Các loại giấc mơ khác nhau khi ngủ và ý nghĩa của chúng

Theo Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia - National Sleep Foundation, con người chúng ta thường mơ khoảng 4-6 lần mỗi đêm. Con số này có thể khó chấp nhận theo những gì chúng ta ý thức được, nhưng đó là do chúng ta đã quên đi hơn 95% tất cả các giấc mơ mỗi đêm. Giấc mơ có thể diễn ra suốt đêm, tuy nhiên những giấc mơ sống động nhất và thường được chúng ta ghi nhớ nhất xảy ra trong giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM).

Một giấc mơ có thể bị ảnh hưởng bởi những gì chúng ta nghĩ trước khi đi ngủ hoặc những gì chúng ta đã trải qua trong ngày. Những giấc mơ cũng có thể làm sáng tỏ những gì chúng ta đang tránh nghĩ đến hoặc những lo lắng trong tiềm thức của chúng ta.

Theo nghiên cứu, 65% các yếu tố cấu thành giấc mơ có liên quan đến trải nghiệm của bản thân chúng ta khi còn thức. Nếu chúng ta bị căng thẳng trong công việc, giấc mơ của bạn có thể xảy ra tại nơi làm việc hoặc liên quan đến đồng nghiệp của bạn. Nếu bạn vừa mới hẹn hò, giấc mơ của bạn có thể đầy lãng mạn, hoặc ngược lại, rất đau lòng nếu bạn lo lắng về việc hẹn hò với người mới.

Một giấc mơ “tiêu chuẩn” sẽ được định nghĩa khác nhau tùy theo từng cá nhân, nhưng dưới đây là một số đặc điểm của giấc mơ:

• Hầu hết các giấc mơ chủ yếu là hình ảnh, nghĩa là hình ảnh đi đầu trong giấc mơ, thay vì các giác quan khác như khứu giác hoặc xúc giác.
• Trong khi hầu hết mọi người mơ thấy màu sắc thì một số giấc mơ hoàn toàn chỉ có màu đen và trắng.
• Bạn càng ít căng thẳng, giấc mơ của bạn càng dễ chịu.
• Những giấc mơ có thể rất kỳ lạ - và điều đó hoàn toàn bình thường.
• Tâm trạng của bạn, các sự kiện liên quan đến tin tức, nỗi đau, bạo lực và tôn giáo đều có thể ảnh hưởng đến chủ đề giấc mơ của bạn.

Ác mộng được miêu tả là những giấc mơ đáng sợ. Hầu hết mọi người thỉnh thoảng gặp ác mộng và không phải lúc nào cũng có nguyên do chính đáng. Một số nguyên nhân tiềm ẩn của những cơn ác mộng bao gồm:

• Xem hoặc đọc một thứ gì đó rất đáng sợ;
• Thiếu ngủ;
• Ăn ngay trước khi đi ngủ;
• Tác dụng phụ của thuốc;
• Bị sốt hoặc bị bệnh;
• Rối loạn giấc ngủ, chẳng hạn như ngưng thở khi ngủ, rối loạn ác mộng hoặc chứng ngủ rũ.

Những người gặp nhiều căng thẳng hoặc những người có tình trạng sức khỏe tâm thần như rối loạn lo âu có thể thường trải qua những giấc mơ đáng sợ hơn. Có tới 71% những người mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý (PTSD) có thể gặp ác mộng, cơn ác mộng này có thể tái diễn nếu không được điều trị. Một nghiên cứu nhận thấy rằng có 3 loại giấc mơ ác mộng phổ biến nhất:

• Mơ thấy mình chết hoặc sắp chết;
• Mơ giấc mơ có bạo lực thể chất;
• Mơ thấy bị truy đuổi hoặc săn đuổi.

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng là một loại rối loạn giấc ngủ phổ biến ở trẻ em hơn người lớn. Khi ai đó bị một cơn kinh hoàng ban đêm, họ thức dậy trong sợ hãi nhưng có thể chỉ có một ý tưởng mơ hồ về những gì họ mơ thấy. Hầu hết thời gian họ không nhớ những giấc mơ về đêm kinh hoàng. Trong hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, một người có thể thức dậy do:

• La hét;
• Đá hoặc vùng vẫy dữ dội, thậm chí có thể ngã ra khỏi giường;
• Đổ mồ hôi
• Thở dốc;
• Nhịp tim nhanh;
• Mất phương hướng và không chắc họ đang ở đâu hoặc chuyện gì đang xảy ra.

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng về mặt y học không phải là một loại giấc mơ, mà là chứng rối loạn giấc ngủ.

• Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng thường xảy ra nhất trong giấc ngủ non-REM, trong khi những cơn ác mộng thường xảy ra trong giấc ngủ REM.
• Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng phổ biến hơn ở trẻ em, những người trải qua giấc ngủ non-REM nhiều hơn, trong khi những cơn ác mộng có thể ảnh hưởng đến người ở mọi lứa tuổi.
• Ác mộng thường là những giấc mơ được nhớ lại một cách sống động trong khi những cơn kinh hoàng ban đêm rất dễ bị lãng quên.

Giấc mơ sáng suốt có nghĩa là bạn biết rằng mình đang mơ khi đang ở trong giấc mơ. Giống như hầu hết các giấc mơ, nó thường xảy ra trong giấc ngủ REM.

Hầu hết mọi người không thường xuyên có những giấc mơ sáng suốt, mặc dù một số nghiên cứu báo cáo rằng 55% mọi người trải qua nó ít nhất một lần trong đời.

Đôi khi bạn có thể kiểm soát giấc mơ sáng suốt nếu bạn luyện tập. Điều này có thể giúp bạn kiểm soát giấc mơ của mình, đặc biệt nếu bạn thường xuyên có những giấc mơ hoặc ác mộng lặp đi lặp lại.

6.1. Mơ mộng

Sự khác biệt chính giữa sự mơ mộng và tất cả các loại giấc mơ khác là bạn tỉnh táo trong khi đang mơ mộng. Mơ mộng xảy ra một cách có ý thức, nhưng bạn vẫn có thể cảm thấy như mình không hoàn toàn tỉnh táo hoặc không nhận thức được môi trường xung quanh. Nếu ai đó bắt gặp bạn đang mơ mộng, họ có thể nói rằng bạn trông “lạc lõng” hoặc đang chìm trong suy nghĩ.

Mơ mộng thường liên quan đến những người khác, dù là thực hay tưởng tượng. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng mơ mộng về những người bạn biết sẽ dự đoán hạnh phúc tích cực, trong khi mơ mộng về những người mà bạn không thân thiết có thể dự báo bạn sắp phải cô đơn nhiều hơn.

6.2. Những giấc mơ lặp đi lặp lại

Những giấc mơ định kỳ là những giấc mơ lặp đi lặp lại nhiều lần. Chúng thường có các chủ đề như đối đầu, bị rượt đuổi hoặc bị ngã. Bạn có thể có những giấc mơ định kỳ trung lập hoặc những cơn ác mộng định kỳ. Nếu bạn gặp ác mộng lặp đi lặp lại, đó có thể là do tình trạng sức khỏe tâm thần tiềm ẩn, việc sử dụng chất gây nghiện hoặc một loại thuốc nào đó.

Các chủ đề phổ biến trong những giấc mơ định kỳ liên quan đến:

• Bị tấn công hoặc đuổi theo;
• Ngã;
• Bị đóng băng vì sợ hãi.

6.3. Thức tỉnh giả

Thức tỉnh giả là một kiểu giấc mơ xảy ra khi một người tin rằng họ đã thức dậy nhưng thực tế thì chưa. Nếu bạn đã từng mơ thấy mình tỉnh dậy, nhưng thực ra đó là một phần của giấc mơ, thì đây là một sự thức tỉnh giả. Thức tỉnh giả đã được ghi nhận xảy ra cùng với những giấc mơ sáng suốt và bóng đè.

6.4. Giấc mơ chữa lành

Mặc dù không có nhiều thông tin khoa học về những giấc mơ chữa lành, nhưng chúng được mô tả là những giấc mơ:

• Mang lại cho bạn sự cân bằng hoặc hài hòa;
• Cho bạn cảm giác kết nối, có ý nghĩa hoặc có mục đích;
• Mang lại sự hòa giải;
• Khiến bạn cảm thấy vui vẻ hoặc bình yên.

6.5. Giấc mơ tiên tri

Những giấc mơ tiên tri được cho là những giấc mơ báo trước một sự kiện nào đó trong tương lai. Nếu bạn mơ thấy điều gì đó đang xảy ra và sau đó nó xảy ra sau đó, bạn có thể cảm thấy mình đã có một giấc mơ tiên tri.

Trong lịch sử, giấc mơ được coi là truyền đạt trí tuệ hoặc thậm chí dự đoán tương lai. Ở một số nền văn hóa ngày nay, giấc mơ vẫn được coi là một cách tiếp nhận thông điệp từ thế giới linh hồn.

Không có cách nào thực sự để biết một giấc mơ có phải là lời tiên tri hay không - nó phụ thuộc vào những gì bạn tin tưởng. Một số người tin rằng giấc mơ tiên tri chỉ là tiềm thức của bạn dự đoán một kết quả cụ thể và khiến bạn mơ thấy nó để chuẩn bị.

