Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Ngủ ngày thức đêm là tình trạng diễn ra rất phổ biến ở giai đoạn đầu của trẻ sơ sinh. Tình trạng này kéo dài không chỉ khiến người chăm sóc trẻ trở nên mệt mỏi mà lâu dần có thể hình thành thói quen sinh hoạt không tốt ở trẻ.
1. Tầm quan trọng của giấc ngủ đối với trẻ em
Giấc ngủ trẻ sơ sinh có thể bị cản trở bởi rất nhiều lý do khiến bé sinh ra mệt mỏi, quấy khóc. Để chấm dứt tình trạng này, cha mẹ cần tìm ra được những nguyên do khiến trẻ mất ngủ để có biện pháp xử lý kịp thời.
Ngoài yếu tố dinh dưỡng thì giấc ngủ chính là nền tảng để giúp bé phát triển khỏe mạnh và thông minh. Trẻ sơ sinh cần ngủ đủ 16 giờ một ngày hoặc hơn. Việc ngủ đủ giấc sẽ đảm bảo cho trẻ được khỏe mạnh, phát triển tốt. Trong khi trẻ ngủ, tuyến tiền yên trong não tiết ra hormone tăng trưởng giúp cơ thể phát triển.
Chính vì vậy, khi trẻ mất ngủ hay gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ sẽ không thể cao lớn, khỏe mạnh như những bạn đồng trang lứa, thậm chí ảnh hưởng đến các vấn đề liên quan đến nhận thức, hành vi và trẻ cũng có thể gặp tình trạng béo phì do rối loạn hormone.
2. Chú ý đến quy trình sinh hoạt ban ngày của trẻ
Để con sinh hoạt, ngủ nghỉ có giờ giấc, cha mẹ nên thiết lập cho con một chế độ sinh hoạt nề nếp, có thể sẽ rất khó nhưng bạn cần hiểu, kiên trì áp dụng theo để thấy được kết quả.
Tuy gọi là lịch trình nhưng bạn không nên quá cứng nhắc và ép con phải tuân theo một quy tắc nhất định, bạn cần tìm hiểu, dựa trên tính cách, đặc tính của trẻ để có những điều chỉnh sao cho phù hợp. Cách dễ nhất để thiết lập một thói quen là tập trung vào thời gian thức dậy buổi sáng, các bữa ăn, vận động, trước khi đi ngủ và các hoạt động trước khi đi ngủ của con bạn. Khi con bạn lớn hơn, bạn có thể sẽ đưa các hoạt động bổ sung vào thói quen hàng ngày của mình.
2.1 Thời gian thức dậy buổi sáng
Việc thiết lập thời gian thức dậy buổi sáng nhất quán và thói quen liên quan sẽ rất có lợi. Bởi nếu thời gian thức dậy buổi sáng nhất quán sẽ giúp tăng khả năng ngủ trưa của trẻ .
Bằng cách tăng động lực hoặc áp lực giấc ngủ này, trẻ sơ sinh có thể ngủ trưa lâu hơn trong ngày. Khi trẻ sơ sinh bước sang tuổi chập chững biết đi, thời gian thức dậy buổi sáng được thiết lập sẽ giúp tránh việc chống lại giấc ngủ ngắn và duy trì giờ ngủ hợp lý.
Khi con bạn thức dậy trong ngày, hãy tạo một thói quen đơn giản để chúng hiểu đã đến lúc bắt đầu một ngày mới. Bắt đầu bằng cách bước vào phòng với lời chào tươi sáng, "Chào buổi sáng!" Sau đó mở rèm, bật đèn và bế con lên ôm và thay tã .
Đặt thời gian thức dậy buổi sáng nhất quán cũng giúp cung cấp một số khả năng dự đoán hàng ngày cho cha mẹ và người chăm sóc. Sau vài tuần đầu đời, thời gian thức dậy tự nhiên vào buổi sáng có thể sẽ ổn định trong khoảng từ 6 đến 7 giờ sáng. Điều này phù hợp nhất với đồng hồ sinh học tự nhiên của con bạn và giúp đảm bảo giờ đi ngủ hợp lý không muộn hơn 6 đến 8 giờ tối.
2.2 Bữa ăn của trẻ
Ngay cả trước khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc, bạn nên thiết lập một mô hình về những gì xảy ra trước và sau khi bú sữa. Khi bạn bắt đầu bổ sung thức ăn đặc, hãy cố gắng cung cấp các bữa ăn vào khoảng thời gian gần giống nhau mỗi ngày, trong trường hợp tương tự. Ví dụ: thức dậy, bú sữa, giờ chơi, cho ăn đặc, giờ chơi.
Một thói quen đơn giản để cho trẻ ăn thức ăn đặc có thể bắt đầu bằng cách thông báo, "Đã đến giờ ăn sáng!" Sau đó, bạn đặt chúng xuống ghế với yếm và cho con ăn trong khi trò chuyện và giao tiếp bằng mắt. Bạn có thể kết thúc bằng việc thể hiện và nói chuyện trong quá trình dọn dẹp.
Các thói quen trong giờ ăn mang lại cơ hội tuyệt vời để gắn kết và kết nối với con bạn, giúp chuyển đổi thoải mái hơn sang thời gian ngủ trưa.
2.3 Hoạt động thể chất cho trẻ mới biết đi
Tất cả những đứa trẻ nhỏ cần hoạt động thể chất thường xuyên để học hỏi, tăng trưởng và phát triển bình thường. Em bé của bạn cần thời gian nằm sấp và tập lăn thường xuyên.
