Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Đại trực tràng là một bộ phận vô cùng quan trọng, có vai trò giữ chất thải và tham gia vào quá trình đào thải chất thải ra khỏi cơ thể. Vì một số lý do mà chức năng của đại trực tràng bị ảnh hưởng dẫn đến xuất hiện nhiều bệnh lý.
1. Vai trò của trực tràng trong cơ thể
Trực tràng là một bộ phận nằm trong ổ bụng, nối giữa đại tràng và ống hậu môn.
Ở nam giới: vị trí trực tràng nằm ở sau bàng quang, ống dẫn tinh, túi tinh, tuyến tiền liệt. Trực tràng nằm ở trung tâm đáy xương chậu.
Ở nữ giới: vị trí trực tràng nằm ở khu vực tử cung, âm đạo. Phía trước là cổ tử cung, thân tử cung, vòm âm đạo. Phía sau trực tràng là phần phúc mạc trực tràng gắn với thành sau âm đạo.
Thức ăn được dạ dày co bóp và tiêu hóa thành dịch lỏng sẽ được đưa qua ruột non, tiếp theo là đại tràng và cuối cùng là trực tràng. Ruột non sẽ hấp thụ các chất dinh dưỡng đầu tiên. Sau đó, các vi khuẩn có trong đại tràng sẽ tiếp tục phân giải các chất dịch lỏng còn lại để tách các khoáng chất và vitamin còn sót lại, giúp cơ thể hấp thụ tối đa các chất dinh dưỡng cần thiết từ thức ăn. Những thứ còn dư thừa là những chất không tiêu hóa được hoặc không có ích cho cơ thể sẽ được đại tràng giữ lại.
Tại đây sẽ diễn ra quá trình đại tiện nhằm đẩy các chất thải ra khỏi cơ thể. Đầu tiên, đại tràng sẽ hoạt động để đẩy chất thải từ đại tràng xuống trực tràng. Các dây thần kinh liên kết truyền thông tin đến vỏ đại não. Vỏ đại não phản hồi thông tin bằng cách tạo cảm giác muốn đi đại tiện. Khi đó, trực tràng vận động để đẩy chất thải ra bên ngoài bằng ống hậu môn.
2. Các bệnh thường gặp ở đại trực tràng
2.1 Hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích là tình trạng chức năng của đại trực tràng bị ảnh hưởng, khiến cho người bệnh luôn có cảm giác khó chịu ở trực tràng. Bệnh hội chứng ruột kích thích hay còn được gọi với những cái tên khác như Viêm đại tràng co thắt, bệnh đại tràng chức năng, viêm đại tràng mạn tính.
Bệnh thường gặp ở những người làm việc trong môi trường căng thẳng, mệt mỏi, hay lo âu hoặc những người có thói quen sinh hoạt không điều độ, ăn uống không đúng giờ.
Biểu hiện thường thấy của viêm đại tràng co thắt mạn tính bao gồm:
- Đại tiện nhiều lần trong ngày
- Khi đi ngoài có lúc bị táo bón, có lúc đi ngoài phân lỏng, phân thường ko thành khuôn, nát
- Có cảm giác chướng bụng, đầy hơi, nhiều lúc có cảm giác khó chịu dọc theo khung đại tràng
- Xuất hiện tình trạng đau bụng âm ỉ ở bụng dưới hoặc dọc khung đại tràng. Cảm giác đau tăng lên sau khi ăn hoặc trước khi đi đại tiện.
- Bị dị ứng với một số loại thức ăn: do bị dị ứng nên dễ bị đau bụng, đi ngoài sau khi ăn các đồ ăn chua, cay, nhiều dầu mỡ, rượu, bia, cà phê...
- Có thể có biểu hiện chán ăn, ăn không ngon miệng, người mệt mỏi, ngủ không ngon giấc, hay nóng giận,... là những triệu chứng thường thấy của viêm đại tràng co thắt mạn tính.
2.2 Bệnh polyp đại trực tràng
Polyp đại tràng là thuật ngữ y học để chỉ các tổ chức tân sinh được tạo ra do sự tăng sinh tổ chức quá mức cũng như sự phát triển thành khối u và tồn tại trong lòng đại tràng. Thực tế cho thấy phần lớn các khối u này là lành tính, tuy nhiên cũng sẽ có những trường hợp ác tính hoặc bị biến đổi ác tính nếu như không được phát hiện và điều trị kịp thời, đúng cách.
Nguyên nhân chính gây nên polyp đại trực tràng liên quan đến yếu tố gia đình hoặc chế độ ăn. Ở những người có chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều thịt đỏ hay ăn ít chất xơ đều có khả năng cao mắc bệnh. Ngoài ra nguy cơ mắc bệnh còn xảy ra ở những người hút thuốc lá hay béo phì.
Polyp đại trực tràng là một bệnh nguy hiểm thậm chí nó có thể phát triển thành những khối u. Do đó việc phát hiện xử lý polyp bằng nội soi, phòng ngừa ung thư đại trực tràng là điều cần thiết. Trong đó việc điều chỉnh lối sống sẽ giúp người bệnh cải thiện được tình trạng bệnh bao gồm chế độ ăn ít chất béo và ăn nhiều các loại trái cây, rau,...Bên cạnh đó bạn cũng cần duy trì trọng lượng cơ thể cũng như là tránh sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia.
2.3 Ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng hay còn gọi là ung thư ruột già là một loại ung thư thường gặp ở Việt Nam cũng như trên thế giới.
Ung thư đại tràng là một trong những loại ung thư đường tiêu hóa có tiên lượng tốt trong trường hợp phát hiện khi bệnh còn ở giai đoạn sớm hoặc các tổn thương tiền ung thư.
Ung thư đại tràng có thể gặp ở bất cứ vị trí nào của đại tràng: đại tràng sigma, đại tràng xuống, đại tràng ngang, đại tràng lên và manh tràng.
Nguyên nhân ung thư đại tràng bao gồm:
- Polyp đại tràng: Là nguyên nhân quan trọng gây ung thư đại tràng. Số lượng polyp càng nhiều thì tỷ lệ ung thư hoá càng cao.
- Các bệnh đại tràng mãn tính: Ung thư đại tràng có thể phát sinh trên tổn thương của các bệnh: viêm loét đại tràng mãn tính...
- Chế độ ăn uống ít chất bã, nhiều mỡ và đạm động vật: Chế độ ăn này làm thay đổi vi khuẩn yếm khí ở đại tràng, biến acid mật và cholesterol thành những chất gây ung thư.
Triệu chứng thường thấy của ung thư đại tràng bao gồm: Đau bụng, rối loạn tiêu hoá, phân lẫn máu, sụt cân, thiếu máu, sốt.
Để đăng ký khám và điều trị các bệnh thường gặp ở đại trực tràng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
