Viêm loét đại tràng là một bệnh lý dẫn đến viêm và loét trên niêm mạc trực tràng. Bệnh có khả năng gây suy nhược và đôi khi dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng. Để điều trị viêm loét đại tràng, người bệnh có thể được áp dụng liệu pháp dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau nhé!
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Nguyên nhân gây viêm loét đại tràng là gì?
Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là có khả năng dẫn đến bệnh lý này bao gồm:
- Hệ miễn dịch hoạt động bất thường: Phản ứng miễn dịch bất thường dẫn đến việc hệ miễn dịch tấn công chính các tế bào đường tiêu hóa của cơ thể.
- Di truyền: Bệnh thường xuất hiện phổ biến hơn ở những người có người thân trong gia đình đã và đang mắc bệnh này.
2. Cách điều trị viêm loét đại tràng
2.1 Điều trị bằng thuốc
Viêm loét đại tràng là bệnh lý viêm mạn tính và loét niêm mạc đại tràng, biểu hiện đặc trưng là tiêu chảy phân máu. Bên cạnh đó, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng ngoài đường ruột, đặc biệt là viêm khớp.
Các triệu chứng của viêm loét đại tràng thường tiến triển từ từ theo thời gian. Bệnh gây suy nhược và có thể dẫn đến những biến chứng đe dọa tính mạng.
Ngoài ra, viêm loét đại tràng lâu dài còn tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư ruột già. Nhưng may mắn thay, thuốc điều trị bệnh có khả năng kiểm soát hiệu quả các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh. Một số loại thuốc điều trị bao gồm:
- Axit 5-aminosalicylic (5-ASA): Các loại thuốc điều trị chính bệnh viêm loét đại tràng bao gồm Balsalazide, Mesalamine, Olsalazine và Sulfasalazine. Các thuốc này có dạng viên uống và thuốc đạn. Bệnh nhân cần thông báo với bác sĩ nếu bản thân dị ứng với sulfa trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trong nhóm này để được kê thuốc phù hợp.
- Thuốc corticoid: Thuốc corticoid được cân nhắc sử dụng khi thuốc 5-ASA không hiệu quả hoặc khi tình trạng viêm loét đại tràng trở nên nghiêm trọng hơn. Do có thể gây ra tác dụng phụ và biến chứng lâu dài, bác sĩ thường chỉ kê đơn thuốc corticoid trong thời gian ngắn nhằm giúp bệnh thuyên giảm, sau đó chuyển sang thuốc 5-ASA để ngăn chặn các triệu chứng lâu dài.
- Thuốc ức chế miễn dịch: Thuốc ức chế miễn dịch có thể được bác sĩ chỉ định khi corticosteroid hoặc thuốc 5-ASA không mang lại hiệu quả. Các loại thuốc ức chế miễn dịch thường dùng bao gồm 6-mercaptopurine, azathioprine, cyclosporine và tacrolimus.
- Liệu pháp sinh học: Các loại thuốc trong nhóm này bao gồm adalimumab (Humira), adalimumab-atto (Amjevita), adalimumab-adbm (Cyltezo), certolizumab pegol (Cimzia), golimumab (Simponi, Simponi Aria), infliximab (Remicade), infliximab-abda (Renflexis), infliximab-axxq (Avsola), infliximab-dyyb (Inflectra), các thuốc sinh học tương tự Remicade (IX), ustekinumab (Stelara) và vedolizumab (Entyvio).
- Thuốc ức chế Janus kinase (thuốc ức chế JAK): Đây là nhóm thuốc uống có khả năng mang lại hiệu quả nhanh chóng giúp bệnh thuyên giảm. Tofacitinib là thuốc ức chế JAK đầu tiên được FDA chính thức phê duyệt cho mục đích điều trị viêm loét đại tràng.
- Chất điều biến thụ thể sphingosine 1-phosphate (S1P): Ozanimod là thuốc điều trị dạng uống đầu tiên thuộc nhóm điều biến thụ thể sphingosine 1-phosphate (S1P), được cấp phép cho bệnh nhân viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng.
