Chàm môi, hay còn được gọi là bệnh viêm da môi là một tình trạng viêm da ở môi, có vảy tiết. Bệnh có thể xuất hiện do yếu tố di truyền hoặc do các nguyên nhân bên ngoài. Chàm môi cũng gây ra tình trạng đau, rát và sưng tấy cũng như các triệu chứng khác. Vậy, bệnh này còn do những nguyên nhân nào khác gây ra và sao để điều trị bệnh cho hiệu quả tránh tái phát.
Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Bệnh chàm môi là gì?
Chàm là một nhóm bệnh viêm da và gây ngứa, với đặc trưng là làm thay đổi hoặc gây viêm lớp da ngoài cùng. Đây là một bệnh lý không lây truyền, tuy nhiên nếu da có vết loét hở hoặc mụn nước đã bị nhiễm trùng, chàm môi có thể lây lan sang cho người khác.
Chàm môi, hay còn gọi là viêm da môi hoặc viêm môi có vảy tiết. Người mắc bệnh có thể cảm thấy môi bị khô, đỏ môi và đóng vảy trên môi. Những triệu chứng này có thể xuất hiện do yếu tố di truyền hoặc các nguyên nhân bên ngoài, ví dụ như son môi gây kích ứng hoặc liếm môi.
Chàm môi được phân loại là một bệnh mãn tính với các thể khác nhau, bao gồm:
- Viêm môi tiếp xúc dị ứng.
- Viêm môi bong vảy.
- Viêm môi tiếp xúc kích ứng.
Ngoài ra, bệnh cũng ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, ví dụ như ăn uống hoặc giao tiếp.
2. Các dấu hiệu nhận biết
Có một số dấu hiệu để giúp người bệnh xác định liệu mình có bị chàm môi hay không, bao gồm:
- Khô và bong tróc da ở môi.
- Nổi mẩn đỏ hoặc phát ban.
- Ngứa môi.
- Môi xuất hiện các vết nứt nẻ.
Người bệnh sẽ có thể phát hiện các dấu hiệu này trên cả hai môi của mình. Các dấu hiệu cũng có thể xuất hiện ở xung quanh phần môi, đặc biệt là bên trong và ngoài miệng.
Các khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi chàm môi là phần da xung quanh miệng và phần bên trong của miệng tiếp xúc với da.
Sự thay đổi về sắc tố xung quanh môi cũng tương đối phổ biến. Những người bệnh có làn da trắng có thể nhận thấy khu vực da quanh môi chuyển sang màu nâu đỏ hoặc nâu. Những người có làn da sẫm màu có thể thấy phần da này sáng hơn hoặc sẫm màu hơn bình thường.
3. Nguyên nhân gây ra chàm môi
Về nguyên nhân gây ra tình trạng chàm môi thường không rõ ràng. Tuy nhiên, bệnh thường liên quan đến các chất kích ứng, tiền sử gia đình hoặc dị ứng.
Bên cạnh đó, chàm môi cũng có thể xuất phát từ các yếu tố khác như:
- Khói bụi và phấn hoa ngoài môi trường.
- Ăn một số loại thực phẩm có chứa chất gây kích ứng.
- Nhạy cảm với nhiệt độ thấp và trời lạnh.
- Bị nhiễm trùng đường hô hấp trên.
- Tiếp xúc với lông của động vật như chó, mèo.
- Không chỉ vậy, còn có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chàm môi, bao gồm:
- Trong gia đình có người mắc bệnh chàm, dị ứng hoặc bị hen suyễn.
- Có một số khuyết tật trên da, qua đó hoá chất được xâm nhập dễ dàng hơn vào da và khiến người bệnh dễ bị bùng phát bệnh.
- Đang bị cúm hoặc cảm lạnh.
- Người bệnh nhạy cảm với nhiệt độ (nóng hoặc lạnh).
- Có sự thay đổi về nồng độ hormone, trường hợp này thường gặp ở phụ nữ.
Chàm môi nói riêng và bệnh chàm nói chung là phản ứng dị ứng nên bệnh thường không lây truyền. Do đó, nếu người bệnh nghi ngờ tình trạng phát ban của bản thân là phản ứng dị ứng, hãy tìm đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và nhanh chóng tìm ra phương pháp điều trị phụ hợp với tình trạng bệnh.
4. Chẩn đoán
Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm áp bì để xác định các tác nhân dị ứng gây ra chàm môi. Trong quá trình xét nghiệm, một loạt hoá chất khác nhau sẽ được đặt lên da của người bệnh, thường là trên lưng.
Các hoá chất được dùng sẽ có dạng dính và thường lưu lại trên da của người bệnh trong khoảng 48 giờ. Điều này nhằm xác định xem liệu bệnh nhân có gặp bất kỳ phản ứng nào hay không.
Nếu phương pháp này không cho thấy các phản ứng, bác sĩ sẽ xét nghiệm miễn dịch bằng phương pháp tiêm. Trong phương pháp này, các bác sĩ sẽ nhỏ các giọt hoá chất lên tay của người bệnh rồi chích vào chúng. Điều này cho phép các chất này hấp thụ vào da của người bệnh.
