Bệnh gout và giả gout đều gây ra những cơn đau khớp dữ dội nhưng nguyên nhân gốc rễ và cách điều trị của 2 tình trạng này là hoàn toàn khác nhau. Do đó, việc chẩn đoán cần được xem xét kỹ lưỡng để bác sĩ có thể xây dựng quy trình điều trị chính xác, giúp nhanh chóng thuyên giảm các triệu chứng của bệnh và phòng ngừa biến chứng trong tương lai.
Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Bệnh gout là gì?
Bệnh gout là do rối loạn chuyển hóa purin, khiến thận không thể đào thải hết axit uric ra ngoài. Khi axit uric tích tụ quá nhiều trong cơ thể sẽ kết tinh thành tinh thể urat và lắng đọng tại các khớp. Điều này gây ra tình trạng viêm, sưng và đau nhức khớp cho người bệnh.
2. Bệnh gout và giả gout có liên quan thế nào?
Gout và giả gout là hai loại viêm khiến các khớp bị sưng và đau. Nguyên nhân của cả hai tình trạng này là do sự tích tụ của các tinh thể sắc nhọn trong khớp. Đôi khi, bệnh gout và giả Gout có thể bị nhầm lẫn với những bệnh lý khớp khác như:
- Viêm khớp dạng thấp.
- Viêm xương khớp.
- Hội chứng ống cổ tay.
- Viêm khớp truyền nhiễm.
- Viêm cột sống dính khớp.
Cơn đau ở bệnh gout và giả gout xảy ra ở các vị trí khác nhau và do các loại tinh thể khác nhau gây ra. Vì vậy, phương pháp điều trị cho mỗi bệnh cũng khác nhau.
Các khớp sau đây thường bị ảnh hưởng khi bệnh gout xuất hiện, đặc biệt là ở ngón chân cái.
- Khớp ngón tay
- Đầu gối
- Mắt cá
- Cổ tay
Bệnh giả gout còn gọi là bệnh lắng đọng canxi pyrophosphat (CPPD) và bệnh thường dễ bị nhầm với gout. Tuy nhiên, bệnh này chủ yếu xảy ra ở các khớp lớn như đầu gối và những khớp khác.
- Hông
- Mắt cá
- Khuỷu tay
- Cổ tay
- Vai
- Tay
3. Các triệu chứng bệnh gout và giả gout.
Các triệu chứng ở khớp của bệnh gout và giả gout rất tương đồng. Cả hai đều có thể gây ra các triệu chứng đột ngột. Một số yếu tố như căng thẳng, mất nước, thay đổi chế độ ăn uống hoặc chấn thương nhỏ có thể kích hoạt cơn đau.
Gout và bệnh giả gout đều có thể gây ra:
- Cơn đau đột ngột, dữ dội.
- Sưng tấy.
- Đỏ khớp.
- Nóng tại chỗ đau.
Bệnh gout gây ra những cơn đau dữ dội và đột ngột, có thể kéo dài lên đến 12 giờ, sau đó giảm dần trong vài ngày. Cơn đau sẽ biến mất trong khoảng 7 đến 10 ngày. Khoảng 60% người mắc gout sẽ phải đối mặt với một cơn đau gout khác trong vòng một năm. Nếu bị gout mãn tính, các cơn đau có thể xảy ra thường xuyên hơn.
Các đợt giả gout thường bùng phát một cách đột ngột, giống như bệnh gout. Tuy nhiên, cơn đau trong giả gout thường kéo dài ổn định trong nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần. Người bệnh có thể cảm thấy đau liên tục, không thuyên giảm. Cơn đau này thường giống với đau do viêm xương khớp hoặc viêm khớp dạng thấp, khiến việc phân biệt trở nên khó khăn.
4. Nguyên nhân bệnh gout và giả gout
Khi axit uric trong máu quá nhiều, người bệnh sẽ có nguy cơ viết mắc bệnh gout. Các nguyên nhân dẫn đến mức axit uric cao bao gồm:
- Cơ thể sản sinh quá nhiều axit uric.
- Thận không có khả năng loại bỏ axit uric.
- Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm gây tăng axit uric, ví dụ như thịt, đậu khô, hải sản và rượu.
Nguy cơ mắc bệnh gout có thể tăng lên do các tình trạng sức khỏe khác, ví dụ như:
- Bệnh tiểu đường
- Huyết áp cao
- Cholesterol cao
- Bệnh tim
Bệnh giả gout xảy ra do sự hình thành các tinh thể canxi pyrophosphate dihydrate (CPPD) trong khớp. Khi các tinh thể này xâm nhập vào dịch khớp sẽ gây ra đau đớn và viêm. Tuy nhiên, nguyên nhân khiến các tinh thể này xuất hiện vẫn chưa được xác định rõ. Ngoài ra, bệnh giả gout đôi khi có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe khác như rối loạn chức năng tuyến giáp.
5. Chẩn đoán bệnh gout và giả gout.
Để chẩn đoán bệnh gout và giả gout, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và xem xét đến bệnh sử của người bệnh.
Xét nghiệm máu là một cách để kiểm tra xem nồng độ axit uric trong cơ thể có cao hay không, giúp chẩn đoán bệnh gout hoặc bệnh giả gout. Ngoài ra, xét nghiệm máu cũng có thể loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp. Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm cụ thể để đánh giá tình trạng sức khỏe như:
- Nồng độ khoáng chất trong máu như canxi, phốt pho, magiê, phosphatase.
