Ung thư phổi di căn não là một tình trạng phổ biến và rất nguy hiểm đến tính mạng vì một khi đã di căn thì thời gian sống chỉ còn dưới một năm. Do đó, việc tìm hiểu các cách phòng ngừa là điều quan trọng để kiểm soát tình trạng bệnh và ngăn chặn ung thư phổi di căn lên não. Ngoài ra, phát hiện ung thư phổi giai đoạn sớm giúp khả năng điều trị tăng cao hơn.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Ung thư phổi di căn là gì?
Trước khi tìm hiểu các biện pháp phòng ngừa ung thư phổi di căn não, điều quan trọng là mọi người cần hiểu rõ ung thư phổi di căn và đặc biệt là ung thư phổi di căn đến não là gì. Phổi là một thành phần quan trọng của hệ hô hấp. Ung thư phổi xảy ra khi các tế bào bất thường hình thành trong một hoặc cả hai phổi.
Các tế bào bất thường này phát triển một cách không kiểm soát và tạo thành các khối u ác tính, làm suy giảm chức năng của phổi.
Theo báo cáo từ Globocan – Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (International Agence on Cancer Research - IACR) thuộc Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO), ung thư phổi là loại ung thư phổ biến nhất, chiếm 11.6% trong tổng số các ca ung thư và có tỷ lệ tử vong cao nhất, đạt 18.4%. Tại Việt Nam, theo số liệu năm 2020, mỗi năm ghi nhận 23,667 ca mắc mới và hơn 20,000 ca tử vong, chỉ đứng sau ung thư gan.
Ung thư phổi di căn xảy ra khi các tế bào ung thư từ phổi lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể. Di căn có thể xảy ra ngay tại thời điểm chẩn đoán hoặc sau khi người bệnh đã trải qua điều trị mà không có kết quả khả quan. Ung thư phổi thường di căn đến các bộ phận sau:
- Não;
- Xương;
- Hạch bạch huyết;
- Gan;
- Tuyến thượng thận;
- Tuyến tụy;
- Dạ dày;
- Trực tràng...
2. Ung thư phổi di căn não nguy hiểm như thế nào?
Ung thư phổi di căn não là một tình trạng nguy hiểm, tế bào ung thư từ phổi sẽ di căn đến não. Trong khoảng 60% - 70% trường hợp ung thư di căn não là do ung thư phổi. Thông thường, ung thư phổi có thể di căn đến não hoặc các bộ phận khác theo hai con đường chính:
- Lây lan trực tiếp qua các mô lân cận.
- Tế bào tách rời khỏi khối u chính và di chuyển qua đường máu, hệ bạch huyết đến các cơ quan khác.
Tình trạng di căn này rất nghiêm trọng, thường có thời gian sống sót ngắn (dưới một năm). Tuy nhiên, việc phát hiện sớm và tầm soát kịp thời có thể giúp điều trị đạt hiệu quả tích cực hơn.
3. Triệu chứng ung thư phổi đã di căn đến não
Triệu chứng của ung thư phổi di căn phụ thuộc vào bộ phận bị ảnh hưởng. Trong các trường hợp ung thư phổi di căn đến não, các ca ung thư phổi không phải tế bào nhỏ di căn đến não chiếm khoảng 20-35%. Các biểu hiện thường gặp bao gồm:
- Mệt mỏi;
- Đau đầu;
- Ho dai dẳng;
- Thay đổi giọng nói hoặc tính cách;
- Rối loạn hành vi;
- Giảm ý thức;
- Mất trí nhớ;
- Co giật;
- Buồn nôn/nôn;
- Động kinh;
- Đột quỵ.
Các triệu chứng của ung thư phổi di căn đến não có thể thay đổi tùy thuộc vào loại ung thư phổi và vị trí của khối u trong não. Một số biểu hiện thường liên quan đến tình trạng khối u chèn ép và gây áp lực lên mô não hoặc hộp sọ. Tình trạng này có thể nặng hơn vào buổi sáng khi bệnh nhân thức dậy.
4. Chẩn đoán ung thư phổi di căn não
Thông thường, ung thư phổi di căn não không thể chữa khỏi và tỷ lệ sống sót ước tính khoảng 1 năm. Vì vậy, nếu nghi ngờ ung thư phổi đã di căn đến não, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:
- Chụp X-quang;
- Chụp CT;
- Chụp MRI;
- Quét xương;
- Xét nghiệm máu.
Dựa vào kết quả chẩn đoán ung thư phổi di căn, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp nhằm giảm thiểu triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Các biện pháp điều trị phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Vị trí của khối u;
- Kích thước của khối u;
- Số lượng khối u;
- Mức độ lan rộng của bệnh ngoài não;
- Tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.