Khi em bé trở thành một đứa trẻ mới biết đi và chúng học cách đi bộ thì việc xây dựng hoạt động thể chất thường xuyên càng trở nên quan trọng hơn. Việc vận động thường xuyên không chỉ quan trọng đối với sức khỏe của con bạn, điều quan trọng là đảm bảo chúng đủ mệt để nghỉ ngơi. Hãy để con được tập thể dục, hoạt động khoảng 15 phút mỗi ngày và nên tập thể dục bên ngoài để có lợi ích bổ sung lượng vitamin D thông qua ánh sáng.
2.4 Thói quen trước khi đi ngủ
Khi một ngày trôi qua và bạn mong chờ con mình đi ngủ vào buổi tối, đừng quên thói quen chuẩn bị trước khi đi ngủ. Một thói quen trước khi đi ngủ vững chắc hỗ trợ tốt cho cả gia đình một đêm nghỉ ngơi trọn vẹn.
Đảm bảo rằng bạn đã phân bổ đủ thời gian cho tất cả các bước cần hoàn thành trước khi bắt đầu thói quen đi ngủ bằng cách “làm việc ngược lại”. Ví dụ: nếu giờ đi ngủ của con bạn là 8 giờ tối và thói quen đi ngủ thường khiến bạn mất 30 phút từ đầu đến cuối thì bạn biết mình sẽ phải bắt đầu thói quen trước 7:30 tối, sau đó bạn có thể lập kế hoạch để đảm bảo rằng hoạt động vui chơi ngoài trời và thời gian ăn tối đều được hoàn thành tốt trước.
Cố gắng giữ cho các hoạt động diễn ra ngay trước giờ đi ngủ bình tĩnh và thoải mái nhất có thể. Đối với tất cả các nhóm tuổi, điều này có thể bao gồm thời gian chơi với một trò chơi yên tĩnh hoặc đồ chơi trong phòng có rèm kéo một phần.
Dưới đây là một thói quen mẫu trước khi đi ngủ:
- 5 giờ chiều chơi ngoài trời
- 5:20 chiều giờ chơi trong nhà
- 5:45 chiều ăn tối
- 6:15 chiều, giờ chơi trong nhà yên tĩnh
- 6:30 chiều giờ đi ngủ theo thói quen
- 7 giờ tối đi ngủ
Trong thực tế, nghiên cứu năm 2017 đã chỉ ra rằng việc thiết lập một thói quen trước khi đi ngủ có thể cải thiện kết quả giấc ngủ và tăng thời gian ngủ chỉ trong vòng 3 đêm. Tốt nhất bạn nên thiết lập thói quen đi ngủ từ 5 đến 10 phút ngay từ khi trẻ mới sinh, tăng thời gian này lên 20 đến 30 phút vào khoảng 3 tháng tuổi và cố gắng duy trì thói quen đến khi trẻ mới biết đi.
Các thói quen trước khi đi ngủ là cá nhân và duy nhất cho mỗi gia đình. Tuy nhiên, có một số nguyên tắc xây dựng chính mà bạn có thể kết hợp vào thói quen đi ngủ của chính gia đình mình ở mọi lứa tuổi. Dù bạn thực hiện theo quy trình nào, hãy đảm bảo rằng bạn đang hoàn thành các bước thường lệ của mình theo thứ tự gần như giống nhau mỗi đêm để giúp tăng khả năng dự đoán. Hãy xem xét các tùy chọn sau:
- Massage: Cả trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi đều có thể được hưởng lợi từ việc massage nhẹ nhàng hàng đêm. Đối với trẻ sơ sinh, hãy thử massage bụng hoặc massage bằng tay. Đối với trẻ mới biết đi, hãy thử massage lưng hoặc chân.
- Sách: Đọc một cuốn sách mỗi tối theo cùng một trình tự giúp mang lại sự thoải mái và quen thuộc. Điều này cũng giúp em nhỏ làm quen với sách tạo tiền đề cho việc học chữ sau này. Nếu con bạn có vẻ quấy khóc khi bạn đọc sách cho chúng (một hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh), bạn chỉ cần đưa cho chúng một cuốn sách hoặc đồ chơi khác để chúng cầm khi bạn đọc. Bạn cũng có thể đọc hoặc kể chuyện trong khi đi dạo quanh phòng với trẻ.
- Bài hát: Hát những bài hát giống nhau mỗi đêm theo cùng một thứ tự phục vụ cùng một mục đích thoải mái và quen thuộc hơn của trẻ.
Nếu bạn đang gặp bất kỳ khó khăn nào với giấc ngủ của con mình, điều thực sự đáng giá là đảm bảo rằng bạn đã thiết lập một thói quen nhất quán và có thể dự đoán được cả vào ban ngày và ban đêm.
Bằng cách giúp con bạn tìm hiểu nhịp điệu và mô hình cuộc sống của gia đình bạn, bạn cũng đang giúp chúng biết được thời gian và cách chúng dự kiến sẽ ngủ. Điều này hoàn toàn sẽ dẫn đến giấc ngủ tốt nhất cho trẻ về lâu dài.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
Arlinghaus KR, et al. (2019). The importance of creating habits and routine.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6378489/
Blumberg MS, et al. (2014). The development of sleep-wake rhythms and the search for elemental circuits in the infant brain.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4062979/
Gradisar M, et al. (2016). Behavioral interventions for infant sleep problems: A randomized controlled trial.
pediatrics.aappublications.org/content/137/6/e20151486
Iacovou M, et al. (2013). Infant feeding: the effects of scheduled vs. on-demand feeding on mothers’ wellbeing and children’s cognitive development. DOI:
10.1093/eurpub/cks012
Mindell JA, et al. (2017). Implementation of a nightly bedtime routine: How quickly do things improve?
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28985580/
