Khi được 1 tuổi, trẻ đang bước vào giai đoạn thay đổi nhanh cùng khả năng phát triển và khám phá. Vào thời điểm này, trẻ mới biết đi cần khoảng 1.000 calo, 70mg canxi, 600 IU vitamin D và 7 mg sắt mỗi ngày nhằm đáp ứng quá trình tăng trưởng. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng cho bé 1 tuổi đặc biệt rất quan trọng và là mối quan tâm của phần lớn các bậc cha mẹ.
1. Dinh dưỡng cho bé 1 tuổi
Sinh con, nuôi con là niềm hạnh phúc lớn lao, đi kèm đó là biết bao nhiêu khó khăn, vất vả. Đặc biệt, trong những năm đầu đời của trẻ, ưu tiên của mỗi bậc phụ huynh chính là chăm sóc trẻ một cách tốt nhất. Để phát triển toàn diện cho trẻ về cả thể chất và tinh thần, chế độ ăn cho bé 1 tuổi đóng vai trò vô cùng quan trọng. Con trẻ trở nên khỏe mạnh hơn với chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Nền dinh dưỡng được cung cấp trong giai đoạn nhạy cảm từ 1-2 tuổi là yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Theo các chuyên gia, chế độ dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi tốt nhất gồm 3 bữa chính, xen kẽ vào 3 – 4 cữ bú sữa mẹ. Bên cạnh đó, có thể tập cho trẻ ăn các thức ăn mềm như bún, phở, mì, nui ngoài những thức ăn quen thuộc như cháo, bột.
Sữa mẹ, sữa tươi cùng các chế phẩm từ sữa như phô mai rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ 1 tuổi. Mẹ nên tập cho bé nhai rau củ trong bữa cơm gia đình vào những bữa ăn. Bên cạnh đó, để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ, mẹ cần đa dạng nguồn thực phẩm, thay đổi món thường xuyên, không nên lạm dụng nước hầm xương vì ăn cái sẽ tốt hơn khi chỉ uống nước.
Trẻ một tuổi cần khoảng 1.000 calo chia cho ba bữa ăn và hai bữa ăn nhẹ mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng, năng lượng và dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, không phải lúc nào lượng ăn của con cũng đáp ứng như vậy, bởi thói quen ăn uống của trẻ cũng rất thất thường và không thể đoán trước được, chẳng hạn như:
- Trẻ có thể ăn hết khẩu phần ăn của bữa sáng và từ chối thức ăn các bữa còn lại
- Trẻ chỉ ăn cùng một loại thức ăn trong ba ngày liên tiếp và sau đó thì từ chối hoàn toàn
- Trẻ có thể tiêu thụ đủ 1000 calo mỗi ngày nhưng lại có thể ăn nhiều hơn hoặc ít hơn trong một hoặc hai ngày tiếp theo.
Một số lời khuyên dành cho các bậc phụ huynh về chế độ dinh dưỡng cho trẻ:
- Đừng cố gây áp lực hoặc ép trẻ ăn, hãy khuyến khích trẻ, bởi chế độ ăn của trẻ sẽ cân bằng trong vài ngày nếu trẻ được cung cấp các thực phẩm giàu chất dinh dưỡng.
- Trẻ 1 tuổi cần được cung cấp thực phẩm gồm các nhóm dinh dưỡng cơ bản giống như bạn. Nếu bạn cho trẻ lựa chọn các nhóm thực phẩm và để bé thử nghiệm nhiều vị, màu sắc, nên cho bé một chế độ ăn cân bằng với nhiều vitamin.
- Không nên hạn chế chất béo trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ 1 tuổi. Trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi nên nhận được một nửa lượng calo cần thiết từ chất béo. Cholesterol và các chất béo khác cũng rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và phát triển của trẻ ở giai đoạn này. Khi trẻ 2 tuổi, bạn có thể giảm dần lượng tiêu thụ chất béo.
- Bạn cần chắc chắn rằng thức ăn không quá nóng, tránh khiến trẻ bị bỏng miệng.
- Không nên cho cho nhiều gia vị, muối, bơ hoặc đường vào thức ăn của trẻ. Những gia vị này khiến trẻ không trải nghiệm được hương vị tự nhiên của thực phẩm và chúng có thể gây hại sức khỏe của trẻ.
- Trẻ 1 tuổi vẫn có thể bị nghẹn thức ăn bởi trẻ không học cách nhai và nghiền nát thức ăn cho đến khi trẻ được 4 tuổi. Đưa cho trẻ những thức ăn đã được nghiền hoặc cắt thành miếng nhỏ, dễ nhai.
