Bài viết được viết bởi ThS.BS Nguyễn Ngọc Quang - Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Phương pháp hạ nhiệt trị liệu được Fay báo cáo khoa học lần đầu tiên vào năm 1940 để điều trị chấn thương sọ não. Hầu hết liệu pháp hạ thân nhiệt ban đầu giữ ở nhiệt độ nhẹ đến vừa, chủ yếu cho phẫu thuật tim và phình động mạch não. Việc sử dụng hạ thân nhiệt sâu (<30 °C) đầu tiên trong chấn thương sọ não được mô tả vào năm 1964.
1. Hạ thân nhiệt là gì?
Hạ thân nhiệt được định nghĩa là đưa nhiệt độ cơ thể <35°C, hạ thân nhiệt từ lâu được biết như một phương pháp điều trị các bệnh lý khác nhau. Các thầy thuốc Hy Lạp cổ đại đã sử dụng phương pháp hạ thân nhiệt cho bệnh nhân bị xuất huyết và chấn thương. Việc sử dụng gần đây tập trung vào hiệu quả của nó cho chiến lược bảo vệ tế bào thần kinh.
Hạ thân nhiệt được chỉ định rộng rãi ở nhóm bệnh nhân bị ngừng tim. Các bệnh nhân này sau khi được cứu cho tim đập trở lại, người ta quan sát thấy tổn thương thần kinh do thiếu oxy sau ngừng tim là nguyên nhân quan trọng gây ra di chứng và tử vong sau đó.
Hai nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng đã chỉ ra rằng hạ thân nhiệt dẫn đến kết quả cải thiện thần kinh hơn rõ rệt so với nhóm không sử dụng phương pháp hạ thân nhiệt. Ủy ban Liên lạc Quốc tế về Hồi sức (ILCOR) đã tuyên bố, “Bệnh nhân người lớn sau ngừng tuần hoàn được chỉ định hạ thân nhiệt đến 32–34 ° C trong 12–24 giờ”.
2. Nguyên lý máy hạ thân nhiệt
Liệu pháp hạ thân nhiệt là việc cung cấp nhiệt độ lạnh vào trong cơ thể có kiểm soát, mục đích là đưa nhiệt độ cơ thể xuống thấp hơn dưới 35 độ C (nhiệt độ bình thường của cơ thể ~ 36.5 độ C), máy cần được điều khiển và cung cấp nhiệt độ lạnh liên tục và ổn định để giữ cho nhiệt độ cơ thể ổn định ở mức mong muốn có nhiều phương pháp gây hạ thân nhiệt.
- Truyền dịch lạnh: dịch truyền được lựa chọn đã được làm lạnh, được tính toán nhiệt độ và thể tích phù hợp theo cân nặng, dịch sau đó được truyền vào cơ thể để làm nhiệt độ cơ thể giảm đi
- Chăn lạnh: các chăn được làm lạnh, áp vào da người bệnh để làm lạnh toàn bộ cơ thể
- Trao đổi nhiệt trực tiếp với dòng máu: đây là phương pháp tiên tiến và hiệu quả nhất. Một dụng cụ được đưa vào trong mạch máu cơ thể người, dụng cụ này kết nối với máy làm lạnh bên ngoài cơ thể, dòng nhiệt lạnh từ máy, qua dụng cụ trong mạch máu và truyền trực tiếp nhiệt vào dòng máu, dòng máu lạnh này đi nuôi cơ thể sẽ làm cơ thể lạnh theo. Phương pháp này có hiệu quả làm lạnh nhanh và ổn định, chi phí cao hơn so với 2 phương pháp trên
3. Chỉ định hạ thân nhiệt chỉ huy trong trường hợp nào?
3.1 Ngừng tim
Ngừng tim là một tình trạng tim không đập, nếu không được cấp cứu, người bệnh sẽ chết vĩnh viễn. Nếu được cấp cứu kịp thời bệnh nhân sẽ được cứu sống, tức là có nhịp tim trở lại, tuy nhiên các di chứng sau khoảng thời gian bị ngừng tim để lại sẽ rất nặng nề nếu không được tiếp tục điều trị tích cực.
Biện pháp hạ thân nhiệt là một trong những biện pháp quan trọng nhất áp dụng cho nhóm bệnh này. Các nghiên cứu chỉ ra việc hạ thân nhiệt về mức 33-34 độ C hoặc 35 độ C tùy mức độ hôn mê cho thấy mức độ hồi phục về chức năng thần kinh ngoạn mục và cải thiện tỷ lệ tử vong.
3.2 Chấn thương sọ não
Các chấn thương sọ não gây dập não và chèn ép nhu mô não, gây hiện tượng phù não nặng. Các tổ chức phù này sẽ gây tăng áp lực trong một hộp xương sọ kín, hậu quả là gây tăng áp lực rất cao trong hộp sọ và chèn ép nặng vào các tổ chức não còn lành gây tổn thương toàn bộ não.
Liệu pháp hạ thân nhiệt cho thấy giúp giảm áp lực sọ não đáng kể, đồng thời do nhiệt độ giảm làm giảm hoạt động viêm và tiêu tốn oxy của tế bào não, giúp tế bào não có thể vượt qua giai đoạn viêm nóng gây tổn hại rất nhiều về chức năng về sau.
3.3 Sau phẫu thuật sọ não
Cùng cơ chế với chấn thương sọ não ở trên
3.4 Các loại tai biến mạch máu não
Hạ thân nhiệt cho nhóm bệnh nhân này với 2 mục đích chính
- Kiểm soát áp lực nội sọ
- Kiểm soát sốt do hậu quả của tai biến mạch máu não
3.5 Các nhóm khác
Tăng áp lực nội sọ do bệnh não gan, chấn thương cột sống, phẫu thuật động mạch chủ, sau phẫu thuật tim......
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại. Bệnh viện cung cấp dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp, không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
