Đa u tủy là một trong những căn bệnh ung thư máu ác tính, có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người bệnh, thậm chí dẫn tới tử vong nếu không có biện pháp chữa trị kịp thời. Bệnh đa u tủy thường có nhiều triệu chứng đa dạng. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sẽ thay đổi tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người.
1. Đa u tủy là bệnh gì?
Đa u tủy còn có tên gọi khác là u tương bào hoặc bệnh u tủy. Sở dĩ nó được gọi với tên đa u tủy bởi đây là một loại ung thư tương bào trong tủy xương. Tương bào là những tế bào có trong tủy xương, chức năng chính của nó là sản xuất ra kháng thể để bảo vệ cơ thể chống lại vi rút và các tác nhân gây bệnh khác.
Bệnh xảy ra khi một tế bào u tủy bất thường nhân đôi nhanh chóng và phá vỡ hệ thống miễn dịch, thay thế các tế bào tủy bình thường khác. Đa u tủy không chỉ biểu hiện ở tủy xương mà có thể xuất hiện ở nhiều nơi trong cơ thể, chẳng hạn như sự khuyết xương hoặc những khối u.
Các bộ phận ở người trưởng thành như hộp sọ, cột sống, khung chậu, xương sườn hay vùng xương vai thường là những nơi bệnh hoạt động mạnh mẽ. Những vùng còn lại như xương bàn tay, cẳng tay, xương bàn chân, cẳng chân thường ít bị ảnh hưởng bởi bệnh hơn.
2. Nguyên nhân gây bệnh đa u tủy
Hiện nay, y học vẫn chưa kết luận được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh, mới chỉ dừng lại ở yếu tố nguy cơ. Bệnh đa u tủy có thể là sự kết hợp của những yếu tố nguy cơ dưới đây:
2.1 Tuổi tác
Đa số những người có nguy cơ mắc đa u tủy là người già, thường khởi phát từ 60 tuổi, chỉ có 5-10% bệnh nhân dưới 40 tuổi.
2.2 Giới tính
Nam giới thường có tỷ lệ mắc bệnh nhiều hơn nữ giới
2.3 Chủng tộc
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người da đen thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người da trắng và châu Á.
2.4 Tiếp xúc với hóa chất
Những người thường xuyên phải tiếp xúc với các loại hóa chất như xăng, dầu, pesticides, benzene, dioxins, cao su, nước sơn và thuốc nhuộm tóc sẽ có khả năng cao bị mắc đa u tủy
2.5 Nghề nghiệp
Những người làm các công việc như thợ mộc, nông dân, thợ thuộc da, thợ làm tóc, thợ sơn hay thợ trang trí do tính chất công việc phải thường xuyên tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại nên khả năng mắc bệnh sẽ cao hơn so với những người khác
2.6 Tiếp xúc với các tia xạ và các loại vi rút
Những người thường xuyên phải tiếp xúc với các chùm tia xạ trong một thời gian dài hay sống trong môi trường ô nhiễm, vi rút sinh sôi và phát triển rất dễ bị nhiễm bệnh
2.7 Tiền sử gia đình
Bệnh đa u tủy là một trong những bệnh có tính di truyền. Điều này có nghĩa nếu gia đình bạn có tiền sử thì khả năng cao sẽ di truyền sang thế hệ sau.
2.8 Béo phì
Theo nghiên cứu của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết, thừa cân và béo phì là một trong những nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ mắc bệnh đa u tủy
3. Các giai đoạn của đa u tủy
Bệnh đa u tủy thường có 4 giai đoạn chính, bao gồm:
3.1 Giai đoạn tiềm ẩn
Giai đoạn này còn có tên gọi khác là giai đoạn Durie-Salmon 1. Trong giai đoạn này, u tủy không gây ra bất cứ triệu chứng cụ thể nào của bệnh. Mặc dù những tế bào u tủy đã xuất hiện trong cơ thể, nhưng chúng chưa có biểu hiện phát triển hay gây bất cứ tổn thương nào cho xương và thận. Chính vì vậy, bệnh trong giai đoạn này rất khó để chẩn đoán được.
3.2 Giai đoạn 1
Bước sang giai đoạn 1, trong máu và nước tiểu của bạn đã có một số lượng nhỏ các tế bào u tủy. Tuy nhiên, nồng độ hemoglobin lúc này chỉ thấp hơn bình thường một chút. Khi chụp X-quang xương có thể cho ra kết quả bình thường hoặc chỉ hiển thị một vùng bị ảnh hưởng.
3.3 Giai đoạn 2
Lúc này, tế bào u tủy đã tăng lên với số lượng đáng kể, hàm lượng hemoglobin cũng giảm xuống khá nhiều so với mức bình thường, trong khi hàm lượng kháng thể đơn dòng và canxi trong máu tăng lên vượt bậc. Thông qua X-quang có thể phát hiện thấy nhiều vùng đã bị tổn thương ở xương.
