Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Vũ Tấn Phúc - Bác sĩ Nội tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
Đau thượng vị vào ban đêm là tình trạng thường gặp ở người trưởng thành, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Triệu chứng đau thượng vị có thể do làm việc căng thẳng, rối loạn tiêu hóa nhẹ hoặc là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
1. Đau thượng vị về đêm cảnh báo bệnh gì?
Đau thượng vị là tình trạng thường gặp sau khi ăn quá no hoặc do vận động mạnh ngay sau khi ăn uống. Tuy nhiên, nếu tình trạng này thường xảy ra vào ban đêm thì có thể là do một số bệnh lý như:
1.1 Trào ngược dạ dày thực quản
Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất gây ra triệu chứng đau vùng thượng vị vào ban đêm.
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày - thực quản là do van thực quản suy yếu, tạo điều kiện để dịch vị dạ dày đi qua, trào ngược lên phía trên thực quản.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày - thực quản là: Ăn quá nhiều, ăn đồ béo, cay nóng, uống rượu, bia quá nhiều,... Ngoài triệu chứng đau thượng vị về đêm, bệnh còn có những biểu hiện khác như ợ hơi, ợ nóng, khó tiêu, đầy bụng,...
1.2 Viêm dạ dày tá tràng
Đây là bệnh lý phổ biến nhất về đường tiêu hóa, do chế độ ăn uống - sinh hoạt không điều độ hoặc do mắc hội chứng Zollinger-Ellison. Bệnh nhân bị viêm dạ dày tá tràng có biểu hiện đau tức vùng thượng vị cả khi đói và khi no, một số trường hợp bị đau nhiều hơn vào ban đêm.
Bên cạnh đó, người bệnh còn có các triệu chứng đi kèm khác như buồn nôn, ợ hơi, nóng rát vùng bụng,...
1.3 Viêm thực quản
Đây cũng là một bệnh lý tiêu hóa thường gặp, phát sinh khi lớp lót niêm mạc thực quản bị viêm. Khi mắc bệnh, người bệnh thường có triệu chứng đau tức vùng thượng vị vào ban đêm, đi kèm các biểu hiện khác như khó nuốt, đau tức lan tỏa vùng ngực,...
Nếu không phát hiện sớm và can thiệp điều trị, bệnh viêm thực quản có thể diễn tiến phức tạp, phát sinh nhiều biến chứng nguy hiểm như loét thực quản, ung thư thực quản,...
1.4 Viêm tụy cấp
Tuyến tụy là cơ quan nằm cạnh ruột non và dạ dày, nằm ở vùng thượng vị. Viêm tụy cấp là tình trạng tuyến tụy bị viêm đột ngột do sỏi mật, nhiễm trùng, rối loạn miễn dịch hoặc sử dụng quá nhiều rượu trong thời gian dài.
Cơn đau do viêm tụy cấp thường khởi phát tại vùng thượng vị, đau nhiều hơn vào ban đêm, sau đó cơn đau lan tỏa ra vùng lưng. Đồng thời, bệnh nhân còn có các triệu chứng khác như sốt, buồn nôn, đầy bụng, tim đập nhanh,...
1.5 Hội chứng ruột kích thích
Đây là tình trạng rối loạn chức năng ruột do dinh dưỡng kém khoa học và căng thẳng thần kinh kéo dài. Khi mắc hội chứng ruột kích thích, người bệnh thường bị đau ở vùng hạ vị, hố chậu trái. Tuy nhiên, cơn đau do hội chứng ruột kích thích có thể lan tỏa lên vùng thượng vị vào ban đêm.
Ngoài ra, bệnh nhân còn có những biểu hiện khác như nóng thượng vị, buồn nôn, mệt mỏi, tức ngực, tiểu nhiều, đau đầu, chóng mặt,...Hội chứng này thường không gây nguy hiểm nhưng rất khó điều trị triệt để.
1.6 Tổn thương ở túi mật
Đau thượng vị vào ban đêm còn là một triệu chứng của tình trạng tổn thương ở túi mật, cụ thể là viêm đường dẫn mật. Đây là hiện tượng đường dẫn mật bị nhiễm trùng với các biểu hiện như đau ở vùng hạ sườn lan dần xuống thượng vị, khó tiêu, tăng thân nhiệt, buồn nôn, nước tiểu vàng,...
Nếu không can thiệp đúng cách và kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như vỡ túi mật, viêm gan mật, hoại tử túi mật, ung thư đường mật,...
1.7 Ung thư dạ dày
Triệu chứng đau thượng vị về đêm có liên quan trực tiếp với bệnh ung thư dạ dày. Cụ thể, sự xuất hiện của các khối u ác tính khiến dạ dày tăng tiết axit, đẩy axit trào ngược lên thực quản, gây đau tức vùng thượng vị.
Ngoài ra, bệnh nhân còn gặp nhiều triệu chứng đặc hiệu khác như buồn nôn, nuốt nghẹn, ợ hơi, đi ngoài phân đen,... Bệnh ung thư dạ dày có thể đe dọa tới tính mạng bệnh nhân nếu không được phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời.
