Đau xương cụt là bệnh gì? Có nguy hiểm không?

Đau xương cụt là cảm giác đau ở vùng đốt xương cuối cùng của cột sống, có thể xuất phát từ một chấn thương như gãy xương cụt hoặc do các cơ và dây chằng xung quanh bị tổn thương. Mặc dù đau thường giảm bớt sau vài tuần hoặc vài tháng, nhưng có trường hợp cơn đau kéo dài và gây cản trở đến các hoạt động thường ngày.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phan Bá Quỳnh - Bác sĩ Ngoại Chấn thương chỉnh hình - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

1. Đau xương cụt là bệnh gì?  

Xương cụt được cấu tạo từ ba đến năm đốt sống hợp nhất thành một khối xương duy nhất, nằm ngay bên dưới xương cùng tại đáy cột sống. Khu vực này là điểm bám của nhiều gân, cơ, dây chằng. Xương cụt, xương cùng và khung xương chậu chịu trách nhiệm chịu lực của cơ thể khi chúng ta ngồi. Phần lớn người lớn có xương cụt hơi cong, không hoàn toàn thẳng. Nếu xương cụt cong quá mức có thể gây ra đau đớn do bất thường về hình dạng.

Chấn thương xương cụt là tình trạng bị tổn thương tại xương cụt, gây ra các cơn đau đớn và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, chấn thương có thể bao gồm từ các vết bầm tím nhẹ, trật khớp, đến những trường hợp nặng hơn như gãy xương. Vậy gãy xương cụt có ảnh hưởng gì không?

Gãy xương cụt có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh điều khiển cơ quan sinh dục và hậu môn, dẫn đến các vấn đề như tăng nhu cầu đi đại tiện hoặc thậm chí là mất khả năng kiểm soát đại tiện.

Người bị gãy xương cụt sẽ trải qua các cơn đau với cường độ khác nhau, từ đau âm ỉ cho đến đau nhói, khi tham gia các hoạt động thể chất hoặc khi ngồi lâu và có thể lan ra phía chân hoặc lên lưng ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động hàng ngày.  

Tùy thuộc vào nguyên nhân, người mắc đau xương cụt cũng có thể trải qua các triệu chứng khác như:

• Buồn nôn, nôn.
• Mất cảm giác.
• Yếu cơ.  
• Các vấn đề tiêu hóa như đau quặn bụng và đau trực tràng,...

2. Nguyên nhân dẫn đến đau xương cụt

Nhiều vấn đề sức khỏe có thể dẫn đến đau xương cụt như thoái hoá, tăng áp lực ổ bụng, chấn thương gãy xương cụt,... Các cơn đau có thể thuyên giảm bằng cách sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, nhưng đối với những cơn đau nghiêm trọng, việc tìm ra nguyên nhân chính xác là rất quan trọng.

Các nguyên nhân phổ biến gây đau xương cụt bao gồm:

• Chấn thương: Chấn thương do va đập, như bị ngã khi đi xe đạp, có thể gây tổn thương đến xương cụt hoặc các cơ xung quanh, thậm chí là gãy xương cụt.
• Tư thế ngồi: Ngồi không đúng cách hoặc ngồi quá lâu có thể gây ra đau vùng xương cụt.
• Chấn thương trong quá trình sinh con: Quá trình chuyển dạ sinh thường có thể dẫn đến tình trạng tổn thương hoặc gãy xương cụt.
• Thoái hóa: Giống như các phần khác của cơ thể, xương cụt cũng chịu ảnh hưởng của quá trình lão hóa, dẫn đến xơ hóa sụn và hình thành gai xương, ảnh hưởng đến các dây thần kinh hoặc khớp.
• Chèn ép xương cụt: Áp lực trong thai kỳ có thể gây áp lực lên các dây thần kinh ở vùng xương cụt.
• Rối loạn chức năng sàn chậu: Thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh nở tự nhiên.
• Hội chứng Levator: Tình trạng này gây co thắt các cơ quanh hậu môn và có thể gây đau lan ra xương cụt và hông.
• Tăng áp lực ổ bụng: Các vấn đề như táo bón hoặc trĩ có thể làm tăng áp lực trong ổ bụng, ảnh hưởng đến xương cụt.
• Các vấn đề với cột sống như bệnh thoái hóa đĩa đệm thắt lưng hoặc sau phẫu thuật cột sống.
• Các nguyên nhân khác: Nhiễm trùng, khối u, gai xương và tăng sinh xương cũng có thể là nguyên nhân gây đau xương cụt nhưng ít gặp hơn.

3. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh đau xương cụt?  

