Điều trị trật khớp gối cần được tiến hành càng sớm càng tốt do đây là một trong những tổn thương rất nghiêm trọng, thường dễ bị nhầm lẫn với tình trạng trật khớp bánh chè. Khi nghi ngờ trật khớp đầu gối, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế chuyên khoa để chẩn đoán chính xác và tiến hành các biện pháp can thiệp y tế thích hợp ngay lập tức.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tìm hiểu chung về trật khớp gối
Điều trị trật khớp gối là quá trình yêu cầu sự can thiệp y tế kịp thời và chính xác do đây là một chấn thương nghiêm trọng. Trật khớp đầu gối xảy ra khi cấu trúc xương của khớp gối, bao gồm khớp xương chày và xương đùi bị lệch khỏi vị trí ban đầu, dẫn đến việc khớp gối bị trật ra phía sau. Đây thường là hậu quả của một lực rất mạnh đập vào đầu gối trong khi đầu gối đang bị gập lại. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm tai nạn giao thông hoặc chấn thương trong khi chơi thể thao, trong một số trường hợp, trật khớp đầu gối cũng có thể xảy ra khi gặp các chấn thương nhẹ hơn như rơi từ trên cao hoặc té ngã.
Chấn thương trật khớp đầu gối không chỉ gây đau đớn mà còn có nguy cơ tổn thương nghiêm trọng đối với mạch máu và dây thần kinh ở chân, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như mất vững khớp, hỏng khớp cùng những biến chứng liên quan đến động mạch và các dây thần kinh ở chân như động mạch khoeo và dây thần kinh chày, mác. Trong trường hợp tổn thương nặng, người bị thương có thể cần phải cắt cụt chân nếu không thể phục hồi được khả năng lưu thông máu nhằm nuôi dưỡng các chi.
Do đó, việc phát hiện, điều trị sớm và đúng cách là rất quan trọng để hạn chế tối đa các biến chứng nghiêm trọng. Nhưng việc điều trị trật khớp gối bằng phẫu thuật có thể rất phức tạp và có thể cần đòi hỏi tái phẫu thuật nhiều lần để có thể tái tạo lại cấu trúc và phục hồi chức năng khớp gối tốt nhất.
2. Cần làm gì khi bị trật khớp gối?
Như đã đề cập ở trên, việc điều trị trật khớp gối cần được thực hiện ngay lập tức và cẩn thận, vì đây là một chấn thương rất nặng. Ngay khi phát hiện những dấu hiệu sau đây, mọi người cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay tức khắc:
- Đau nghiêm trọng hoặc sưng nặng ở đầu gối và vùng xung quanh, đặc biệt là ngay sau khi chấn thương xảy ra.
- Đầu gối có dấu hiệu bị biến dạng.
- Tê ở chân hoặc không cảm nhận được nhịp đập mạch ở chân.
Nhiều người có thể áp dụng biện pháp chườm lạnh và nghỉ ngơi để giảm đau và sưng. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tạm thời. Để tránh các biến chứng nghiêm trọng, việc khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để đánh giá chính xác tình trạng và xử lý kịp thời.
3. Chẩn đoán trật khớp gối
Việc chẩn đoán trật khớp đầu gối yêu cầu bác sĩ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng và toàn diện từ nhiều góc độ để đánh giá tình trạng của khớp gối, kết luận chính xác tổn thương trật khớp đầu gối như thế nào, từ đó làm cơ sở để đưa ra phương án điều trị trật khớp gối thích hợp. Quá trình này bao gồm từ khám lâm sàng đến tiến hành một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra đầu gối của người bệnh từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm cả việc ấn nhẹ lên khớp để đánh giá mức độ tổn thương của các cấu trúc bên trong.
- Chụp X-quang: Kỹ thuật này cho phép nhìn thấy các cấu trúc xương bên trong khớp gối, giúp xác định xem có xảy ra gãy xương hay xương bị trật khỏi khớp không.
- Siêu âm Doppler động mạch hoặc chụp X-quang động mạch: Kỹ thuật này được sử dụng để kiểm tra các mạch máu ở gối, đánh giá mức độ tổn thương và lưu lượng máu trong các động mạch, nhất là khi nghi ngờ có tổn thương mạch máu do trật khớp.
- Chụp MRI: Phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm xung quanh khớp gối, bao gồm sụn, gân và cơ, giúp phát hiện các tổn thương không thể nhìn thấy qua chụp X-quang.
- Kiểm tra mạch đập ở bàn chân
Việc chẩn đoán sớm và chính xác sẽ là cơ sở quan trọng để lên kế hoạch điều trị phù hợp, nhằm hạn chế tối đa hậu quả và biến chứng có thể xảy ra do trật khớp đầu gối.
4. Điều trị trật khớp gối
Điều trị trật khớp gối hiện nay bao gồm hai phương pháp chính là trị liệu không phẫu thuật và can thiệp phẫu thuật.
