Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Viết Thụ - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chụp CLVT cột sống ngực có tiêm thuốc cản quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh đang được ứng dụng rộng rãi hiện nay. Bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT cột sống ngực để đánh giá các bệnh lý tại đây, từ đó có lựa chọn điều trị thích hợp cho bệnh nhân.
1. Sơ lược về chụp cắt lớp vi tính
Chụp cắt lớp vi tính (CLVT) còn được gọi là chụp CT scanner. Đây là kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trên lâm sàng để phát hiện các bệnh lý tại sọ não, đầu - mặt - cổ, tim, ngực, bụng tiểu khung, xương, mô mềm, bệnh lý tại mạch máu,... Ngoài ra, phương pháp này còn được sử dụng để hướng dẫn phẫu thuật, xạ trị và theo dõi sau phẫu thuật.
Với kỹ thuật CT 3D, bác sĩ có thẻ đánh giá chính xác vị trí tổn thương trong không gian 3 chiều, giúp định hướng tốt cho phẫu thuật và xạ trị. Không chỉ vậy, hình ảnh chụp CT scanner còn được tái tạo ảnh 3D trong các bệnh lý bất thường bẩm sinh, giúp bác sĩ phẫu thuật tạo hình có thể điều trị tốt hơn cho các dị tật bẩm sinh.
Ưu điểm của chụp cắt lớp vi tính là thu được hình ảnh rõ nét; có khả năng phân giải hình ảnh mô mềm cao hơn so với chụp X-quang, thời gian chụp nhanh nên rất quan trọng đối với việc chẩn đoán các bệnh cấp cứu và khảo sát các bộ phận di động trong cơ thể; rất tốt trong khảo sát các bệnh lý ở xương, có thể sử dụng để chụp cho những bệnh nhân có chống chỉ định chụp cộng hưởng từ.
Chụp CLVT có thể sử dụng kèm với tiêm thuốc cản quang để thấy rõ hơn các mô hoặc tổn thương bắt thuốc. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh.
2. Tìm hiểu kỹ thuật chụp CLVT cột sống ngực có tiêm thuốc cản quang
Kỹ thuật chụp CT cột sống ngực là phương pháp sử dụng máy chụp cắt lớp vi tính tạo ảnh cột sống ngực để đánh giá các tổn thương của đĩa đệm, xương, ống sống và các thành phần lân cận. Bác sĩ sử dụng phối hợp với thuốc đối quang i ốt để đánh giá các bệnh lý viêm, lao hoặc khối u tủy sống, cột sống,...
2.1 Chỉ định
Chụp CLVT cột sống ngực có tiêm thuốc đối quang được chỉ định để khảo sát các vấn đề sau
● U xương lành tính, u xương ác tính hoặc ung thư di căn xương.
● Lao cột sống, hội chứng chèn ép tủy, áp xe mô mềm cạnh sống.
● Gù cột sống, vẹo cột sống, dính đốt sống, bất sản đốt sống.
● Bệnh vôi hóa dây chằng dọc trước hoặc dọc sau.
2.2 Chống chỉ định
● Chống chỉ định tuyệt đối: Không có;
● Chống chỉ định tương đối: Bệnh nhân suy thận, phụ nữ có thai, người bị dị ứng với thuốc đối quang. Bác sĩ sẽ cân nhắc tới các yếu tố nguy cơ và đưa ra quyết định chụp CLVT hoặc không cho từng bệnh nhân cụ thể.
2.3 Chuẩn bị trước khi chụp
● Nhân sự thực hiện kỹ thuật: bác sĩ chuyên khoa, kỹ thuật viên điện quang và điều dưỡng.
● Vật tư y tế: Bơm tiêm các cỡ 10 - 20ml, kim tiêm 18 - 20G, bơm tiêm cho máy bơm điện, thuốc đối quang iod tan trong nước, nước cất (hoặc nước muối sinh lý), dung dịch sát khuẩn da, khay, kẹp phẫu thuật, bông, gạc, găng tay, mũ, khẩu trang, hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu trong trường hợp xảy ra tai biến thuốc đối quang.
● Phương tiện kỹ thuật: Máy chụp cắt lớp vi tính, phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh và máy bơm điện chuyên dụng.
