Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Ở Hoa Kỳ, hàng năm có khoảng 29 triệu vụ ngã ở người cao tuổi dẫn đến 27.000 người chết và 7 triệu người bị thương cần điều trị y tế hoặc bị hạn chế hoạt động ít nhất 1 ngày. Đến năm 2030, 18% tổng dân số trên thế giới sẽ ở độ tuổi 65 trở lên. Với sự già hoá dân số, té ngã ở người cao tuổi ngày càng gia tăng và trở thành vấn đề y tế quan trọng nhưng có thể phòng ngừa được.
1. Vì sao cần phòng ngừa té ngã ở người cao tuổi?
Mỗi năm, hơn 1/4 (28,7%) người trên 65 tuổi bị ngã. Nếu cùng tỉ lệ này, thì đến năm 2030, ước tính có khoảng 49 triệu cú ngã sẽ dẫn đến 12 triệu ca chấn thương ở người cao tuổi. Những con số này chuyển thành chi phí y tế thì quả là đáng kể. Thương tật do té ngã ở người cao tuổi đứng thứ năm trong chi tiêu chăm sóc sức khỏe tại Hoa Kỳ. Kể từ năm 2000, tỷ lệ tử vong do ngã đã tăng hơn gấp đôi. Hiện nay, cứ 20 phút lại có một người tử vong liên quan đến té ngã.
Người cao tuổi dễ bị té ngã và dễ bị chấn thương hơn so với các nhóm tuổi khác. Rủi ro này là có thật vì ngay cả những cú ngã ở cùng mức độ cũng có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng hơn ở người cao tuổi.
Hơn nữa, té ngã là nguyên nhân phổ biến nhất gây chấn thương sọ não ở người lớn tuổi. 90% trường hợp gãy xương hông ở người cao tuổi là do té ngã. Quan trọng hơn, sau té ngã, người cao tuổi thường có tâm lý ám ảnh sợ ngã và sau đó là sự mất tự lập trong sinh hoạt hàng ngày và giảm chất lượng cuộc sống. Cần có hiểu biết chắc chắn về các yếu tố nguy cơ té ngã để giảm thiểu rủi ro và ngăn ngừa những chấn thương này.
2. Các biện pháp ngừa té ngã ở người cao tuổi
Để giảm tỷ lệ té ngã một cách hiệu quả, chúng ta không thể chỉ can thiệp trên một hoặc vài yếu tố nguy cơ. Các biện pháp can thiệp đa yếu tố được điều chỉnh cho phù hợp với từng cá nhân sẽ giúp giảm nguy cơ ngã một cách hiệu quả.
2.1 Thuốc men
Trong Hướng dẫn thực hành lâm sàng về phòng ngừa ngã ở người cao tuổi của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Lão khoa Anh đều nhấn mạnh rằng: việc ngừng sử dụng một số loại thuốc, đặc biệt nhóm thuốc hướng thần, là một biện pháp phòng ngã đơn giản và hiệu quả.
Hướng dẫn này khuyến nghị ngừng hoặc giảm liều các thuốc điều trị thần kinh cho những bệnh nhân đủ điều kiện. Bác sĩ cũng cần xem xét các loại thuốc gây chóng mặt, an thần, lú lẫn, mờ mắt hoặc hạ huyết áp tư thế đứng. Các loại thuốc này được xếp vào nhóm yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được đối với té ngã.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo nên dừng các loại thuốc này khi có thể, chuyển sang các thuốc thay thế an toàn hơn nếu việc dừng không phù hợp hoặc giảm liều hiệu quả thấp nhất.
2.2 Tập luyện sức cơ và thăng bằng
Tập thể dục, đặc biệt là tập thể dục nhắm vào tăng cường sức cơ, dáng đi và thăng bằng giúp làm giảm nguy cơ té ngã. Người cao tuổi có tập thể dục hoặc vật lý trị liệu có nguy cơ té ngã giảm 13%. Việc tập thể dục luôn hiệu quả đối với người cao tuổi sống trong cộng đồng. Các bài tập thể dục nên chú trọng vào sức mạnh, thăng bằng, khả năng chịu đựng kháng lực, dáng đi và sức bền. Hướng dẫn phòng ngã của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Lão khoa Anh đều khuyến nghị việc tập thể dục ở mức A- mức khuyến nghị cao nhất.
2.3 Bổ sung vitamin D
Thiếu vitamin D là một yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến té ngã. Thiếu vitamin D đã được chứng minh có liên quan đến rối loạn dáng đi và suy giảm sức mạnh cơ xương khớp. Bổ sung vitamin D là một biện pháp phòng ngừa ngã dễ dàng, an toàn và rẻ tiền. Bổ sung vitamin D đầy đủ giúp giảm 19% nguy cơ té ngã ở người cao tuổi. Tuy vậy, vấn đề thiếu vitamin D lại rất phổ biến trong dân số nói chung và càng nghiêm trọng hơn ở người cao tuổi.
2.4 Lựa chọn giày dép phù hợp
Các vấn đề về chân và giày dép đã được xác định là các yếu tố nguy cơ gây té ngã. Giày dép ảnh hưởng đến sự thăng bằng, dáng đi và tư thế. Do đó bệnh nhân cần đi giày dép phù hợp.
Người cao tuổi cũng không nên đi chân trần hoặc đi tất ở nhà vì đều làm tăng khả năng bị té ngã. Lựa chọn giày dép cần lưu ý chiều cao gót phải thấp và ưu tiên lựa chọn giày có đế chống trượt.
2.5. Phẫu thuật đục thủy tinh thể
Suy giảm thị lực là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây té ngã. Các nghiên cứu nhận thấy rằng cải thiện thị lực, khi kết hợp với can thiệp tập thể dục, có hiệu quả trong việc giảm té ngã.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể mắt một bên cũng đủ giúp giảm tỷ lệ ngã và nguy cơ gãy xương ở người cao tuổi. Hướng dẫn thực hành lâm sàng về phòng ngừa ngã ở người cao tuổi của Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Lão khoa Anh khuyến nghị nên tiến hành phẫu thuật đục thủy tinh thể mắt đầu tiên cho những bệnh nhân có chỉ định.
Tóm lại, nhiều người xem té ngã chỉ là một yếu tố nguy cơ dẫn đến gãy xương. Thực tế, té ngã có thể dẫn đến những hậu quả không thể phục hồi về sức khỏe, xã hội và tâm lý, làm gia tăng chi phí y tế. Việc phòng ngừa té ngã ở người cao tuổi đòi hỏi phải can thiệp trên nhiều yếu tố có thể thay đổi được chứ không phải chỉ đơn thuần trên một nguy cơ.
Để bảo vệ sức khỏe của người cao tuổi, bạn nên đưa họ đến cơ sở y tế khám sức khỏe tổng quát thường xuyên bởi tầm tuổi này sức đề kháng ở người cao tuổi kém, rất dễ mắc bệnh. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý, bao gồm:
- Gói khám sức khỏe tổng quát Vip
- Gói khám sức khỏe tổng quát tiêu chuẩn
Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
