Oleanzrapitab là thuốc hướng tâm thần kinh, thường được chỉ định trong bệnh lý tâm thần phân liệt. Trong một số trường hợp, thuốc có thể sử dụng để điều trị mất ngủ.
1. Oleanzrapitab là thuốc gì?
- Oleanzrapitab có thành phần chính là Olanzapine - là thuốc chống loạn thần không điển hình. Nó có tác dụng khôi phục lại sự cân bằng của các chất tự nhiên trong não. Từ đó làm giảm các triệu chứng dương tính như hoang tưởng, ảo giác, rối loạn suy nghĩ, nghi ngờ, thù địch,... hoặc các triệu chứng âm tính như lãnh đạm, thu mình, ngôn ngữ nghèo nàn,...ở bệnh nhân tâm thần phân liệt. Ngoài ra, thuốc còn được sử dụng cho bệnh nhân mất ngủ kinh niên khi các phương pháp điều trị khác không thành công.
- Cơ chế tác động chính của Oleanzrapitab là gắn kết mạnh với các thụ thể serotonin, dopamine, histamin H1, thụ thể adrenergic α1, muscarinic theo mức độ mạnh đến nhẹ, từ đó làm cân bằng lại các chất tự nhiên trong não, làm giảm các triệu chứng rối loạn tâm thần, an thần và gây ngủ.
- Thuốc hấp thu tốt qua đường uống, đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau 6 giờ, chuyển hóa ở gan, thải trừ qua nước tiểu; gắn kết cao với protein huyết tương (93%) chủ yếu là albumin và α1 - acid glycoprotein.
2. Chỉ định của thuốc Oleanzrapitab
Thuốc Oleanzrapitab được chỉ định điều trị trong các trường hợp sau
- Điều trị các triệu chứng và duy trì hiệu quả thuốc trên các bệnh nhân tâm thần phân liệt.
- Điều trị chống loạn thần, chống buồn nôn và nôn cấp tính.
- Hỗ trợ điều trị các triệu chứng của bệnh lý tâm thần kinh như ảo giác, hoang tưởng, suy nghĩ hành vi vô tổ chức, các chứng rối loạn trương lực cơ, mất tập trung, kém chú ý.
- Điều trị mất ngủ kinh niên khi các biện pháp điều trị khác không có kết quả.
3. Lưu ý khi sử dụng thuốc Oleanzrapitab để điều trị mất ngủ
- Không sử dụng thuốc cho bệnh nhân dị ứng với thành phần Olanzapine hay bất cứ thành phần nào khác của thuốc.
- Không sử dụng ở bệnh nhân đã mắc hay có nguy cơ mắc bệnh glaucoma góc hẹp ở mắt.
- Sử dụng thuốc Oleanzrapitab với mục đích điều trị mất ngủ bắt buộc phải có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ, không sử dụng thuốc kéo dài.
- Oleanzrapitab có hoạt tính kháng cholinergic, nên thận trọng khi sử dụng trên bệnh nhân phì đại tuyến tuyền liệt, bán tắc hồi tràng do nguy cơ làm nặng nề tình trạng bệnh.
- Thuốc có thể làm tăng men gan thoáng qua, đặc biệt trong thời gian đầu điều trị. Kiểm tra và theo dõi chức năng gan ở những bệnh nhân có suy giảm chức năng gan trong quá trình dùng thuốc, cân nhắc hiệu chỉnh liều nếu cần thiết.
- Kiểm tra và theo dõi chức năng tim mạch khi dùng thuốc Oleanzrapitab điều trị mất ngủ cho bệnh nhân có các bệnh lý tim mạch cấp và mạn tính; bệnh nhân có các bất thường về rối loạn nhịp tim, khoảng QT kéo dài trên điện tâm đồ không nên dùng thuốc.
- Thận trọng khi dùng thuốc ở bệnh nhân có các bệnh lý về máu do bất kỳ nguyên nhân nào (suy tủy, bệnh lý ức chế tủy xương, đang xạ trị, hóa trị,...) do Oleanzrapitab có thể gây độc cho tủy xương trong quá trình sử dụng.
- Cũng như các thuốc nhóm an thần kinh khác, Oleanzrapitab cũng có nguy cơ làm xuất hiện các hội chứng ác tính do thuốc an thần (NMS), biểu hiện sốt, co cứng cơ, thay đổi tính tình, rối loạn các chỉ số sinh tồn (mạch, huyết áp, nhịp tim...),... Ngưng sử dụng thuốc ngay khi phát hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào trên cơ thể.
- Bệnh nhân động kinh khi dùng thuốc có thể tăng tần suất xuất hiện cơn động kinh hoặc các tình trạng có liên quan đến co giật.
- Hạ huyết áp tư thế có thể xảy ra khi sử dụng thuốc trên bệnh nhân lớn tuổi, nên theo dõi chỉ số huyết áp hàng ngày khi dùng thuốc ở bệnh nhân trên 65 tuổi.
- Thuốc có thể gây mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày, do đó tài xế lái xe, người vận hành máy móc hay người làm việc trong môi trường đòi hỏi tập trung tỉ mỉ nên ngừng làm việc trong quá trình dùng thuốc.