Khi bệnh nhân đến khám vì đau ở xương cụt, bác sĩ sẽ tìm hiểu về những chấn thương gần đây mà bệnh nhân có thể đã gặp phải, bao gồm cả việc té ngã hoặc trải qua quá trình sinh nở. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành khám trực tiếp khu vực bị đau cũng như các vùng lân cận để phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của gãy xương cụt, biến dạng, khối u hoặc các áp xe do nhiễm trùng.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm chẩn đoán chuyên biệt để xác định chính xác nguyên nhân gây đau xương cụt, bao gồm:

• Để phát hiện gãy xương cụt: Chụp X-quang cột sống hoặc chụp cắt lớp vi tính của vùng cùng-cụt.
• Để kiểm tra các vấn đề liên quan đến viêm hoặc u màng đệm (một dạng ung thư hiếm gặp ở màng đệm cột sống): Chụp cộng hưởng từ hoặc xạ hình xương.

4. Điều trị bệnh đau xương cụt như thế nào?  

Hầu hết người bị đau xương cụt có thể phục hồi tự nhiên mà không cần điều trị đặc biệt. Nếu cần được điều trị, khoảng 90% bệnh nhân sẽ thấy đỡ đau khi áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà. Bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh áp dụng các biện pháp sau:

• Dùng paracetamol hoặc thuốc giảm đau nhóm NSAID như ibuprofen để giảm đau và chống viêm.
• Giảm thời gian ngồi lâu, áp dụng tư thế ngồi rướn người về phía trước để giảm áp lực lên xương cụt.
• Tắm nước nóng vào cuối ngày giúp thư giãn cơ bắp và giảm đau.
• Sử dụng đệm gel hình nêm hoặc đệm xương cụt (dạng gối tròn có lỗ) trong khi ngồi.
• Uống thuốc nhuận tràng để giảm đau khi đi đại tiện.
• Thực hiện các bài tập kéo giãn để tăng cường độ dẻo dai cho vùng lưng dưới và xương chậu.
• Chườm nóng hoặc lạnh lên vùng lưng dưới, không quá 20-30 phút mỗi lần và lặp lại nhiều lần trong ngày.
• Mặc quần áo rộng rãi để giảm áp lực.

Nếu những biện pháp này không hiệu quả, bệnh nhân có thể cần các can thiệp ngoại trú bằng những thủ thuật và can thiệp tại chỗ như:

• Phong bế dây thần kinh tại chỗ với thuốc tê và steroid để giảm viêm.
• Liệu pháp xoa bóp và thư giãn cơ.
• Các bài tập kéo giãn và cải thiện tư thế do chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn.
• Châm cứu.
• Kích thích điện thần kinh qua da (TENS).

Trong những trường hợp hiếm gặp như gãy xương cụt hoặc các phương pháp trên không hiệu quả, bệnh nhân có thể cần xem xét phẫu thuật như cắt một phần hoặc toàn bộ xương cụt. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm.

5. Đau xương cụt có nguy hiểm không?

Dù cơn đau xương cụt không đe dọa tính mạng nhưng có thể gây ra đau mãn tính, ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày. Đau xương cụt có thể âm ỉ hoặc đau nhói mạnh, thường xuất hiện hoặc tăng nặng khi ngồi xuống, đứng lên, đi đại tiện hay trong quan hệ tình dục.

Do đó, mặc dù cơn đau có thể tự giảm hoặc biến mất với các loại thuốc giảm đau đơn giản tại nhà, việc chủ động điều chỉnh tư thế ngồi và áp dụng các biện pháp phòng ngừa vẫn rất quan trọng. Không nên ngồi quá lâu mà không đứng dậy, đi lại hay thực hiện các động tác vươn vai đơn giản. Khi phải ngồi làm việc lâu, mọi người nên sử dụng đệm lót hình tròn có lỗ để giảm áp lực lên xương cụt. Những người thích đạp xe cần điều chỉnh yên xe để nghiêng về phía trước, giảm áp lực lên vùng cụt. Bên cạnh đó, phòng tránh chấn thương và té ngã cũng là cách hiệu quả để giảm nguy cơ gãy xương cụt, nhất là đối với người lớn tuổi.

Phần lớn các trường hợp gãy xương cụt sẽ cần khoảng 8 đến 12 tuần để liền xương hoàn toàn, tùy vào từng trường hợp cụ thể. Thời gian hồi phục sau khi gãy xương cụt có thể thay đổi tùy theo nhiều yếu tố như độ tuổi của người chấn thương, sức khỏe tổng thể và mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Thông thường, tình trạng gãy xương cụt ở trẻ em và người trẻ tuổi có khả năng hồi phục nhanh hơn so với người lớn tuổi.

Đau xương cụt thường không gây hại nghiêm trọng nhưng lại là nguyên nhân của những cơn đau khó chịu, may mắn là đa số trường hợp đều có thể tự khỏi hoặc chỉ cần điều trị tại nhà bằng các loại thuốc giảm đau thông thường.  

Tuy nhiên, để tránh những ảnh hưởng lâu dài và cải thiện tình trạng nhanh chóng, việc điều chỉnh tư thế ngồi sao cho đúng cách và phòng tránh chấn thương hay té ngã dẫn đến gãy xương cụt là vô cùng quan trọng.  

Mặc dù đau xương cụt không đe dọa tính mạng, nhưng nếu không được quản lý và phòng ngừa đúng cách, tình trạng đau xương cụt vẫn có thể gây ra các vấn đề về sau.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.