2.2 Điều trị không dùng thuốc
2.2.1 Thay đổi chế độ ăn uống
Mặc dù thực phẩm không phải là nguyên nhân chính dẫn đến viêm loét đại tràng, nhưng một số loại thực phẩm có thể khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn khi bệnh đang trong giai đoạn hoạt động.
Bác sĩ có thể khuyến nghị người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp với các triệu chứng. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể giới thiệu thêm vitamin hoặc chất bổ sung dinh dưỡng. Dưới đây là một số gợi ý về chế độ ăn uống giúp kiểm soát tình trạng bệnh:
- Hạn chế các sản phẩm từ sữa: Một số người bệnh đã ghi nhận sự cải thiện của các triệu chứng tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi sau khi hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn sản phẩm từ sữa. Trong trường hợp người bệnh không thể dung nạp lactose (cơ thể người bệnh gặp khó khăn trong quá trình tiêu hóa đường sữa (lactose) có trong các sản phẩm từ sữa), người bệnh có thể sử dụng các sản phẩm bổ sung enzyme như Lactaid để cải thiện các triệu chứng khó chịu.
- Ăn nhiều bữa nhỏ: Thay vì hai hoặc ba bữa ăn lớn, người bệnh nên chia nhỏ thành năm hoặc sáu bữa nhỏ trong ngày để cảm nhận quá trình thay đổi tích cực.
- Uống nhiều chất lỏng: Người bệnh nên cố gắng uống nhiều chất lỏng mỗi ngày, tốt nhất là uống nước. Rượu và đồ uống có chứa caffeine sẽ kích thích đường ruột và làm trầm trọng thêm triệu chứng tiêu chảy, trong khi đồ uống có ga thường tạo ra khí, gây đầy bụng.
2.2.2 Phẫu thuật viêm loét đại tràng
Đối với những bệnh nhân không đáp ứng điều trị bằng thuốc, có triệu chứng xấu đi hoặc gặp biến chứng nguy hiểm, phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ ruột kết sẽ được đề xuất.
Khi phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn ruột kết, bác sĩ sẽ tạo một lỗ thông trong thành bụng và gắn vào đó một túi chứa chất thải. Nhờ vậy, chất thải từ cơ thể được đưa ra ngoài.
Bên cạnh đó, một phương pháp phẫu thuật tiên tiến hơn được gọi là nối hậu môn bằng túi hồi tràng (IPAA) không cần tạo ra một lỗ mở vĩnh viễn. Bác sĩ sẽ cắt bỏ ruột kết và trực tràng sau đó sử dụng ruột non để tạo thành một túi chứa hoặc bể chứa bên trong, đóng vai trò như trực tràng mới. Túi chứa này được nối với hậu môn.
Ngoài ra, tùy thuộc vào tình trạng và nhu cầu cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ có khả năng cân nhắc sử dụng các phương pháp phẫu thuật khác. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng bất kỳ cuộc phẫu thuật nào đều tiềm ẩn một số rủi ro và biến chứng nhất định.
Do đó, trước khi quyết định thực hiện phẫu thuật, người bệnh nên trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ về những rủi ro có thể gặp phải.
2.2.3 Trị liệu bổ sung
Ngoài những phương pháp điều trị mà bác sĩ chỉ định, người bệnh nên tham khảo thêm một số cách tiếp cận sau đây để hỗ trợ quá trình điều trị, bao gồm:
Các liệu pháp trị liệu tâm trí:
Căng thẳng và lo âu là nguyên nhân gây ra viêm loét đại tràng ở nhiều người bệnh, vì thế các liệu pháp thư giãn tâm trí có khả năng mang lại hiệu quả tích cực. Nhờ áp dụng những kỹ thuật này, người bệnh có thể xây dựng mối liên kết hài hòa giữa tâm trí, cơ thể và thế giới xung quanh.
