Polyp đại tràng ở trẻ em là một tình trạng bệnh lý khá phổ biến và cần được các bậc phụ huynh quan tâm theo dõi nhiều hơn. Trong giai đoạn đầu của bệnh, polyp đại tràng thường diễn tiến âm thầm và ít có triệu chứng rõ ràng, từ đó dẫn đến việc chẩn đoán và phát hiện bệnh polyp đại tràng ở trẻ thường gặp nhiều khó khăn.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Polyp đại tràng ở trẻ em là gì?
Polyp đại tràng là một khối u lành tính phát triển trên niêm mạc của đại tràng (ruột già). Các polyp này chủ yếu không gây hại nhưng một số loại như polyp tuyến ống và nhung mao có nguy cơ tiến triển thành ung thư. Polyp có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc nhiều polyp dọc theo đại tràng. Phần lớn, polyp không gây ra triệu chứng nào và thường được phát hiện tình cờ trong quá trình chụp X-quang, nội soi đại tràng hoặc qua xét nghiệm máu ẩn trong phân.
Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc polyp đại tràng ở trẻ em, bao gồm chế độ ăn uống, viêm nhiễm, yếu tố di truyền và cơ địa của trẻ. Trẻ em thường mắc polyp đại tràng ở độ tuổi từ 4 đến 7, tuy nhiên, trẻ nhỏ từ 1 đến 2 tuổi cũng có thể bị bệnh mặc dù tỷ lệ này rất thấp. Polyp đại tràng cũng xuất hiện nhiều hơn ở bé trai so với các bé gái.
2. Triệu chứng của polyp đại tràng ở trẻ
Triệu chứng của polyp đại tràng ở trẻ em có thể rất đa dạng, bao gồm:
- Đi ngoài ra máu tươi hoặc phát hiện máu lẫn trong phân dù bé không bị táo bón.
- Polyp đại tràng kích thước lớn có thể gây ra những cơn đau quặn bụng, đôi khi dẫn tới tình trạng tắc ruột.
- Các polyp lớn có những chồi nhỏ dạng nhung mao có thể tiết muối và nước, gây ra tình trạng tiêu chảy, phân nước ồ ạt dẫn tới tình trạng hạ kali máu.
- Mất máu liên tục do polyp có thể gây ra tình trạng thiếu máu, làm trẻ có các biểu hiện như da xanh tái, lòng bàn tay và niêm mạc nhợt nhạt.
- Trong trường hợp polyp trực tràng dài có thể sa ra ngoài và thòng qua lỗ hậu môn.
3. Các loại polyp đại tràng thường gặp ở trẻ em
- Polyp đại tràng ở trẻ em phổ biến thường gặp nhất là loại đơn độc, có cuống, với kích thước khoảng 0,5 – 1cm. Tuy nhiên, cũng không hiếm gặp các trường hợp trẻ có nhiều polyp hoặc một polyp lớn có kích thước từ 2 – 3cm trong đại tràng.
- Polyp đại trực tràng gia đình là loại thường gặp ở trẻ lớn hơn và ít gặp hơn ở trẻ nhỏ hoặc trẻ sơ sinh đang bú mẹ. Các triệu chứng thường thấy bao gồm đau bụng, phân có máu sẫm màu và thiếu máu. Trẻ mắc loại polyp này thường có nhiều polyp rải rác trong đại tràng và trực tràng.
- Hội chứng Peutz-Jeghers là một bệnh di truyền do đột biến gen STK11, khiến trẻ có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng và các loại ung thư khác. Trẻ mắc hội chứng này có các đốm hắc tố trên môi, quanh miệng, niêm mạc miệng, mắt, sống mũi, vòm miệng và gan bàn tay, bàn chân. Polyp trong hội chứng này thường gây lồng ruột ở ruột non và ít khi trở thành ác tính.
- Hội chứng Gardner là một rối loạn di truyền trên nhiễm sắc thể đại diện cho một bệnh đa cơ quan, đặc trưng bởi đa polyp đại tràng, đa u xương, đa khối u trung mô da và mô mềm. Trong trường hợp này, hàng trăm hoặc hàng ngàn u tuyến ống đại trực tràng có khả năng tiến triển thành ung thư gần như 100% nếu không được điều trị. Vì vậy, bệnh nhi thường được chỉ định cắt bỏ đại tràng dự phòng để ngăn chặn nguy cơ này.
4. Polyp đại tràng ở trẻ em có nguy hiểm không?
Hầu hết polyp đại tràng ở trẻ em là lành tính và không đáng lo ngại ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, các polyp có thể phát triển lớn dần, gây ra các vấn đề như sụt cân và suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ.
Ngoài ra, nếu không được can thiệp, polyp đại tràng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn như rối loạn tiêu hóa, chảy máu tiêu hóa và nguy cơ chuyển thành ung thư. Theo nghiên cứu chỉ ra rằng, khả năng polyp đại tràng chuyển hóa thành ung thư tăng theo độ tuổi của trẻ. Rủi ro này thường xảy ra sau 10 năm kể từ khi phát hiện polyp và phụ thuộc vào loại cũng như kích thích của polyp. Các polyp như tuyến ống, nhung mao, đặc biệt là những polyp có kích thước từ 1 – 1,5 cm có nguy cơ cao phát triển thành ung thư.
5. Chẩn đoán và điều trị polyp đại tràng ở trẻ
Việc phát hiện và điều trị sớm polyp đại tràng ở trẻ em là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng như tắc ruột hay ung thư. Khi trẻ có các dấu hiệu như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, thay đổi thói quen đi ngoài hoặc có máu trong phân, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được khám. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm: thu thập thông tin bệnh sử, thăm khám lâm sàng, chụp cản quang khung đại tràng và nội soi toàn bộ đại trực tràng sẽ được thực hiện.
Về điều trị, phương pháp phẫu thuật cắt polyp bằng nội soi là phương pháp khá phổ biến đối với cả trẻ em và người lớn. Quá trình này bao gồm việc bác sĩ sẽ kiểm tra khu vực xuất hiện polyp và tiến hành loại bỏ bằng đốt điện cắt. Trong một lần thực hiện, bác sĩ có thể loại bỏ từ 50 đến 60 polyp. Thủ thuật này được đánh giá là an toàn và hầu hết bệnh nhân có thể xuất viện ngay sau phẫu thuật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp có khó khăn trong việc cầm máu, bệnh nhân mới cần được theo dõi thêm.
Ở trẻ em, nhờ có cơ địa phát triển tốt, tình trạng tái phát bệnh sau khi cắt polyp đại tràng là khá hiếm, trừ những trường hợp mắc bệnh đa polyp gia đình. Trong những tình huống đó, bác sĩ cần theo dõi sát sao sau khi thực hiện nội soi cắt polyp để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Bên cạnh đó, để đánh giá hiệu quả của việc điều trị, bệnh nhân cần tái khám và thực hiện nội soi đại tràng sau 6 tháng kể từ khi phẫu thuật.
Tóm lại, polyp đại tràng ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm và theo dõi chặt chẽ. Mặc dù phần lớn các trường hợp polyp là lành tính, nhưng có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và biến chứng nếu không được xử lý kịp thời. Cha mẹ nên chú ý đưa trẻ đi khám định kỳ và tư vấn chuyên gia y tế để phát hiện và xử lý polyp đại tràng một cách hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
