Tìm hiểu về kỹ thuật siêu âm ruột thừa

Bài viết bởi Bác sĩ CKI Vũ Thị Hạnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

1. Nguyên nhân của bệnh viêm ruột thừa

Trong cuộc sống, bệnh viêm ruột thừa có thể gây ra bởi các nguyên nhân:

• Ruột thừa viêm do tắc nghẽn sỏi phân trong lòng ruột thừa.
• Viêm ruột thừa trong tình trạng viêm chung của vùng hố chậu phải.

2. Khi nào nên siêu âm ruột thừa?

Người bệnh cần tiến hành siêu âm viêm ruột thừa trong trường hợp:

• Khi lâm sàng bệnh nhân có đau hố chậu phải, sốt và thường kèm theo phản ứng thành bụng (đây là trường hợp điển hình).
• Một số bệnh nhân không có dấu hiệu lâm sàng điển hình như người già yếu, trẻ em, những người suy giảm miễn dịch hoặc bệnh nhân đã dùng thuốc giảm đau và kháng sinh... Những trường hợp này khi bệnh nhân được làm siêu âm ổ bụng đều phải khảo sát ruột thừa như là một sự bắt buộc tránh trường hợp bác sĩ bỏ sót hoặc bị triệu chứng lâm sàng đánh lừa.

3. Kỹ thuật siêu âm ruột thừa

3.1: Khái niệm ruột thừa

Ruột thừa là một đoạn ống tiêu hóa có một đầu tịt, vị trí xuất phát từ đáy manh tràng, luôn luôn dưới van hồi – manh tràng. Có thể nằm ở vị trí bất kỳ xung quanh manh tràng, có thể dài cắm vào tiểu khung. Khi siêu âm, bác sĩ thăm khám dùng đầu dò tần số cao 5-7,5 Hz. Thực hiện các lớp cắt ngang để xác định manh tràng và hồi tràng, sau đó tập trung tìm ruột thừa dựa vào các mốc là đáy manh tràng và đoạn hồi tràng tận cùng.

Với đầu dò tần số cao có thể thấy hình ảnh cấu trúc các lớp thành ruột. Ruột thừa bình thường có khẩu kính <= 6mm, lòng ấn xẹp khi ép đầu dò, thành ruột thừa có đặc trưng cấu trúc ống tiêu hóa với các lớp phân cách nhau rõ rệt.

Khi người bệnh bị viêm ruột thừa, hình ảnh gồm: Cấu trúc ống tiêu hóa có một đầu tịt, 1 đầu nối với đáy manh tràng, đường kính ruột thừa > 6mm. Thành ruột thừa dày >3mm, cấu trúc rõ các lớp nhưng ranh giới giữa các lớp mờ do viêm. Lòng ruột thừa căng chứa dịch, ấn không xẹp. Dấu hiệu Mac Burney (+). Trên siêu âm Doppler màu có thể tăng tưới máu thành ruột thừa do tình trạng viêm xung huyết. Ngoài ra; còn có thể thấy các dấu hiệu khác như sỏi phân trong lòng ruột thừa. Dày thành manh tràng do phản ứng viêm. Phản ứng mỡ mạc treo. Hạch mạc treo, vùng hố chậu phải.

3.2 Một số trường hợp viêm ruột thừa có biến chứng

• Viêm ruột thừa gây hoại tử nung mủ

Thành ruột thừa dày không đều, mất dần phân biệt cấu trúc giữa các lớp , thậm chí thành chỉ còn lớp mỏng giảm âm lòng chứa đầy dịch mủ. Trên siêu âm Doppler không có tín hiệu mạch.

• Viêm ruột thừa thủng

Thành bị hoại tử mất liên tục ở một hoặc nhiều điểm tại các vị trí thủng có các ổ dịch.

• Apxe ruột thừa

Ổ mủ được bọc bởi mạc treo, mạc nối và các quai ruột, dịch trong ổ apxe không trong có thể kèm theo có các bóng khí nhỏ. Nhiều trường hợp nhìn thấy 1 phần của ruột thừa trong ổ apxe. Trên siêu âm Doppler có tăng sinh mạch ở thành thể hiện sự xung huyết.

• Đám quánh ruột thừa (khối viêm ruột thừa)

Ruột thừa vỡ được khu trú bởi mạc treo, mạc nối và các quai ruột tạo thành một khối giảm âm không đồng nhất và có thể tìm thấy cấu trúc ruột thừa trong khối viêm.

3.3: Một số thể đặc biệt

• Viêm ruột thừa sau manh tràng

Chẩn đoán khó khăn do manh tràng cố định không di chuyển khi ép đầu dò hơn nữa trong lòng manh tràng chứa hơi và phân. Lưu ý: có thể thấy các dấu hiệu gián tiếp như dày thành manh tràng, phản ứng viêm của mô mỡ khoang sau phúc mạc vùng đáy manh tràng.

• Viêm ruột thừa dưới gan

Bệnh nhân thường có đau hạ sườn phải. Siêu âm có vai trò lớn trong chẩn đoán vì lâm sàng dễ nhầm lẫn với các nguyên nhân khác như viêm túi mật.

• Viêm ruột thừa trong tiểu khung

Lâm sàng bệnh nhân thường đau vị trí thấp do vị trí ruột thừa nằm thấp dưới tiểu khung. Đôi khi có triệu chứng kích thước các cơ quan lân cận như bàng quang, trực tràng. Tập trung siêu âm vùng tiểu khung có thể thấy ruột thừa, Ở nữ giới đôi khi có thể dùng đầu dò âm đạo để quan sát vùng này tốt hơn.

Lưu ý: một số trường hợp siêu âm âm tính giả do các nguyên nhân sau:

• Bệnh nhân béo
• Bụng chướng hơi
• Viêm ruột thừa sau manh tràng
• Viêm ruột thừa đã vỡ, khi có cấu trúc ruột thừa khó nhận dạng

Tuy nhiên trong những trường hợp này dấu hiệu lâm sàng gợi ý và các dấu hiệu gián tiếp xung quanh như dày thành manh tràng, hồi tràng tận cùng, có dịch, có thâm nhiễm mỡ ...

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.