5. Các phương pháp điều trị
Các phương pháp thường được áp dụng gồm:
5.1. Ổn định tinh thần
Khi được chẩn đoán mắc ung thư phổi đã di căn não, bệnh nhân thường cảm thấy lo lắng và suy sụp tinh thần. Vì vậy, để giảm bớt áp lực và an ủi bệnh nhân, bác sĩ và người thân nên dành thời gian trò chuyện và chia sẻ cùng bệnh nhân. Bên cạnh đó, các hoạt động thư giãn như nghe nhạc, đọc sách hoặc xem phim cũng có thể giúp bệnh nhân thư giãn.
5.2. Lựa chọn phương pháp điều trị theo tư vấn
Các phương pháp điều trị bao gồm:
- Phẫu thuật: Được áp dụng khi bệnh nhân có 1-2 di căn não có thể dễ dàng tiếp cận và loại bỏ.
- Bức xạ: Sử dụng tia X hoặc chùm năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.
- Liệu pháp toàn thân cũng được sử dụng, bao gồm các phương pháp kết hợp như hóa trị, liệu pháp mục tiêu và liệu pháp miễn dịch.
Chăm sóc giảm nhẹ cũng là một phần quan trọng trong điều trị ung thư phổi đã di căn não, bao gồm các biện pháp chăm sóc chuyên biệt như:
- Vật lý trị liệu;
- Thư giãn;
- Thể dục;
- Trị liệu ngôn ngữ/ kiểm soát cơn đau...
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê đơn các loại thuốc giúp giảm nhẹ các triệu chứng, bao gồm:
- Thuốc giãn cơ
- Thuốc giảm đau…
Người thân nên thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Khi chọn cách điều trị ung thư phổi di căn não cũng cần xem xét đến thể trạng và khả năng phản ứng của bệnh nhân với điều trị.
6. Các biện pháp dự phòng
Ung thư phổi là một căn bệnh ác tính, nhưng nếu được chẩn đoán đúng giai đoạn và điều trị một cách tích cực, bệnh có thể được đẩy lùi. Các biện pháp phòng ngừa ung thư phổi di căn não cũng tương tự như các phương pháp phòng ngừa ung thư phổi di căn nói chung.
Các phương pháp điều trị ung thư phổi có thể giúp ức chế và làm chậm sự di căn bằng cách tạo ra một môi trường bất lợi cho sự phát triển của tế bào ác tính. Một ví dụ điển hình là sử dụng thuốc chống tạo mạch nhằm ngăn chặn sự tăng sinh mạch máu nuôi dưỡng tế bào ung thư, cũng như cắt đứt nguồn cung cấp máu để làm chậm sự phát triển của các tế bào này.
Các chất ức chế Tyrosine kinase, hay còn gọi là TKI, cũng hiệu quả trong việc ngăn chặn hoặc hạn chế sự phát triển của tế bào ác tính, cũng như ngăn ngừa sự truyền tín hiệu bên trong hoặc giữa các tế bào ác tính.
Bên cạnh đó, mọi người cần lưu ý đến các yếu tố nguy cơ gây ung thư, trong đó 90% các trường hợp ung thư phổi là do hút thuốc lá. Vì vậy, biện pháp phòng ngừa ung thư phổi di căn hiệu quả là không hút thuốc lá. Ngoài ra, hãy đảm bảo môi trường sống của bệnh nhân sạch sẽ và tránh ô nhiễm.
Ngoài ra, nên thực hiện khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và tầm soát ung thư phổi di căn một cách hiệu quả. Thông thường, khi đi khám do xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, bệnh đã ở giai đoạn di căn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
7. Tầm quan trọng của tầm soát trong phòng ngừa ung thư phổi di căn não
Tầm soát ung thư phổi đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư phổi di căn não. Mục đích của việc tầm soát là giúp phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn sớm, tăng tỷ lệ điều trị thành công.
Theo một nghiên cứu ung thư cho thấy, trong tổng số 53.000 người ở độ tuổi từ 55 đến 74 tuổi, đã từng hoặc đang hút thuốc, có tiền sử hút ít nhất 1 gói/ngày trong vòng 30 năm. Tỷ lệ sống sót ở những người tham gia tầm soát ung thư phổi bằng chụp CT liều thấp sẽ cao hơn so với những người không thực hiện.
Điều này chứng minh được rằng việc tầm soát ung thư phổi giúp giảm nguy cơ tử vong và bệnh nhân sẽ có cơ hội được chữa khỏi.
Ung thư phổi di căn não là một diễn biến xấu trong quá trình phát triển của ung thư phổi. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, thời gian sống của bệnh nhân thường rất ngắn. Do đó, việc chú ý đến các biện pháp phòng ngừa ung thư phổi di căn não và ung thư phổi nói chung là vô cùng quan trọng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
