5 - HTP có tác dụng gì khi chữa mất ngủ?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Ngọc Phương Hòa - Bác sĩ Nội thần kinh - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Để quá trình sống diễn ra bình thường, phải có sự luân phiên của 2 trạng thái thức và ngủ. Ngày nay, do nhiều yếu tố tác động, thời gian và chất lượng giấc ngủ của con người ngày càng đi xuống, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Ngoài các thuốc ngủ đã biết hiện nay, những thực phẩm chức năng giúp thúc đẩy giấc ngủ cũng ngày càng phổ biến, trong đó có 5 – HTP.

5-Hydroxytryptophan (5-HTP) không phải là thuốc mà là tiền chất của chất dẫn truyền thần kinh serotonin và hormone melatonin được sản xuất trong cơ thể từ axit amin tryptophan. Đây là một chất truyền tin hóa học đảm nhận chức năng gửi tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Trong thiên nhiên, hạt cây Griffonia Simplicifolia - một loại cây ở châu Phi có khả năng sản xuất 5 - HTP. Một số thử nghiệm và nhiều ý kiến cho rằng cung cấp 5 - HTP có thể làm tăng mức serotonin của cơ thể, từ đó mang lại tác dụng chữa mất ngủ và các công dụng khác.

Các nghiên cứu ở người trầm cảm, lo lắng, mất ngủ, tăng cân cho thấy có tình trạng thiếu hụt serotonin. Vì vậy, việc tăng cường 5 – HTP có thể giúp bổ sung serotonin, đem lại nhiều lợi ích cho cơ thể như điều hòa giấc ngủ, nhiệt độ, tâm trạng, hành vi tình dục, cảm giác đau và sự thèm ăn.

Ngoài ra, 5 – HTP cũng có một số tác dụng khác: Giúp điều trị tình trạng muộn phiền, tăng cân, giảm đau cơ xơ, đau nửa đầu.

5 – HTP có khả năng chống trầm cảm

Hiện nay, người ta vẫn chưa biết được nguyên nhân chính xác gây trầm cảm. Tuy nhiên, một số nghiên cứu trên đối tượng này đã chỉ ra mối liên quan giữa tâm trạng muộn phiền, u uất ở người trầm cảm với nồng độ serotonin trong cơ thể. Vì vậy, người ta tin rằng việc tăng cường serotonin, đảm bảo sự cân bằng trong cơ thể thông qua việc cung cấp 5 – HTP sẽ hiệu quả trong chống trầm cảm. Thực tế, đã có một số thử nghiệm cho kết quả khá tiềm năng. Ví dụ, một nghiên cứu có đối chứng giữa hai nhóm sử dụng 5 – HTP 300 mg/ngày và thuốc chống trầm cảm Fluvoxamine 150mg/ngày cho kết quả tương tự nhau, thậm chí khi sử dụng 5 – HTP ít gây tác dụng phụ hơn. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu quy mô lớn hơn và thời gian lâu hơn, chỉ 1 trong số 108 thử nghiệm trong hơn 30 năm cho kết quả đạt yêu cầu.

5 – HTP giúp giảm đau nửa đầu

Đau nửa đầu hay còn gọi là đau đầu Migraine, nghĩa là đau đầu một bên dữ dội và đột ngột, thường đi kèm với buồn nôn, nôn mửa, tăng nhạy cảm với ánh sáng. Mặc dù chưa biết chính xác nguyên nhân của đau nửa đầu, một số nhà nghiên cứu tin rằng mức serotonin thấp có thể kích hoạt tình trạng này. Một nghiên cứu so sánh công dụng của 5-HTP và một loại thuốc trị đau nửa đầu phổ biến là Methysergide cho thấy, 5-HTP được bổ sung hàng ngày trong 6 tháng giúp 71% người tham gia ngăn ngừa hoặc giảm số lượng các cơn đau nửa đầu. Trong một nghiên cứu khác giữa 5-HTP và giả dược ở 2 nhóm cho thấy, tỷ lệ làm giảm tần suất đau đầu là 70% so với 11%.