- Nồng độ sắt trong máu.
- Mức độ hormone tuyến giáp.
Bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang nếu bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng đau khớp nào. Ngoài ra, người bệnh có thể cũng được chỉ định thực hiện siêu âm hoặc chụp CT. Các xét nghiệm này có thể giúp phát hiện tổn thương khớp và tìm ra nguyên nhân chính xác.
Để xét nghiệm, bác sĩ sẽ lấy dịch khớp từ khớp bị ảnh hưởng. Quá trình này thường được thực hiện sau khi gây tê và sử dụng một kim dài để rút dịch. Dịch khớp sau đó sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng.
Để xác định có bị gout hay không, bác sĩ sẽ tìm kiếm các tinh thể trong dịch khớp. Bằng cách sử dụng kính hiển vi phân cực, các tinh thể này sẽ được phân tích:
- Tinh thể gout có hình dạng giống kim nhọn.
- Tinh thể giả gout có hình chữ nhật, trông như những viên gạch nhỏ.
6. Điều trị bệnh gout và giả gout.
Bệnh gout và giả gout đều có thể gây tổn thương khớp nếu không được điều trị. Việc điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa các đợt tái phát và bảo vệ khớp, giữ cho cơ thể khỏe mạnh.
6.1. Điều trị bệnh Gout
Giảm lượng axit uric trong máu là cách điều trị bệnh Gout hiệu quả. Nhờ đó, các tinh thể kim loại tại khớp sẽ được loại bỏ. Trong đó, những loại thuốc điều trị bệnh Gout bao gồm:
- Chất ức chế xanthine oxidase (Aloprim, Lopurin, Uloric, Zyloprim).
- Uricosurics (Probalan, Zurampic).
6.2. Điều trị bệnh giả Gout
Để loại bỏ một số tinh thể, bác sĩ có thể đề nghị rút chất lỏng dư thừa ra khỏi khớp. Thao tác này yêu cầu gây tê khu vực này và sử dụng một cây kim dài để hút hoặc lấy dịch từ khớp. Điều trị bệnh giả gout chủ yếu tập trung vào việc sử dụng thuốc giảm đau và sưng. Những loại thuốc này tương tự với các loại được dùng trong điều trị Gout, gồm dạng uống hoặc tiêm trực tiếp vào khớp như:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil), naproxen (Aleve) và celecoxib (Celebrex).
- Thuốc giảm đau colchicine (Colcrys, Mitigare).
- Thuốc chống viêm corticosteroid như prednisone.
- Methotrexate.
- Anakinra (Kineret).
Khi tình trạng trở nên nghiêm trọng, phẫu thuật có thể là phương pháp cần thiết để sửa chữa các khớp bị tổn thương. Sau phẫu thuật, người bệnh vẫn cần một số loại thuốc giảm đau và chống viêm.
Đồng thời, các bài tập vật lý trị liệu cũng là yếu tố quan trọng để duy trì tính linh hoạt và sức mạnh của khớp sau phẫu thuật. Bác sĩ sẽ chỉ định thời gian thích hợp để người bệnh bắt đầu tập thể dục khi vết thương đã lành.
7. Ngăn ngừa bệnh giả gout và bệnh gout
Một trong những cách để giảm axit uric trong cơ thể và phòng tránh bệnh Gout là thay đổi chế độ ăn uống, lối sống. Các chuyên gia gợi ý những thay đổi trong cuộc sống hàng ngày như sau:
- Hạn chế hoặc ngừng tiêu thụ thịt đỏ và động vật có vỏ.
- Giảm lượng rượu, đặc biệt là bia.
- Tránh sử dụng soda và các đồ uống chứa fructose.
- Giữ cân nặng cơ thể ở mức hợp lý.
- Ngừng hoặc thay thế các loại thuốc như thuốc lợi tiểu cho bệnh cao huyết áp và thuốc ức chế miễn dịch.
Nhìn chung, các triệu chứng khớp của bệnh gout và giả gout rất giống nhau nhưng nguyên nhân, phương pháp điều trị cũng như cách phòng ngừa lại khác biệt.
Để xác định rõ nguyên nhân gây đau khớp, người bệnh có thể cần thực hiện một số xét nghiệm. Vì vậy, nếu gặp phải dấu hiệu đau khớp, người bệnh hãy đến bác sĩ ngay. Việc điều trị sớm rất quan trọng để giúp ngăn ngừa các tổn thương ở khớp và những vấn đề sức khỏe khác về thận.
Nếu mắc bệnh gout hay giả gout, điều trị y tế và thay đổi lối sống là điều cần thiết để giữ cho khớp luôn khỏe mạnh. Đồng thời, người bệnh cũng nên trao đổi với bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng và nhà vật lý trị liệu về chế độ ăn uống, thuốc men và kế hoạch luyện tập thể dục phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo:
- Gout. (2016). niams.nih.gov/health-topics/gout
- Mayo Clinic Staff. (2018). Gout. mayoclinic.org/diseases-conditions/gout/symptoms-causes/syc-20372897
- Mayo Clinic Staff. (2018). Pseudogout. mayoclinic.org/diseases-conditions/pseudogout/symptoms-causes/syc-20376983
