Coping mechanism là gì?

1. Coping mechanism là gì?

Căng thẳng là cách mà cơ thể phản ứng lại với những yếu tố mà bản thân cần phải chú ý hoặc hành động. Phản ứng này được thể hiện ra cả về mặt sinh lý, cảm xúc hay tâm lý, qua đó báo hiệu cho chúng ta biết những sự thay đổi đang vượt quá khả năng chịu đựng của cơ thể.

Tình trạng lo lắng, mệt mỏi, căng thẳng là một phần tất yếu trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên không phải lúc nào chúng ta cũng đối phó với chúng theo cách thức đúng. Vì vậy, cơ chế đối phó (coping mechanism) đóng một vai trò vô cùng quan trọng để bản thân duy trì được sự ổn định.

2. Cơ chế đối phó (coping mechanism) là gì?

Cơ chế đối phó (coping mechanism) là những chiến thuật giúp cho chúng ta đối mặt với những cảm xúc căng thẳng hoặc tổn thương tâm lý nhằm mục đích kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực một cách tốt hơn và giữ được sự ổn định về mặt tâm lý.

Mọi sự kiện diễn ra trong cuộc sống của chúng ta đều có thể dẫn đến căng thẳng. Bên cạnh những vấn đề tiêu cực như ly hôn, mất đi người thân, mất việc hay những vấn đề tích cực như kết hôn đều có thể khiến cho bạn cảm thấy lo lắng. Nếu tình trạng căng thẳng không được giải quyết sớm và đúng cách, để kéo dài thì có thể khiến cho bạn kiệt sức, rối loạn lo âu hay thậm chí là trầm cảm.

Cơ chế đối phó cũng giúp làm tăng khả năng phục hồi (resilience) bằng cách giúp bạn giải quyết vấn đề, học hỏi từ vấn đề, từ đó điều chỉnh được cảm xúc, đưa cảm xúc về mức ổn định.

3. Phân loại cơ chế đối phó (coping mechanism)?

3.1. Cơ chế đối phó thích ứng (adaptive coping mechanism)

Cơ chế đối phó thích ứng là sử dụng những hành vi lành mạnh để xử lý những cảm xúc tiêu cực như sau:

• Tìm kiếm sự hỗ trợ (support): Tâm sự vấn đề đang khiến bản thân căng thẳng với người khác sẽ là một cách hữu hiệu để giải tỏa được tâm trạng.
• Thư giãn (relax): Có thể kể đến phương pháp thiền định, spa, chơi với thú cưng hoặc ngủ nướng.
• Giải quyết vấn đề (problem-solving): Quá trình này bao gồm việc các cá nhân cần xác nhận nguyên nhân khiến cho bản thân trở nên căng thẳng, đưa ra kế hoạch để hành động và sau đó nhìn nhận lại bản thân.
• Sử dụng sự hài hước (humor): Chẳng hạn như nói đùa, xem những điều vui vẻ, gây hài nhẹ nhàng nhằm mục đích giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của tình huống. Thông qua đó, bạn có thể kết nối tốt hơn với các mối quan hệ, nhìn nhận lại sự việc với góc nhìn khác và bình thường hóa những trải nghiệm bản thân.
• Hoạt động thể chất (physical activity): Một số hoạt động như tập gym, chạy bộ, yoga. Khi cơ thể căng thẳng, hormone cortisol tăng lên cao quá mức khiến ta cảm thấy kiệt sức. Luyện tập thể thao sẽ giúp bạn hạn chế hoạt động của hormone này.

3.2. Cơ chế đối phó không thích ứng (maladaptive coping mechanism)

Cơ chế đối phó không thích ứng là sử dụng các hành động không lành mạnh chẳng hạn như là:

• Trốn tránh (escape): Khi đối phó với tình huống gây căng thẳng, nhiều người thường né tránh các mối quan hệ xã hội và tự cô lập bản thân. Họ dành nhiều thời gian hơn ở một mình, đặc biệt là dành thời gian sử dụng mạng xã hội.
• Nuông chiều bản thân (unhealthy self-soothing): Nếu không biết cách thức điều tiết, một số hành động tự xoa dịu bản thân có thể trở nên không được lành mạnh. Chẳng hạn như thói quen mua sắm hay ăn uống quá mức.
• Tê liệt cảm xúc (numbing): Rượu bia, chất kích thích là những chất có khả năng xoa dịu tạm thời bởi nó tác động lên hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, khi tác dụng của các chất này mất đi, tình trạng lo âu sẽ tệ hơn bởi sự thay đổi của serotonin và các chất dẫn truyền thần kinh khác trong não của bạn.
• Hành vi bốc đồng (compulsion) và liều lĩnh (risk-taking): Khi gặp tình huống khiến cơ thể trở nên căng thẳng, một số người thường tìm cách gia tăng chất adrenaline trong cơ thể bằng các hành vi như cờ bạc, bạo lực, quan hệ tình dục không an toàn.
• Hành vi tự hại (self-harm): Khi căng thẳng không được giải tỏa, một số người có xu hướng tự hại bản thân để có cảm giác nhẹ nhõm tạm thời. Tuy nhiên, sự căng thẳng ban đầu sẽ dần trở lại và hình thành một vòng lặp độc hại.

4. Làm cách nào để bạn có thể vận dụng được cơ chế đối phó một cách lành mạnh?

Theo nghiên cứu của trường đại học Stanford, khi căng thẳng, con người thường có xu hướng quay về những thói quen cũ hơn của mình. Chẳng hạn, nếu bạn có thói quen tập thể dục thì bạn sẽ tập thể dục nhiều hơn vào những lúc bạn căng thẳng. Tương tự với các thói quen xấu như nghiện game, rượu bia, thuốc lá,... Điều này được giải thích là khi cơ thể căng thẳng, bạn không còn năng lượng để thực hiện điều gì đó mới mẻ nữa.

Ví dụ: Thông thường khi mọi người bắt đầu uống rượu như một hình thức xã giao hoặc để cho vui, rồi từ từ biến rượu thành cơ chế đối phó mỗi khi gặp tình huống stress. Cuối cùng, họ trở thành người nghiện rượu khi căng thẳng trong cuộc sống ngày càng gia tăng nhiều hơn.

Vì vậy, để có một cơ chế đối phó lành mạnh mấu chốt nằm ở hai điểm sau:

• Bạn cần có hoạt động yêu thích thuộc nhóm cơ chế đối phó thích ứng. Ngoài những hoạt động lành mạnh kể trên, bạn có thể tìm hiểu 4 kỹ thuật sơ cứu đơn giản khi xuất hiện tình trạng lo âu hoặc 5 cách thực hành chánh niệm bằng đôi tay. Những hoạt động càng dễ dàng và nhanh càng có lợi cho bạn, bởi vì bạn có thể ngay lập tức sử dụng nó mỗi khi căng thẳng ập đến.
• Biến hoạt động yêu thích trở thành thói quen và cố gắng duy trì mỗi ngày đến mức bạn không cần nghĩ quá nhiều mỗi khi thực hiện nó. Cũng giống như việc đánh răng vào buổi sáng, khi cơ thể đã "vào nếp" thì sẽ tự động thực hiện hành động đó như cơ chế tự điều chỉnh tâm trạng.

Cơ chế đối phó (coping mechanism) là những chiến thuật giúp cho chúng ta đối mặt với những cảm xúc căng thẳng hoặc tổn thương tâm lý. Hiểu rõ hơn về cơ thể của mình sẽ giúp bạn kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực một cách tốt hơn và giữ được sự ổn định về mặt tâm lý trong cuộc sống.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.