- Thuốc có thể qua được nhau thai và sữa mẹ, chưa đảm bảo được an toàn cho thai nhi và trẻ bú mẹ. Vì vậy, phụ nữ có thai hay đang cho con bú cần cân nhắc lợi ích khi dùng Oleanzrapitab, chỉ sử dụng thuốc khi không có biện pháp điều trị khác thay thế.
4. Tương tác thuốc của Oleanzrapitab
Một số tương tác thuốc có thể xảy ra khi dùng Oleanzrapitab với các thuốc khác như sau
- Thuốc lá, rượu, than hoạt tính,... có thể làm giảm chuyển hóa của thuốc, làm tăng nồng độ của thuốc trong huyết tương, giảm hiệu quả điều trị, gây tăng độc tính cho cơ thể.
- Phối hợp với Carbamazepine hay các thuốc tác động trên hệ thần kinh trung ương,... làm giảm sự chuyển hóa của thuốc ở gan, làm giảm hiệu quả của Oleanzrapitab và gia tăng các tác dụng phụ.
- Một số tương tác khác của thuốc chưa được báo cáo đầy đủ, trước khi dùng thuốc Oleanzrapitab nên thông báo với bác sĩ tất cả các loại thuốc mà người bệnh đang điều trị trước đó để đề phòng các tương tác thuốc gây giảm hiệu quả và gia tăng tác dụng phụ.
5. Liều dùng và cách dùng thuốc Oleanzrapitab
Cách dùng:
- Oleanzrapitab được bào chế dưới dạng viên nén, hàm lượng 5mg. Uống nguyên viên thuốc với nước, không nghiền nát hay bẻ rời thuốc.
- Có thể uống thuốc trước, trong hoặc sau bữa ăn do thức ăn không làm ảnh hưởng đến chuyển hóa Oleanzrapitab.
Liều dùng:
- Liều ban đầu ở người lớn 5-10mg (1-2 viên)/ ngày. Tăng liều dần đến khi bệnh nhân có đáp ứng, tăng tối đa 10mg/ ngày. Liều có hiệu quả ở bệnh nhân thường trong khoảng 5-20mg/ ngày.
- Trẻ em dưới 18 tuổi chưa đảm bảo được an toàn và hiệu quả khi dùng thuốc Oleanzrapitab.
- Ở bệnh nhân trên 65 tuổi có các yếu tố nguy cơ phối hợp; bệnh nhân suy giảm chức năng gan; suy giảm chức năng thận dùng liều khởi đầu 5mg (1 viên/ ngày).
- Liều dùng chỉ mang tính chất tham khảo, trong điều trị mất ngủ kinh niên, tùy vào thể trạng bệnh nhân và tình trạng mất ngủ mà bác sĩ sẽ có chỉ định liều Oleanzrapitab khác nhau.
Xử trí quá liều:
- Khi vô tình sử dụng quá liều Oleanzrapitab có thể xuất hiện một số triệu chứng như ngủ gà, nói lắp, mờ mắt, giãn đồng tử, hạ huyết áp hay một số triệu chứng ngoại tháp,... Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên nên ngừng thuốc và đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí.
- Không có thuốc giải độc đặc hiệu của Oleanzrapitab, xử trí tình trạng quá liều dựa trên các diễn tiến lâm sàng như oxy, rửa dạ dày, truyền dịch, kích thích thần kinh giao cảm, hỗ trợ điều chỉnh huyết áp, nhịp tim,...
6. Tác dụng phụ của thuốc Oleanzrapitab
Một tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi dùng thuốc Oleanzrapitab điều trị mất ngủ như sau
Tác dụng phụ thường gặp:
- Buồn ngủ nhiều, mệt mỏi cả ban ngày.
- Tăng cân có phụ thuộc vào chỉ số BMI của cơ thể và liều điều trị.
Tác dụng phụ ít gặp:
- Chóng mặt nhiều, mệt mỏi tăng cả ngày và đêm.
- Tăng cảm giác thèm ăn.
- Phù ngoại vi, phù tay chân, có thể phù mặt.
- Hạ huyết áp tư thế đứng (hay gặp ở người cao tuổi), kháng cholinergic thoáng qua.
- Rối loạn nhẹ chức năng tiêu hóa, táo bón, khô miệng.
- Tăng men gan thoáng qua trong giai đoạn đầu dùng thuốc.
- Rối loạn nhịp tim chậm, các hội chứng ngoại tháp.
Tác dụng phụ hiếm gặp:
- Tăng nhạy cảm với ánh sáng ở da.
- Tăng nồng độ prolactin trong huyết tương, nữ hóa tuyến vú ở nam giới do rối loạn hormone, tăng tiết sữa, tuyến vú nở lớn.
- Thay đổi các chỉ số huyết học, giảm hoặc bất thường các dòng tế bào máu.
Trên đây là toàn bộ thông tin về thuốc Oleanzrapitab, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, tham khảo ý kiến của bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng. Lưu ý, Oleanzrapitab là thuốc kê đơn, người bệnh tuyệt đối không được tự ý mua và điều trị tại nhà vì thể sẽ gặp phải tác dụng phụ không mong muốn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