6.6. Những giấc mơ sống động

Những giấc mơ sống động hầu như luôn liên quan đến việc thức dậy trong giấc ngủ REM, khi giấc mơ của bạn sống động nhất và dễ nhớ hơn.

Chúng ta có thể xem bất kỳ giấc mơ nào mà chúng ta trải qua trong giấc ngủ REM là giấc mơ “sống động”, tuy nhiên giấc mơ sống động thực sự là một cụm từ dùng để mô tả một giấc mơ đặc biệt dữ dội có cảm giác rất thật. Chúng ta thường có xu hướng ghi nhớ giấc mơ sống động của mình dễ dàng hơn nhiều so với việc ghi nhớ một giấc mơ điển hình.

Bất cứ ai cũng có thể có những giấc mơ sống động trong chu kỳ ngủ của mình, nhưng nếu bạn đang trong giai đoạn thai kỳ hoặc đang đặc biệt căng thẳng về một vấn đề nào đó, những điều này có thể góp phần làm bạn xuất hiện giấc mơ sống động.

Bạn đã bao giờ mơ thấy mình rụng răng, bay trên bầu trời hay bị rượt đuổi chưa? Đây là những chủ đề phổ biến mà nhiều người mơ ước. Chủ đề chính của những giấc mơ phổ biến nhất là:

• Ngã;
• Bị truy đuổi;
• Sắp chết;
• Răng;
• Khỏa thân nơi công cộng;
• Thai kỳ;
• Bay;
• Tình dục hay ngoại tình.

Những giấc mơ cụ thể này có thể có nhiều ý nghĩa, hoặc một số nhà nghiên cứu tin rằng chúng hoàn toàn không có nghĩa. Các diễn giải sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân và cách họ làm trong cuộc sống hàng ngày của họ.

• Khi chúng ta ngủ mơ về việc bị ngã hoặc bị rượt đuổi, điều này có thể cho thấy bạn đang phải trải qua sự lo lắng hoặc xung đột, thậm chí là đang trong mối quan hệ yêu đương.
• Giấc mơ thấy răng rụng được hiểu là mọi thứ từ căng thẳng và những thay đổi lớn trong cuộc sống, cho đến các vấn đề về sức khỏe răng miệng.
• Rụng răng, tình trạng khỏa thân nơi công cộng, làm bài kiểm tra... đây có thể biểu hiện rằng bạn rất sợ xấu hổ.

Chúng ta hầu như không nhớ những giấc mơ của mình không có nghĩa là chúng ta không ngủ mơ. Thật vậy, ngay cả những người sinh ra không có thị giác cũng mơ — giấc mơ của họ có thể bao gồm nhiều giác quan khác như âm thanh, xúc giác và mùi.

Mặc dù tất cả chúng ta đều mơ khi ngủ, nhưng đôi khi bạn có nhiều khả năng trải qua một số loại giấc mơ nhất định hoặc nhớ chúng thường xuyên hơn.

• Giấc mơ về thời ấu thơ: trẻ em có thể không nhất thiết ngủ mơ nhiều hơn người lớn, tuy nhiên chúng có nhiều khả năng trải qua một số loại giấc mơ nhất định và lặp lại, chúng có thể có nỗi kinh hoàng ban đêm hoặc gặp ác mộng nhiều hơn người lớn.
• Trong khi mang thai: những thay đổi về giấc ngủ và nội tiết tố khi mang thai có thể là nguyên nhân gây ra những thay đổi trong giấc mơ. Những người đang mang thai có thể trải qua những giấc mơ sống động hơn, thường xuyên hơn và thậm chí nhiều ác mộng hơn. Bạn cũng có thể nhớ những giấc mơ tốt hơn.
• Trong khi đau buồn: Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những giấc mơ có thể sống động hơn và có ý nghĩa hơn khi bạn đang để tang. Tình trạng này có thể là một phần liên quan đến quá trình đau buồn.
• Nếu bạn đang bị căng thẳng hoặc lo lắng quá mức, hoặc có tình trạng sức khỏe tâm thần hoặc đã trải qua một sự kiện đau buồn, bạn cũng có thể gặp ác mộng hoặc có những giấc mơ sống động hơn.

Tóm lại, dù bạn đang mơ những giấc mơ sống động, ác mộng hay thường xuyên có giấc mơ sáng suốt, nếu giấc mơ của bạn bắt đầu gây ra những cản trở đến việc ngủ đủ giấc, hoặc hiện tượng này khiến bạn tin rằng có một nguyên nhân nào đó tác động đến giấc mơ của mình, hãy nói chuyện với chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Nguồn tham khảo: healthline.com