Polyp có phải là ung thư không?

Polyp có phải là ung thư không còn tùy thuộc đó là polyp ác tính hay lành tính. Phần lớn các polyp đại tràng là lành tính, tức là chúng không xâm lấn các mô xung quanh và không có khả năng di căn. Tuy nhiên, một số loại polyp có khả năng tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Polyp là gì? Polyp có phải là ung thư không?

Polyp có phải là ung thư không là câu hỏi mà nhiều người đặt ra khi nghe đến polyp. Vậy polyp là gì?  

Polyp là một dạng tổn thương có hình dạng tương tự khối u nhưng thực chất không phải là u. Polyp có thể có cuống hoặc không. Loại tổn thương này hình thành từ sự tăng sinh của niêm mạc hoặc mô dưới niêm mạc. Mặc dù phần lớn các polyp là lành tính, nhưng nếu không được xử lý kịp thời, một số loại polyp có thể chuyển hóa thành ung thư.

Polyp có thể xuất hiện ở một số cơ quan trong cơ thể gồm dạ dày, ruột non và đại tràng. Đặc biệt, polyp đại tràng có nguy cơ dẫn đến ung thư cao hơn các vị trí khác. Người mắc bệnh này có thể có từ vài chục đến hàng nghìn polyp với kích thước đa dạng trong đại tràng và có thể có thêm nhiều polyp ở các bộ phận như dạ dày, ruột non.

2. Polyp có biểu hiện như thế nào?

Vị trí của khối polyp quyết định các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải:

2.1 Polyp đại tràng là gì?

Polyp đại tràng là những khối u nhỏ phát triển bất thường trên lớp niêm mạc ruột già. Mặc dù phần lớn các polyp này là lành tính, tuy nhiên, một số polyp có thể tiến triển thành các khối u ác tính, gây ra ung thư đại trực tràng.  

Các khối polyp với kích thước khác nhau có thể hình thành trong đại tràng từ khi bệnh nhân còn ở tuổi dậy thì, nhưng dấu hiệu polyp đại tràng thường không rõ rệt trước 33 tuổi.

Hơn 2/3 bệnh nhân mắc polyp đại tràng không có bất kỳ triệu chứng nào. Số còn lại thường gặp các triệu chứng polyp đại tràng như:

• Dễ bị tiêu chảy.
• Một số người gặp tình trạng tiêu chảy xen kẽ táo bón.
• Có trường hợp đi ngoài phân có máu.
• Một số ít người có thể đi ngoài bình thường nhưng lại cảm thấy đau quặn bụng dọc theo đại tràng.
• Một số bệnh nhân có dấu hiệu giống viêm dạ dày mãn tính như đầy hơi và khó tiêu.

Khi có quá nhiều polyp trong đại tràng, bác sĩ cần phẫu thuật cắt bỏ phần ruột già có polyp để ngăn ngừa nguy cơ ung thư đại tràng.

Với số lượng polyp đại tràng từ 50-60, bác sĩ có thể tiến hành cắt bỏ polyp hoàn toàn thông qua nội soi đại tràng.

Polyp đại tràng xuất hiện nhiều hơn so với polyp dạ dày, tỷ lệ mắc bệnh dao động khoảng 5 - 6% trong cộng đồng. Các yếu tố có thể góp phần gây ra polyp đại tràng bao gồm:

• Do cơ địa.
• Do di truyền.
• Tuổi tác cao, đặc biệt là trên 60 tuổi.
• Người thừa cân, béo phì.
• Hút thuốc lá.
• Tiêu thụ nhiều rượu bia.
• Chế độ ăn uống giàu chất béo.
• Thiếu chất xơ trong khẩu phần ăn.
• Thiếu canxi.
• Thiếu selenium.

Polyp đại tràng có hai loại phổ biến là polyp tăng sản và polyp tuyến.

• Polyp tăng sản:
  • Loại này thường có kích thước nhỏ và chủ yếu xuất hiện ở cuối đại tràng, đặc biệt là ở trực tràng và đại tràng Sigma.  
  • Polyp tăng sản hiếm khi phát triển thành ung thư.
• Polyp tuyến:
  • Khoảng 2/3 tổng số polyp đại tràng là polyp tuyến.  
  • Mặc dù không phải tất cả đều tiến triển thành ung thư, nhưng polyp tuyến có khả năng chuyển thành ác tính và gây ra ung thư.  
  • Polyp tuyến được phân loại dựa trên kích thước, hình dạng và đặc điểm mô học từ kết quả sinh thiết.  
  • Các polyp tuyến kích thước lớn có nguy cơ ung thư cao hơn, vì vậy bác sĩ cần sinh thiết hoặc cắt bỏ để xét nghiệm giải phẫu bệnh.

Vì khó có thể phân biệt được hai loại polyp này chỉ bằng hình ảnh nội soi nên các polyp tăng sản vẫn phải được cắt bỏ và gửi đi xét nghiệm tế bào học như các polyp tuyến.

