặc biệt là nhân viên văn phòng. Điều này đã dẫn đến tình trạng xương cụt bị tổn thương do chịu áp lực lớn.
3. Đau xương cụt có nguy hiểm không?
Khi bị đau xuong cụt không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày mà còn dẫn đến một số tình trạng nghiêm trọng như:
- Cơn đau sẽ trở nên nặng hơn khi đi vệ sinh, quan hệ tình dục hoặc tập thể dục thể thao.
- Nữ giới sẽ cảm thấy tồi tệ hơn khi vào kỳ kinh nguyệt.
- Bệnh nhân sẽ gặp khó khăn trong các hoạt động như xoay người, đứng lên hoặc ngồi xuống.
- Do đó, nếu xuất hiện triệu chứng xương cụt bị đau bệnh nhân cần đến sở y tế để khám và điều trị kịp thời.
4. Điều trị đau xương cụt
Chấn thương dẫn đến đau xương cụt thường gây cảm giác rất khó chịu và các biện pháp điều trị chủ yếu là chăm sóc tại nhà nhằm giúp kiểm soát cơn đau khi bệnh nhân nằm, ngồi hoặc di chuyển. Đồng thời, người bệnh cần tránh làm kích ứng thêm khu vực này. Nếu cơn đau vẫn không thuyên giảm, nên đến bệnh viện để bác sĩ điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp hơn.
4.1. Điều trị đau xương cụt tại nhà
Các phương pháp điều trị tại nhà bao gồm:
- Bệnh nhân nên hạn chế ngồi quá lâu trong thời gian dài. Khi phải ngồi, tránh bề mặt cứng bằng cách sử dụng đệm hoặc gối có lỗ ở giữa nhằm giảm bớt áp lực lên xương cụt. Người bệnh có thể thay đổi tư thế bằng cách nghiêng mỗi bên mông và hơi cúi người về phía trước để giảm tải trọng lên vùng xương cụt.
- Nếu đau xương cụt do chấn thương, có thể chườm nóng hoặc chườm lạnh tại khu vực này trong 15-20 phút, thực hiện khoảng 4 lần mỗi ngày.
- Dùng thuốc chống viêm không steroid giúp giảm đau và hỗ trợ vận động tốt hơn. Tuy nhiên, với người có tiền sử bệnh thận, xuất huyết tiêu hóa hoặc đang dùng thuốc chống đông, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ trong chế độ ăn uống để ngăn ngừa tình trạng táo bón.
4.2. Điều trị đau xương cụt tại bệnh viện
Bên cạnh việc chăm sóc tại nhà, nếu tình trạng đau không thuyên giảm, bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp y tế khác để giảm đau, bao gồm:
- Kê đơn các loại thuốc giảm đau mạnh hơn và thuốc làm mềm phân để ngăn ngừa táo bón.
- Tiêm thuốc giảm đau trong trường hợp người bệnh vẫn gặp cơn đau dữ dội.
- Phẫu thuật cắt bỏ xương cụt, tuy nhiên, phương pháp này chỉ được thực hiện trong những trường hợp hiếm gặp.
- Vật lý trị liệu, kết hợp các bài tập hít thở sâu và thư giãn cơ vùng xương chậu để giảm đau một cách hiệu quả.
Tóm lại, bệnh nhân cần xác định đúng nguyên nhân gây đau xương cụt và lựa chọn phương pháp điều trị đúng đắn có thể kiểm soát cơn đau hiệu quả và hồi phục nhanh chóng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
