Risperidone thuộc nhóm thuốc chống loạn thần không điển hình. Thuốc được sử dụng để điều trị một số bệnh rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và rối loạn tự kỷ.
1. Thuốc sernal có tác dụng gì?
Sernal 2mg có thành phần chính là Risperidone, thuộc nhóm thuốc hướng tâm thần. Thuốc Sernal 2mg được bác sĩ chỉ định sử dụng trong các trường hợp điều trị sau:
- Điều trị bệnh tâm thần phân liệt cấp và mãn tính.
- Điều trị các triệu chứng như trầm cảm, cảm giác lo âu đi kèm với tâm thần phân liệt.
- Điều trị triệu chứng hưng cảm nguyên nhân do mắc bệnh rối loạn lưỡng cực.
- Điều trị các rối loạn hành vi ở các bệnh nhân bị sa sút trí tuệ.
- Điều trị tự kỷ ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Cơ chế tác động:
Risperidone là một loại thuốc chống loạn thần, hoạt động bằng cách thay đổi tác động của các chất hóa học trong não. Tác dụng chính của Risperidone là làm giảm hoạt động của Dopaminergic và Serotonergic trong não. Do đó làm giảm các triệu chứng của tâm thần phân liệt và rối loạn tâm trạng.
2. Liều lượng và cách dùng
Cách dùng: Thuốc Sernal được dùng bằng đường uống, có thể trước ăn hoặc sau ăn.
Liều lượng:
- Liều áp dụng thông thường: Sử dụng 1mg ngày 2 lần, vào ngày thứ nhất. Sau đó có thể tăng mỗi ngày 1 mg cho đến khi tổng liều thuốc là 6 - 8 mg/ ngày.
- Trong điều trị tâm thần phân liệt ở người lớn: Nên bắt đầu dùng Risperidon với liều 2mg/ ngày. Có thể tăng liều lên 4mg vào các ngày tiếp sau đó. Liều thuốc này có thể được duy trì hoặc điều chỉnh tùy theo đáp ứng của từng bệnh nhân. Tuy nhiên không nên dùng quá 16mg/ ngày vì chưa được đánh giá độ an toàn của thuốc.
- Trong điều trị tâm thần phân liệt ở cao tuổi: Sử dụng liều khởi đầu là 0,5 mg x 2 lần/ ngày. Liều này có thể điều chỉnh tăng thêm 0,5mg đến tối đa 2mg Risperidon cho mỗi lần uống.
- Trong điều trị bệnh rối loạn lưỡng cực - thể hưng cảm ở người cao tuổi: Liều khởi đầu là 2mg/ ngày. Trong trường hợp cần tăng liều thì nên tăng 1mg/ ngày.
- Điều trị bệnh rối loạn hành vi ở bệnh nhân sa sút trí tuệ: Sử dụng liều lượng thuốc trong thời gian đầu là 0,25mg x 2 lần/ ngày. Trường hợp cần thiết người bệnh có thể tăng thêm 0,25mg x 2 lần/ ngày tùy theo mức độ cần thiết.
Trong điều trị bệnh tự kỷ ở trẻ em và thanh thiếu niên: Liều dùng Risperidon phải được kê toa cụ thể theo nhu cầu và đáp ứng điều trị của từng bệnh nhân. Tham khảo:
- Trẻ có cân nặng dưới 20 kg ngày 1-3 dùng liều 0,25mg, từ ngày thứ 4 đến ngày 14 sử dụng liều 0,5mg. Khi cần tăng liều thì nên tăng 0,25mg mỗi 2 tuần.
- Trẻ có cân nặng trên 20kg ngày 1-3 dùng liều 0,5mg, từ ngày thứ 4 đến ngày 14 sử dụng liều 01 mg. Khi cần tăng liều thì nên tăng 0,5mg mỗi 2 tuần.
- Với các bệnh nhân mắc bệnh suy gan và thận: Nên điều chỉnh liều lượng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
3. Tác dụng phụ
Tác dụng phụ thường gặp của thuốc Sernal ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ cơ, tiêu hóa, thị giác, tim mạch bao gồm: Chóng mặt, tăng kích thích, lo âu, ngủ gà, triệu chứng ngoại tháp, nhức đầu, nhìn mờ, đau lưng, đau ngực, sốt, mệt mỏi, loạn chức năng sinh dục, táo bón, đau bụng, buồn nôn, khó tiêu, chán ăn, đau răng; viêm mũi, ho, viêm xoang, viêm họng, ban, da khô, tăng tiết bã nhờn, đau khớp; loạn tim mạch và hạ huyết áp tư thế.