Nội soi đại tràng là phương pháp ưu việt để phát hiện và loại bỏ polyp trong đại tràng. Trong khi đó, chụp đại tràng cản quang cũng có thể phát hiện polyp nhưng độ chính xác của phương pháp này không cao.

2.2 Polyp dạ dày

Polyp dạ dày là các khối u lành tính xuất hiện trên bề mặt dạ dày với kích thước từ 3-4mm đến 2-3 cm. Chúng có thể xuất hiện với số lượng ít, từ 1 đến 2 cái, nhưng cũng có thể lên đến hàng chục cái. Thống kê cho thấy tỷ lệ người mắc bệnh này vào khoảng 1% dân số.

Những triệu chứng hay gặp khi mắc polyp dạ dày là:

• Đầy bụng, khó tiêu.  
• Đau tức ở phần bụng trên rốn.  
• Polyp kích thước lớn có thể khiến máu rỉ ra, gây nôn ra máu hoặc phân có màu đen khi đi ngoài.

Nếu polyp không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân sẽ gặp phải tình trạng thiếu máu mạn tính, biểu hiện qua các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt, da xanh xao và sụt cân.

Nội soi dạ dày qua miệng hoặc mũi là phương pháp duy nhất cho phép chẩn đoán chính xác bệnh. Các bác sĩ cũng sẽ thực hiện sinh thiết dạ dày để theo dõi xem polyp có phải là ung thư không.

Các yếu tố gây ra polyp dạ dày bao gồm:

• Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori.
• Thói quen hút thuốc lá.
• Tiêu thụ rượu bia.
• Dùng thuốc ức chế axit dạ dày với liều cao trong nhiều năm.

Nếu xuất hiện các loại polyp sau cần cân nhắc để xác định xem polyp có phải là ung thư không:

• Polyp tăng sản:
  • Loại này xuất hiện do phản ứng viêm mãn tính trong các tế bào niêm mạc dạ dày.  
  • Đây là dạng polyp phổ biến nhất ở những người mắc viêm dạ dày và có thể liên quan đến vi khuẩn HP.  
  • Polyp tăng sản hiếm khi chuyển thành ung thư dạ dày, nhưng nếu khối polyp lớn hơn 2cm, nguy cơ ung thư có thể gia tăng.
• Polyp tuyến:
  • Loại polyp này hình thành từ các tế bào tuyến trên lớp niêm mạc dạ dày.  
  • Polyp tuyến thường gặp ở những bệnh nhân có hội chứng di truyền hiếm gặp gọi là bệnh đa polyp gia đình.  
  • Đây là dạng polyp dạ dày phổ biến nhất và có khả năng cao biến thành ung thư dạ dày.

Nếu không được chữa trị kịp thời, polyp có thể tiến triển thành ung thư, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh. Vậy, phương pháp điều trị polyp là gì?

3. Cách điều trị polyp

Khi điều trị polyp, phương pháp chính là loại bỏ polyp qua nội soi nếu chúng được phát hiện. Nếu polyp quá lớn để có thể cắt bằng nội soi, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để xử lý.

Nếu polyp đại tràng lớn đã chuyển thành ung thư giai đoạn đầu và khối polyp không quá lớn hoặc chưa xâm lấn sâu vào thành ruột, bác sĩ vẫn có thể cắt bỏ. Tuy nhiên, nếu ung thư đã xâm lấn và ảnh hưởng đến các phần của ruột già, phẫu thuật cắt bỏ ruột là điều cần thiết.

Sau khi polyp được loại bỏ thành công qua nội soi, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nội soi lại sau 3 đến 6 tháng. Nếu bệnh nhân không có vấn đề gì, bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi và kiểm tra trong khoảng 1 đến 3 năm sau. Nếu polyp tái phát, bác sĩ sẽ lại nội soi cắt bỏ chúng.

4. Cách phòng tránh polyp

• Tránh xa thuốc lá.
• Không nên uống rượu bia.
• Tăng cường vận động.
• Kiểm soát cân nặng để ngăn ngừa béo phì.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây.
• Hạn chế ăn thức ăn nhiều chất béo và thịt đỏ.
• Hãy bổ sung calcium cho cơ thể qua các nguồn thực phẩm và sữa.

Polyp có phải là ung thư không? Polyp không phải là ung thư và chủ yếu là lành tính. Tuy nhiên, polyp có những loại có thể tiến triển thành ác tính và góp phần vào việc phát triển thành ung thư. Vì lý do đó, khi phát hiện polyp, bệnh nhân cần phải được điều trị sớm và theo dõi để ngăn ngừa nguy cơ chuyển thành ung thư.

Polyp chủ yếu xuất hiện ở đại tràng và dạ dày. Việc nội soi dạ dày và nội soi đại tràng không chỉ giúp chẩn đoán mà còn là phương pháp điều trị polyp hiệu quả nhất hiện nay. Đối với những trường hợp polyp có kích thước lớn và không thể cắt bỏ bằng nội soi, phẫu thuật sẽ là giải pháp cần thiết để loại bỏ chúng.

Khoa Nội soi - Tiêu hóa là một trong những chuyên khoa nổi bật tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.