1.8 Một số bệnh lý khác gây đau thượng vị vào ban đêm
- Nhiễm giun sán: Là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau vùng thượng vị vào ban đêm. Nguyên nhân vì ban đêm là thời điểm giun sán hoạt động mạnh mẽ nhất nên chúng thường gây đau. Bệnh nhân có biểu hiện đau quặn thắt, khó chịu, đau nhức dữ dội,...;
- Hội chứng Zollinger-Ellison: Đặc trưng bởi tình trạng xuất hiện các khối u tiết gastrin ở tuyến tụy và tá tràng. Khi nồng độ gastrin được sản sinh quá mức sẽ khiến dạ dày tăng tiết axit, làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày hoặc viêm loét dạ dày, gây đau vùng thượng vị về đêm. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể gặp các triệu chứng khác như chán ăn, đau bụng, buồn nôn và tiêu chảy,...;
- Bệnh ở gan: Một số bệnh ở gan như viêm gan, áp xe gan hoặc u gan cũng là nguyên nhân gây đau tức vùng thượng vị vào ban đêm. Trong đó, áp xe gan là nguyên nhân phổ biến nhất;
- Bệnh Celiac: Là bệnh dị ứng với gluten (không dung nạp gluten). Bệnh nhân có triệu chứng tiêu chảy, phân lỏng sẫm màu, có mùi hôi và đau vùng thượng vị.
2. Làm gì khi bị đau thượng vị vào ban đêm?
2.1 Đau thượng vị nhẹ
Nếu đau thượng vị do chế độ ăn uống, làm việc không khoa học, căng thẳng thần kinh kéo dài thì người bệnh không cần quá lo lắng. Điều chỉnh lại cường độ công việc, chú ý ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp đẩy lùi tình trạng này.
Để giảm các cơn đau, bệnh nhân có thể áp dụng một số biện pháp sau:
- Chườm ấm vùng thượng vị: Lấy một ít nước ấm, cho vào túi chườm, xoa lên vị trí bị đau. Hơi ấm sẽ giúp giảm cơn đau vùng thượng vị hiệu quả;
- Uống nước mật ong: Áp dụng cho bệnh nhân bị tổn thương niêm mạc dạ dày. Khi sử dụng, bệnh nhân lấy một thìa mật ong, pha với nước ấm rồi uống để giảm đau thượng vị về đêm;
- Uống nước gừng ấm: Giúp giảm đau thượng vị ở bệnh nhân mắc bệnh dạ dày. Các tinh chất trong gừng còn có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh lý ở dạ dày nên sẽ làm giảm cơn đau quặn ở thượng vị;
- Uống trà hoa cúc, trà bạc hà: Làm giãn cơ trơn ở dạ dày và thực quản, giúp đẩy lùi cơn đau và cải thiện bệnh trào ngược dạ dày.
2.2 Đau thượng vị nặng do các bệnh lý nghiêm trọng
Nếu có các triệu chứng đau thượng vị về đêm, cơn đau tăng dần, kèm sốt, khó thở, sụt cân đột ngột, buồn nôn hoặc nôn, đau quặn vùng bụng, vàng da, vàng mắt, nôn mửa ra máu, có máu trong phân, đau trong thai kỳ,.... thì bệnh nhân nên nhanh chóng đến bệnh viện. Bởi nếu đau thượng vị là triệu chứng của bệnh ung thư dạ dày, áp xe gan, viêm tụy cấp,...thì sẽ rất nguy hiểm nếu không được điều trị sớm.
Với mỗi bệnh lý bác sĩ sẽ đề nghị phác đồ điều trị khác nhau. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ để giúp bệnh mau khỏi. Người bệnh cũng cần chú ý không tự ý sử dụng những loại thuốc không có nguồn gốc rõ ràng, không được chỉ định,...để tránh những hậu quả khó lường.
3. Biện pháp phòng ngừa, kiểm soát triệu chứng đau thượng vị về đêm
- Giữ tâm lý thoải mái, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý;
- Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh, uống nhiều nước, bổ sung vào bữa ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi để trung hòa dịch vị dạ dày và hạn chế tình trạng tăng tiết axit quá mức;
- Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ đóng hộp, thức ăn chua, gia vị cay nóng;
- Không dùng bia rượu, thuốc lá, các chất kích thích;
- Tập thể dục thể thao hằng ngày, ăn ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc (6 - 8 tiếng/ngày đối với người trưởng thành) để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, tránh nguy cơ gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe;
Đau thượng vị vào ban đêm không chỉ là dấu hiệu của những bệnh lý đường tiêu hóa thông thường mà còn là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Vì vậy, nếu bị đau thượng vị thường xuyên, bệnh nhân nên đi thăm khám sớm để được xác định nguyên nhân gây bệnh chính xác, có biện pháp điều trị kịp thời, tránh để lâu bệnh sẽ nặng hơn, khó điều trị hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