Tác dụng hỗ trợ giảm cân của 5 – HTP

5 – HTP chuyển hóa thành serotonin có khả năng ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn, tăng cảm giác no, từ đó giúp người dùng ăn ít hơn và hỗ trợ giảm cân. Ở những người thừa cân, béo phì, quá trình suy nghĩ và hành động cố gắng giảm cân quá mức có thể dẫn đến các tác dụng ngược. Bởi quá trình đó sẽ làm tăng các hocmon gây đói, từ đó tăng cảm giác thèm ăn, stress trong quá trình giảm cân và dẫn đến quá trình giảm cân không bền vững. Bổ sung 5 – HTP giúp giảm thèm ăn, ngăn chặn các hocmon gây đói, hỗ trợ giảm cân hiệu quả.

5- HTP giúp giảm đau cơ xơ

Đau cơ xơ hóa là tình trạng mệt mỏi, đau lan rộng ở các phần mềm như ở các cơ, dây chằng và gân. Mặc dù nguyên nhân chưa được xác định, tình trạng mất cân bằng serotonin cũng đã được ghi nhận ở những đối tượng này. Điều này thúc đẩy xu hướng tin rằng bổ sung 5 – HTP là cần thiết giúp giảm tình trạng đau cơ xơ. Một nghiên cứu mù đôi đã so sánh giữa 5-HTP hoặc giả dược ở 50 người bị đau cơ xơ hóa trong 4 tuần, kết quả cho thấy cải thiện đáng ghi nhận về khả năng giảm đau, cứng, lo lắng, mệt mỏi ở những người dùng thuốc.

• Điều trị mất ngủ: 100–300mg/ngày trước khi ngủ 30–45 phút, có thể phối hợp cùng GABA để tăng hiệu quả điều trị.
• Chống trầm cảm: 50–100mg/lần x 3 lần/ngày, sử dụng trong bữa ăn
• Đau nửa đầu: 100–200mg/lần x 2-3 lần/ngày, sử dụng trong bữa ăn.
• Giảm cân: 250–300mg/lần trước khi ăn 30 phút
• Giảm đau cơ xơ: 100mg/lần x 3 -4 lần/ngày, sử dụng trong bữa ăn.

Trên đây là những khuyến cáo chung, khi sử dụng người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có liều lượng phù hợp. Hiệu quả thuốc có thể thấy sau vài tuần sử dụng.

Một số người dùng có thể gặp các tác dụng không mong muốn trong quá trình sử dụng 5 – HTP như:

• Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, đau dạ dày, ợ chua, tiêu chảy;
• Đau cơ, co thắt cơ;
• Tăng bạch cầu ái toan;
• Buồn ngủ;
• Rối loạn chức năng tình dục.

• Không nên nhầm lẫn 5 – HTP với 5-hydroxytryptamine (5-HT), tên hóa học của chất dẫn truyền thần kinh serotonin.
• Cần thận trọng khi sử dụng các sản phẩm bổ sung nhằm đảm bảo độ an toàn và hàm lượng trong mỗi chế phẩm. Trước khi quyết định sử dụng các sản phẩm bổ sung, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Hiện nay chưa có các hướng dẫn an toàn về việc sử dụng 5 – HTP cho đối tượng này, vì vậy tránh sử dụng để hạn chế nguy cơ ảnh hưởng lên mẹ và bé.
• Sản phẩm có thể sử dụng cho trẻ em với liều lượng phù hợp.
• Dùng 5-HTP cùng với những thuốc chống trầm cảm để điều trị chứng trầm cảm có thể làm tăng serotonin và gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng bao gồm các vấn đề về tim, run và lo lắng. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ.
• Ảnh hưởng tới phẫu thuật: 5-HTP có thể ảnh hưởng đến một chất hóa học trong não gọi là serotonin. Một số loại thuốc được sử dụng trong quá trình phẫu thuật cũng có thể ảnh hưởng đến serotonin. Bệnh nhân sử dụng 5-HTP trước khi phẫu thuật có thể gây tăng quá mức lượng serotonin trong não, dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng như các vấn đề về tim, run và lo lắng. Bệnh nhân cần ngừng dùng 5-HTP ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.
• Đối với trẻ bị hội chứng Down không nên sử dụng 5-HTP.

Tóm lại, 5 - HTP có công dụng tăng mức serotonin của cơ thể, từ đó mang lại tác dụng chữa mất ngủ và các công dụng khác như chống trầm cảm, giảm đau nửa đầu, chống đau cơ xơ hóa... Để đảm bảo an toàn và phát huy công dụng điều trị, bạn hãy tham vấn ý kiến bác sĩ/ dược sĩ trước khi dùng.