Sau đó từ 20 đến 30 phút, kết quả sẽ được kiểm tra và người bệnh không nên lo lắng khi tiến hành xét nghiệm này. Bởi lẽ, các chất được sử dụng trong xét nghiệm có số lượng rất nhỏ. Cùng với đó, bất kỳ phản ứng nào mà người bệnh gặp cũng được giới hạn trong quá trình xét nghiệm.
5. Điều trị bệnh chàm môi
Nhìn chung, bệnh chàm là một bệnh có thể điều trị nhưng các triệu chứng của chàm môi, ví dụ như khô và ngứa da thường khiến người bệnh khó chịu.
Vì thế, hãy giữ ẩm cho môi của mình bằng kem dưỡng, son dưỡng môi hoặc kem dưỡng ẩm. Điều này có thể giúp kiểm soát tình trạng ngứa và khô mà bệnh nhân đang gặp.
Người bệnh nên thoa các sản phẩm này lên da khi làn da còn hơi ẩm. Thời gian tối ưu nhất để thoa là ngay sau khi tắm hoặc rửa mặt vào buổi sáng/tối. Điều này sẽ giúp cho môi hấp thụ các sản phẩm dưỡng ẩm này tốt hơn.
Bên cạnh đó, các sản phẩm có chứa 1% hydrocortisone sẽ giúp giảm viêm môi và giúp bệnh nhân bớt khó khăn trong ăn uống hơn. Tuy nhiên, nếu chàm môi nghiêm trọng và các loại thuốc không kê đơn không hiệu quả, hãy đến gặp các bác sĩ.
Lúc này, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc khác nhau cho người bệnh. Các loại thuốc này bao gồm:
- Thuốc kháng histamin: Thuốc kháng histamin sẽ giúp giảm đi các cơn ngứa nghiêm trọng.
- Thuốc kháng sinh: Kháng sinh sẽ được dùng nếu chàm môi gây ra nhiễm trùng.
- Kem bôi da kê đơn: Các loại kem này sẽ giúp chữa lành da, ngăn ngừa chàm bùng phát.
Cách chữa khỏi toàn toàn bệnh chàm môi cho đến nay vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, người bệnh có thể học cách quản lý tình trạng bệnh bằng tìm hiểu các biện pháp điều trị y tế thích hợp.
Tốt nhất, người bệnh nên ghi nhật ký về thời điểm bùng phát và để ý các thay đổi có thể ảnh hưởng tới bệnh như cảm xúc, môi trường, lối sống hay chế độ ăn uống đang trải qua ở thời điểm bùng phát bệnh.
Điều này có thể giúp người bệnh xác định các nguyên nhân gây ra chàm môi và lên kế hoạch tránh các tác nhân này trong tương lai.
6. Cách để ngăn ngừa bệnh chàm môi
Để ngăn ngừa bệnh chàm môi, bệnh nhân có thể thực hiện một số thay đổi trong lối sống như:
- Giảm bớt căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng các phản ứng dị ứng của cơ thể. Yoga, thiền hay học tập kỹ thuật hít thở êm dịu có thể giúp người bệnh kiểm soát tình hình.
- Dưỡng ẩm môi thường xuyên: Hãy dùng kem dưỡng da vào buổi sáng và tối. Bên cạnh đó, hãy tránh liếm môi hết sức có thể. Người bệnh cũng nên có một thỏi son dưỡng môi trong ví hoặc túi để dễ lấy khi cần.
- Tránh thời tiết khắc nghiệt: Cố gắng tránh cái nóng trong mùa hè và cái lạnh trong mùa đông. Cùng với đó, hãy tránh các khu vực có thời tiết nóng hoặc khắc nghiệt.
- Nếu chàm môi bị bùng phát bởi phản ứng dị ứng, hãy tránh các thực phẩm và sản phẩm có khả năng gây ra tình trạng này. Người bệnh có thể đọc bảng thành phần và biến điều này thành thói quen.
- Cân đối lối sống: Cố gắng cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi một cách khoa học. Bên cạnh đó, hãy duy trì một lối sống tích cực để tránh tình trạng chàm môi tái phát.
Nhìn chung, chàm môi là một bệnh lý về da có thể gây ra các ảnh hưởng tới cơ thể. Nếu không điều trị, chàm môi còn có thể gây ra nhiễm trùng và để lại sẹo. Vì thế, nếu thấy các dấu hiệu của bệnh, hãy thăm khám càng sớm càng tốt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
- Mayo Clinic Staff. (2014, July 26). Atopic dermatitis
mayoclinic.org/diseases-conditions/eczema/basics/definition/con-20032073 - Thomsen, S. F. (2014, April). Atopic dermatitis: natural history, diagnosis and treatment. International Scholarly Research Notices, 2014(2014)
hindawi.com/journals/isrn/2014/354250/