Trong một số trường hợp, liệu pháp này cũng giúp người bệnh thay đổi một số thói quen sinh hoạt thường ngày, từ đó góp phần giảm thiểu lo âu, trầm cảm liên quan viêm loét đại tràng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh đó, một số bằng chứng đã chỉ ra rằng yoga, thiền và liệu pháp thôi miên có thể hỗ trợ làm giảm một số triệu chứng bệnh. Ngoài ra, nhờ thành công vang dội, các kỹ thuật như liệu pháp hành vi nhận thức đã chính thức trở thành một phần của phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích.
Vitamin và các chất bổ sung:
Nhiều người mắc viêm loét đại tràng có thể không hấp thụ đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết từ thực phẩm. Trong trường hợp này, bác sĩ khuyên dùng người bệnh nên sử dụng một số loại thực phẩm bổ sung. Tuy nhiên, người bệnh cần thận trọng vì một số chất bổ sung có khả năng không an toàn, đặc biệt khi người bệnh đang bị viêm loét đại tràng và sử dụng các loại thuốc khác.
Do đó, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm hỗ trợ nào. Dưới đây là một số thực phẩm bổ sung hỗ trợ quá trình điều trị:
- Dầu cá: Axit béo omega-3 có nhiều trong cá, quả óc chó, hạt lanh và dầu thực vật mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Dầu cá giúp giảm viêm và bảo vệ tim mạch. Một số người mắc bệnh sử dụng viên nang dầu cá bổ sung omega-3 để giảm viêm ruột. Hiện tại, các nghiên cứu khoa học vẫn chưa có kết luận rõ ràng về hiệu quả của dầu cá đối với bệnh nhân viêm loét đại tràng. Một số loại dầu cá có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt khi sử dụng chung với thuốc chống đông máu như warfarin (Coumadin).
- Nghệ: Nghệ là một loại gia vị phổ biến trong ẩm thực Ấn Độ và Nam Á, chứa curcumin - hợp chất có khả năng giảm viêm ở một số người. Kết quả từ các nghiên cứu quy mô nhỏ cho thấy, người bệnh khi dùng curcumin ở dạng viên nang có thể giảm thiểu các đợt bùng phát viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học cần có thêm nhiều nghiên cứu để khẳng định công dụng của curcumin. Mặc dù mang lại nhiều lợi ích nhưng curcumin cũng đi kèm với một số tác dụng phụ như đầy hơi, buồn nôn và tiêu chảy. Ngoài ra, Curcumin còn làm loãng máu và chưa được thử nghiệm về độ an toàn đối với phụ nữ mang thai.
- Probiotics: Nhiều loại thực phẩm chứa các lợi khuẩn giúp bổ sung sự cân bằng cho hệ vi sinh đường ruột. Theo các nghiên cứu khoa học, probiotic giúp giảm bùng phát viêm loét đại tràng.
2.2.4 Tầm soát ung thư
Vì viêm loét đại tràng làm tăng nguy cơ ung thư, do đó người bệnh cần tầm soát ung thư ruột kết thường xuyên hơn. Lịch trình tầm soát sẽ phụ thuộc vào vị trí và thời gian mắc bệnh. Trong quá trình điều trị, người bệnh hãy lưu ý đến các dấu hiệu cảnh báo sau và khám bác sĩ ngay nếu có:
- Đau bụng
- Phân có máu.
- Tiêu chảy kéo dài không thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc không kê đơn.
- Tiêu chảy gây mất ngủ.
- Sốt không rõ nguyên nhân kéo dài hơn 1-2 ngày.
Mặc dù bệnh hiếm khi dẫn đến tử vong nhưng đây là một bệnh lý nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, bệnh gây ra có khả năng các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng.
Vì vậy, khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ viêm loét đại tràng, người bệnh cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, người bệnh cần tuân theo các cách điều trị viêm loét đại tràng do bác sĩ chỉ định bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, giảm căng thẳng, duy trì lối sống lành mạnh và tiến hành tầm soát ung thư định kỳ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