3.4 Giai đoạn 3
Đây cũng là giai đoạn cuối của bệnh đa u tủy. Trong giai đoạn này, các tế bào u tủy xương phát triển mạnh mẽ nhất, vượt quá mức kiểm soát. Thêm vào đó, nồng độ hemoglobin giảm xuống chưa tới 8,5 g/l, trong khi hàm lượng canxi và kháng thể đơn dòng lại quá cao. Sự chênh lệch này khiến cho vô số khu vực ở xương bị ung thư tấn công.
4. Triệu chứng của bệnh đa u tủy
Bệnh đa u tủy thường có nhiều triệu chứng đa dạng. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sẽ thay đổi tùy thuộc vào tình trạng bệnh của mỗi người. Trong giai đoạn đầu, các triệu chứng thường không biểu hiện ra rõ rệt, cho tới khi bệnh tiến triển, người bệnh thường trải qua các triệu chứng phổ biến sau:
4.1 Bệnh lý xương
Sự chèn ép tủy, đau xương hoặc gãy xương là các triệu chứng thường gặp nhất. Có tới 70% bệnh nhân có biểu hiện tiêu xương do tăng quá trình hủy xương. Một số yếu tố ảnh hưởng tới quá trình này gồm có: Yếu tố hoại tử u (TNF-a), Interleukin 1B, IL-6 và các cytokine kích thích giải phóng TNF.
4.2 Thiếu máu
Khoảng 60% bệnh nhân xuất hiện triệu chứng thiếu máu bình sắc, hồng cầu. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do sự xâm lấn u vào tủy xương khiến cho quá trình tạo hồng cầu bị cản trở.
4.3 Tăng calci huyết
Khoảng 20% bệnh nhân tăng calci huyết thứ phát là do tăng quá trình huỷ xương và do sự bất động kéo dài. Các triệu chứng biểu hiện sự tăng Calci huyết bao gồm mệt mỏi, buồn nôn, lú lẫn, đa niệu và táo bón.
4.4 Suy thận
Khoảng 20% bệnh nhân có dấu hiệu suy thận tại thời điểm chẩn đoán và khoảng 20% có biểu hiện của biến chứng suy thận trong những giai đoạn sau. Nguyên nhân chủ yếu gây suy thận là do sự lắng đọng protein Bence Jones ở ống lượn xa, ngoài ra các yếu tố như mất nước, tăng calci huyết, tăng urê huyết hoặc bệnh lắng đọng chuỗi nhẹ, sử dụng thuốc giảm đau không steroid cũng góp phần gây ra suy thận.
4.5 Nhiễm khuẩn
Những bệnh nhân bị đa u tủy rất dễ bị nhiễm khuẩn nặng. Các nguyên nhân gây nhiễm khuẩn thường gặp là do vi khuẩn Gram (+), Gram (-), Haemophilus influenzae, sự suy giảm Globulin gamma và giảm bạch cầu hạt.
Ngoài 5 triệu chứng chính nêu trên, còn có một số triệu chứng khác của bệnh đa u tủy bao gồm:
- Phì đại lưỡi
- Đau lưng
- Tổn thương da
- Tổn thương thần kinh
- Nhiễm trùng lặp đi lặp lại
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
- Buồn nôn
- Thị lực kém hoặc mất thị lực
- Tê yếu, nhất là ở chân
- Lú lẫn
- Táo bón
- Phù chân
- Gặp các vấn đề về tiểu tiện
Nếu xảy ra bất cứ triệu chứng nào được nêu trên, bạn nên đến ngay các phòng khám uy tín hoặc bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời trước khi bệnh ngày một trầm trọng hơn.
Hiện nay, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang là cơ sở y tế đi đầu trong lĩnh vực phát hiện các bệnh lý liên quan đến ung thư và trong đó bệnh đa u tủy xương có thể điều trị được bằng điều trị đặc hiệu bằng ghép tế bào gốc điều trị đa u tủy xương. Ghép tế bào gốc tạo máu là phương pháp điều trị triệt để nhất, cơ hội giúp bệnh nhân mắc bệnh về máu ác tính, trong đó có bệnh đa u tủy xương để bệnh nhân có thể lui bệnh và có cuộc sống bình thường.
Mọi thắc mắc về sàng lọc ung thư cũng như điều trị bệnh đa u tủy tại Vinmec hãy đến trực tiếp tại bệnh viện hoặc liên hệ TẠI ĐÂY để được giải đáp.
XEM THÊM:
- Ghép tế bào gốc - Hồi sinh cho những bệnh nhân hiểm nghèo
- Tại sao ghép tế bào gốc giúp điều trị ung thư?
- Vinmec triển khai liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân và nhiệt trị kết hợp điều trị ung thư
