Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Dương Tiến - Bác sĩ Nội tổng hợp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ Tiến có nhiều năm kinh nghiệm về nội cơ xương khớp.
Mất cơ bắp là một vấn đề sức khỏe liên quan tới tuổi tác, cùng với sự già hóa dân số, tỷ lệ mất cơ bắp dự kiến sẽ tăng mạnh trong những thập kỷ tới. Do đó, mất cơ bắp sẽ là một thách thức lớn đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu.
1. Mất cơ bắp
Khối lượng cơ bắp được hiểu là kích thước các loại cơ bao gồm:
- Cơ vân (hay còn gọi là cơ vận động)
- Cơ trơn
- Cơ tim
Tuy nhiên khi nói đến khối lượng cơ bắp, mọi người thường chỉ quan tâm đến cơ vân. Đây là loại cơ quan trọng quyết định khả năng vận động và sức mạnh của cơ thể. Tỷ lệ cơ bắp trung bình cho từng nhóm tuổi ở nam và nữ được tính như sau:
- Ở nam giới:
- Ở nữ giới:
Mất cơ bắp hay teo cơ là tình trạng giảm tỷ lệ khối lượng cơ bắp của cơ thể. Mất cơ bắp có thể ảnh hưởng đến dáng đi, sự cân đối về thể hình cũng như sức mạnh. Thông thường điều này chỉ xảy ra khi con người ta già đi, tuy nhiên vì một số lý do sau, tình trạng mất cơ bắp có thể xảy ra ngay cả khi bạn còn trẻ:
- Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng này là việc hạn chế vận động. Do môi trường công việc yêu cầu hoặc gặp phải một số bệnh lý như gãy xương, tai biến mạch máu não... khiến bạn ít vận động trong thời gian dài dẫn đến các cơ cũng vì thế cũng dần teo đi
- Một số rối loạn liên quan đến việc tổng hợp hormone cũng có thể làm giảm khả năng chuyển hóa protein thành cơ bắp
- Không cung cấp đủ năng lượng và protein cho cơ thể hàng ngày cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng mất cơ bắp.
- Teo cơ do suy dinh dưỡng là hậu quả của việc suy giảm khả năng hấp thu của cơ thể trong trường hợp mắc một số bệnh như: hội chứng ruột kích thích, ung thư, HIV/AIDS...
=>> Xem thêm: Thực phẩm tốt giúp tạo cơ bắp cho nam giới
2. Mất cơ bắp do lão hoá
Mất cơ bắp do lão hóa (hay còn được gọi là sarcopenia) là tình trạng giảm khả năng chuyển hóa protein của cơ thể thành các khối cơ. Sarcopenia tăng tỷ lệ thuận với độ tuổi khi khiến cho các tế bào cơ càng ngày càng co lại khi về già. Theo báo cáo của cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ, sarcopenia ảnh hưởng tới 1/3 số người từ 60 tuổi trở lên. Mất cơ bắp do là kết quả tất yếu trong quá trình lão hóa của cơ thể tuy nhiên nó có thể làm tăng nguy cơ chấn thương ở người cao tuổi và tác động tiêu cực đến nhiều mặt của cuộc sống.
Mất cơ bắp do lão hóa có thể gây ra các triệu chứng sau:
- Giảm sút về cả sức mạnh cũng như sức bền
- Di chuyển khó khăn
- Khả năng giữ thăng bằng kém
- Một số bộ phần của cơ thể như tay hoặc chân có hiện tượng nhỏ và yếu hơn đáng kể so với những người khác.
- Gặp nhiều khó khăn khi thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
=>> Xem thêm: 5 bài tập hàng đầu tăng sức bền cho cơ bắp
Mặc dù không ai có thể chống lại sự mất cơ bắp khi về già tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể làm chậm sự xuất hiện của sarcopenia bằng nhiều cách khác nhau:
- Tập thể dục: Đây là biện pháp hàng đầu giúp các khối cơ bắp nâng cao sức mạnh cũng như sức chịu đựng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thường xuyên tập thể dục đặc biệt là các vận động viên thể thao có khả năng làm chậm quá trình mất cơ bắp khi về già hơn so với những người khác. Ngoài ra tập thể dục đều đặn mỗi ngày giúp cơ thể cân bằng lượng hormone, tăng khả năng chuyển hóa protein thành các khối cơ. Tuy nhiên cần lưu ý đến hình thức và cường độ tập luyện để tránh gây ra những chấn thương không đáng có.
- Liệu pháp hormone thay thế (HRT): HRT có thể giúp tăng cân, cơ hiệu quả ở những người gầy. Ngoài ra chúng còn giúp giảm lượng mỡ bụng và ngăn ngừa thoái hóa xương ở phụ nữ giai đoạn mãn kinh. Tuy nhiên HRT có thể gây ra một số tác động tiêu cực như làm tăng nguy cơ mắc ung thư, các bệnh về tim mạch và đột quỵ.
- Sử dụng thực phẩm chứa một số chất như creatine, vitamin D hay sử dụng các loại sữa tăng cân, cơ cũng có thể giúp cải thiện vấn đề mất cơ bắp ở người cao tuổi
Ngoài ra còn một số phương pháp điều trị khác bao gồm: Bổ sung hormone tăng trưởng, bổ sung testosterone, sử dụng thuốc ức chế men chuyển angiotensin.... Các phương pháp này hiện vẫn đang trong quá trình nghiên cứu để đánh giá sự hiệu quả.
Người mất cơ bắp có liên quan đến việc tăng nguy cơ khuyết tật về thể chất, trầm cảm, suy nhược và tử vong... Mặc dù đây là quá trình tất yếu đi kèm với sự lão hóa của cơ thể nhưng chúng ta hoàn toàn có thể làm chậm sự phát triển của chúng. Dù bạn đang ở trong độ tuổi nào cũng nên thực hiện một số biện pháp dưới đây để có thể giữ cho mình một cơ thể cân đối ngay cả khi về già:
- Tập thể dục thường xuyên với cường độ phù hợp
- Duy trì chế độ dinh dưỡng đảm bảo cung cấp đủ protein cho cơ thể.
- Trong trường hợp quá gầy, nên sử dụng một số loại thực phẩm chứa loại hormone tăng trưởng, các loại sữa tăng cân, cơ
Mất cơ bắp là một vấn đề sức khỏe liên quan tới tuổi tác, cùng với sự già hóa dân số. Tuy nhiên chúng ta có thể làm chậm sự phát triển của chúng nhờ thay đổi lối sống cũng như duy trì chế độ dinh dưỡng phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: health.harvard.edu, medicalnewstoday.com, webmd.com, nutrition.org, healthline.com