● Bệnh nhân: Được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với bác sĩ, tháo bỏ các vật dụng bằng kim loại trên cơ thể (vòng cổ, khuyên tai, kẹp tóc, dụng cụ nha khoa); nhịn ăn và uống trước 4 giờ, có thể uống không quá 50ml nước; có thể cho dùng thuốc an thần nếu bệnh nhân quá kích thích, không nằm yên,
● Phiếu xét nghiệm: Có phiếu chỉ định chụp cắt lớp vi tính, hồ sơ bệnh án và kết quả chẩn đoán hình ảnh liên quan nếu có.
2.4 Quy trình chụp CLVT cột sống ngực có tiêm thuốc cản quang
● Tư thế bệnh nhân: Nằm ngửa trên bàn chụp, để vai hạ thấp tối đa và 2 tay đưa lên cao theo trục cơ thể. Người bệnh nên nhịn thở, không nuốt trong quá trình thăm khám;
● Chụp định khu toàn bộ cột sống ngực ở cả 2 bình diện.
● Lấy hình định vị theo hướng bên, bắt đầu từ bờ trên đốt sống cổ C7 tới bờ dưới đốt sống thắt lưng L1.
● Đặt chương trình chụp theo yêu cầu lâm sàng. Bác sĩ cũng có thể sử dụng các lớp cắt theo hướng các đĩa đệm (phát hiện, chẩn đoán bệnh lý thoát vị đĩa đệm) hoặc chụp toàn bộ cột sống ngực, sử dụng các phần mềm xử trí hình ảnh sau khi chụp.
● Chọn ảnh chụp phim trên các cửa sổ xương và cửa sổ đĩa đệm.
● Thực hiện chụp lại đúng kỹ thuật sau khi tiêm thuốc đối quang i ốt.
2.5 Đọc kết quả
● Đánh giá các vấn đề bất thường bẩm sinh ở cột sống;
● Đánh giá những tổn thương tại thân đốt như xẹp thân đốt, vỡ thân đốt, trượt thân đốt, hình ảnh di lệch tổn thương tường sau thân đốt, các tổn thương khung sau, chấn thương gây máu tụ, các dấu hiệu thoát vị đĩa đệm, tổn thương phần mềm rãnh sống, vị trí các dị vật đối quang i ốt.
● Phát hiện và chẩn đoán các tổn thương trong bệnh lý thoái hóa đốt sống gồm hẹp ống sống, thoái hóa khối khớp bên, trượt đốt sống, thoái hóa dây chằng.
● Đối chiếu hình ảnh trước và sau khi tiêm thuốc cản quang để nhận định các bệnh lý đi kèm.
● Bác sĩ đọc kết quả và có thể tư vấn chuyên môn cho bệnh nhân, người nhà.
2.6 Nguy cơ tai biến
● Có thể phải thực hiện lại kỹ thuật chụp CT cột sống ngực nếu có sai sót do bệnh nhân không giữ bất động trong quá trình chụp phim, hình ảnh thu được không rõ nét.
● Tai biến liên quan tới thuốc đối quang: Có thể gây ra các phản ứng như buồn nôn, ngứa, đau đầu, nổi mề đay, phát ban, khó thở, thở khò khè, nhịp tim bất thường hoặc thậm chí là các phản ứng nặng như sốc phản vệ. Trường hợp này bác sĩ cần theo dõi sát và có biện pháp xử trí kịp thời.
Kỹ thuật chụp CLVT cột sống ngực có tiêm thuốc cản quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có độ chính xác cao và rất an toàn. Bệnh nhân khi được chỉ định thực hiện kỹ thuật này cần làm theo mọi lời khuyên của bác sĩ để chẩn đoán nhanh chóng, chính xác, từ đó có phương hướng điều trị bệnh hiệu quả nhất.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có trang bị các máy chụp CT rất hiện đại như máy CT 640, 512 dãy, độ phân giải cao, tốc độ nhanh nên rút ngắn thời gian chụp, giảm liều tiếp xúc với tia xạ, giúp chẩn đoán tối ưu mạch vành, mạch máu và toàn thân...
Ths.Bs Nguyễn Viết Thụ đã có hơn 20 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, nguyên là Thư ký Chẩn đoán hình ảnh Hà Nội, chỉ đạo tuyến dưới về chuyên ngành Chẩn đoán hình ảnh. Hiện tại, bác sĩ đang làm việc tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Để đăng ký khám tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