4.1. Điều trị trật khớp gối bằng trị liệu
Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ sử dụng tay để điều chỉnh và nắn chính xác vị trí các xương trong khớp gối, giúp chúng trở lại vị trí ban đầu. Người bệnh sẽ cần được bó bột và giữ bất động đầu gối với góc khoảng 15 độ trong một tuần, sau đó sử dụng bó ống trong ba tuần để ổn định, hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng khớp và cắt cơn đau.
Sau khi tháo bó bột, người bệnh sẽ được hướng dẫn thực hiện các bài tập vật lý trị liệu, bao gồm các động tác co và duỗi khớp gối. Mục đích là để ngăn ngừa tình trạng cứng khớp, cũng như tăng cường sức mạnh của các cơ xung quanh khớp gối, giúp sớm phục hồi chức năng vận động và giảm đau.
4.2. Điều trị trật khớp gối bằng phẫu thuật
Phẫu thuật thường được chỉ định cho các trường hợp trật khớp đầu gối nghiêm trọng, cần điều chỉnh lại cấu trúc của khớp như xương chày và xương đùi bị lệch khỏi vị trí bình thường, trật khớp đầu gối kèm theo gãy xương, rách dây chằng hoặc tổn thương dây thần kinh.
Phương pháp này có thể bao gồm việc sử dụng đinh cố định bên trong hoặc bên ngoài các xương chày và đùi để khôi phục và ổn định cấu trúc của khớp.
Mặc dù phẫu thuật có thể thực hiện bằng kỹ thuật mổ hở hoặc nội soi nhưng phương pháp này không phải lúc nào cũng được ưu tiên lựa chọn để điều trị trật khớp gối do các rủi ro tiềm ẩn như nhiễm trùng, cứng khớp, gây mất chức năng khớp hoặc làm tổn thương vĩnh viễn đến các dây thần kinh xung quanh và hình dạng của khớp gối.
5. Lưu ý trong việc chăm sóc sau khi bị trật khớp
Những điều cần lưu ý trong việc chăm sóc sau khi bị trật khớp đầu gối để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi và nhanh chóng, bao gồm:
- Nghỉ ngơi: Giảm thiểu hoạt động để tránh đau và nguy cơ trật khớp trở lại. Tuy nhiên, người bệnh nên vận động nhẹ ngón chân và cẳng chân để ngăn ngừa cứng khớp.
- Chườm lạnh và chườm nóng: Trong 2-3 ngày đầu, người bị chấn thương nên chườm lạnh nhiều lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 15-20 phút để giảm viêm và đau. Sau đó, mọi người có thể áp dụng chườm nóng, mỗi lần 20 phút, để thư giãn cơ và dây chằng, hỗ trợ quá trình hồi phục. Cần lưu ý sử dụng khăn mỏng bao bọc nguồn nhiệt để tránh bỏng.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Để giảm đau và khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc như aspirin, ibuprofen, naproxen natri hoặc acetaminophen.
- Vận động đầu gối nhẹ nhàng: Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng để cải thiện lưu thông máu và phòng ngừa cứng khớp, như vận động nhẹ ngón chân, kéo căng cơ tứ đầu và cơ gân kheo. Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và phục hồi chức năng vận động.
- Trị liệu phục hồi chức năng: Sau khi tháo đai hoặc nẹp, người bệnh nên thực hiện các bài tập phục hồi chức năng theo chỉ định của bác sĩ để thúc đẩy lưu thông máu, ngăn ngừa cứng khớp và lấy lại sức mạnh cơ bắp cũng như tính linh hoạt của khớp.
Việc tuân thủ chặt chẽ các biện pháp này sẽ giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi và hạn chế các biến chứng do trật khớp đầu gối.
6. Trật khớp gối bao lâu thì khỏi?
Thời gian phục hồi sau chấn thương trật khớp gối phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà người bệnh gặp phải. Trong trường hợp trật khớp đầu gối nhẹ, có thể chỉ cần áp dụng các biện pháp như bó nẹp, nâng cao chân và chườm đá vết thương để giảm sưng, người bệnh vẫn có khả năng di chuyển. Thông thường, những trường hợp này có thể hồi phục nhanh chóng.
Tuy nhiên, đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn, như khi trật khớp đầu gối phần xương bánh chè, thời gian hồi phục có thể kéo dài lên đến 6 tuần. Để đảm bảo phục hồi hiệu quả và an toàn, người bệnh cần được bác sĩ kiểm tra và đánh giá kỹ lưỡng để xác định tình trạng tổn thương. Trong quá trình điều trị trật khớp gối, người bệnh sẽ được hướng dẫn thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và ngăn ngừa khả năng tái trật khớp.
Trật khớp đầu gối là một chấn thương có thể rất nghiêm trọng, có khả năng dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như cắt bỏ chân nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách. Trong những trường hợp tổn thương nặng như gãy xương, tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh, phẫu thuật có thể là biện pháp cần thiết để phục hồi chức năng và cấu trúc của khớp gối.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