Phản ứng hiếm gặp khác của thuốc Sernal chính là: Giảm tập trung, trầm cảm, phản ứng tăng trương lực, mất trí nhớ, dị cảm, tiêu chảy, đầy hơi, viêm dạ dày, đi tiêu phân đen, trứng cá, rụng lông tóc, tăng hoặc giảm cân, giảm natri huyết, nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, mất kinh, to vú đàn ông, đái dầm, đi tiểu ra máu, chảy máu âm đạo, chảy máu cam, ban xuất huyết, thiếu máu và rét run.
Nếu gặp phải các triệu chứng này, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc Sernal và thông báo cho bác sĩ để có hướng xử trí phù hợp.
4. Thận trọng
- Cần phải thận trọng dùng thuốc Sernal đối với bệnh nhân cao tuổi, người suy nhược, suy giảm chức năng gan, thận và người dễ bị hạ huyết áp. Các trường hợp này dễ có nguy cơ gặp phải phản ứng phụ năng hơn người bình thường.
- Thận trọng với các trường hợp người bệnh có vấn đề về tim mạch, bệnh mạch máu não, có tiền sử động kinh, co cứng, hội chứng Parkinson. Liều lượng thuốc cần dùng được khuyến cáo ở liều thấp
- Đối với phụ nữ có thai và đang trong thời gian cho con bú, người đang lái xe hoặc vận hành máy thì khuyến cáo không nên dùng thuốc..
5. Tương tác thuốc
- Thận trọng khi kết hợp Sernal với những thuốc tác dụng trên hệ thần kinh trung ương và rượu do có thể gây phản ứng nghiêm trọng hơn.
- Các chất ức chế CYP2D6, chẳng hạn như thuốc SSRI, có thể làm tăng nồng độ risperidone trong huyết tương.
- Carbamazepin và các thuốc cảm ứng men gan nhóm CYP3A4 khác: Sự kết hợp này sẽ làm giảm hoạt tính chống loạn thần của Risperidon trong huyết tương. Do vậy mà cần điều chỉnh lượng Sernal hoặc ngừng sử dụng các thuốc cảm ứng men gan CYP3A4.
- Thuốc hạ huyết áp: Vì Risperidone có thể gây hạ huyết áp, nên theo dõi chặt chẽ việc sử dụng Sernal khi bệnh nhân cũng đang dùng thuốc hạ huyết áp để tránh huyết áp thấp nghiêm trọng.
- Tuyệt đối không dùng kết hợp Risperidon với thuốc lợi tiểu Furosemid ở bệnh nhân cao tuổi bị sa sút trí tuệ do có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong cao.
- Abametapir: Nồng độ trong huyết thanh của Risperidone có thể được tăng lên khi nó được kết hợp với Abametapir.
- Abatacept, Abiraterone, Abiraterone và Acalabrutinib: Sự chuyển hóa của Risperidone có thể được tăng lên khi kết hợp với các loại thuốc trên
- Acarbose: Hiệu quả điều trị của Acarbose có thể giảm khi dùng kết hợp với Risperidone.
- Acebutolol: Acebutolol có thể làm tăng phản ứng có hại hoặc mức độ nghiêm trọng của kéo dài QTC có thể tăng lên khi Risperidone được kết hợp với Acrivastine.
- Acenocoumarol: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của các tác dụng ngoại ý có thể tăng lên khi Risperidone được kết hợp với Acenocoumarol
- Acetaminophen: Sự chuyển hóa của Risperidone có thể bị giảm khi kết hợp với Acetaminophen.
- Acetohexamide: Hiệu quả điều trị của Acetohexamide có thể giảm khi dùng kết hợp với Risperidone.
- Axit acetylsalicylic: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của tăng huyết áp có thể tăng lên khi Risperidone được kết hợp với axit Acetylsalicylic
- Aclidinium: Risperidone có thể làm tăng các hoạt động gây trầm cảm hệ thần kinh trung ương (CNS depressant) của Aclidinium.
- Acrivastine: Nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của kéo dài QTC có thể tăng lên khi Risperidone được kết hợp với Acrivastine.
- Albiglutide: Hiệu quả điều trị của Albiglutide có thể bị giảm khi sử dụng kết hợp với Risperidone.
Để tránh tình trạng tương tác, trước khi được kê đơn Sernal thì người bệnh nên thông báo với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng, kể cả thực phẩm chức năng. Bác sĩ sẽ căn cứ vào đó để kê đơn Sernal phù hợp.
Trên đây là toàn bộ thông tin về thuốc Sernal, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tham khảo ý kiến của bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng. Lưu ý, Sernal là thuốc kê đơn, bạn cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý điều trị tại nhà.