- Không cho trẻ ăn đậu phộng, nho nguyên quả, cà chua bi( trừ khi chúng được cắt thành từng phần), cà rốt, các loại hạt, cả một chiếc xúc xích, thịt que hoặc kẹo cứng hay một miếng bơ đậu phộng.
Cần chắc chắn rằng, trẻ chỉ ăn khi ngồi và có người lớn giám sát. Mặc dù trẻ 1 tuổi có thể muốn làm mọi thứ cùng một lúc, chẳng hạn như vừa ăn vừa chạy, điều này có thể khiến trẻ dễ bị mắc nghẹn.
Trắc nghiệm: các chỉ số cần chú ý về sự phát triển thể chất của trẻ
Chiều cao, cân nặng của bé ở từng giai đoạn nên là bao nhiêu là bình thường, bao nhiêu là bất thường? Cùng ThS.BS Ma Văn Thấm điểm lại xem bạn đã nắm được các chỉ số phát triển thể chất của bé chưa nhé!Nội dung trắc nghiệm được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ y khoa, Ma Văn Thấm , chuyên khoa Nhi , Phòng khám Đa khoa Quốc tế Vinmec Dương Đông(Phú Quốc)
2. Các loại thực phẩm tốt dành cho bé 1 tuổi
- Chuối, đào và các loại trái cây mềm khác
Trong khoảng thời gian này, trẻ bắt đầu phát triển khả năng cầm nắm, bao gồm việc tự cầm thức ăn. Lúc này, bạn nên cho trẻ dùng những loại thức ăn dễ cầm nắm để tạo sự thích thú cho trẻ.Trái cây tươi và mềm là lựa chọn tuyệt vời cho trẻ 1 tuổi. Chúng không chỉ cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết mà còn giúp củng cố thói quen ăn uống lành mạnh cho trẻ. Cắt lát chuối, những quả cam không hạt, dâu tây, đào hoặc xoài và từ từ giới thiệu những loại quả này đến trẻ. Tránh dùng những miếng trái cây lớn, vì chúng có thể gây nguy hiểm cho trẻ, khiến trẻ bị nghẹt thở. Cắt nhỏ thành một nửa hoặc một phần tư và không bao giờ để trẻ ăn nguyên quả.Nếu con bạn không hứng thú với việc ăn trái cây mới, bạn đừng quá căng thẳng. Trên thực tế, các nghiên cứu cho thấy một đứa trẻ thường cần được tiếp xúc với một loại thực phẩm mới từ 6 đến 15 lần trước khi chấp nhận nó vào chế độ ăn uống của chúng. Trái cây tươi mềm cũng có thể dễ dàng để làm thành một ly sinh tố hoặc làm một bữa ăn nhẹ tuyệt vời cho trẻ.Tuy nhiên, theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh, bạn cần đảm bảo con bạn ăn bất kỳ loại trái cây nào trong vòng 2 giờ sau khi ra khỏi tủ lạnh. Nếu trái cây được để ở bên ngoài và trên 90 ° F (32 ° C), thời gian đó sẽ giảm xuống trong vòng 1 giờ.
- Sữa chua và sữa
Giai đoạn này trẻ có thể từ từ bỏ sữa mẹ hoặc sữa công thức, đây là thời điểm tốt để giới thiệu các loại sữa khác cho trẻ.
Sữa và sữa chua là nguồn protein và canxi tạo xương tuyệt vời, cũng có lợi cho sự phát triển của răng. Một ly (244 ml) sữa nguyên chất cung cấp 39% giá trị hàng ngày (DV) đối với canxi mà trẻ 1 tuổi cần mỗi ngày, cũng như 8 gram protein. Mặc dù bạn có thể tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ cho đến 2 tuổi hoặc lâu hơn, sữa nguyên chất hoặc sữa chua cũng có thể được sử dụng trong bữa ăn hoặc như một bữa ăn nhẹ. Sữa chua có thể được phủ lên trên bằng trái cây tươi thái hạt lựu hoặc một giọt mật ong.
Mật ong có thể được dùng cho trẻ 1 tuổi, tuyệt đối không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi bởi có thể khiến trẻ có nguy cơ bị ngộ độc, nhiễm trùng nghiêm trọng. Mặc dù sữa nói chung là an toàn ở độ tuổi này, tuy nhiên bạn cần theo dõi các dấu hiệu dị ứng hãy chắc chắn để theo dõi các dấu hiệu dị ứng Casein.
Casein là một loại protein trong sữa. Khoảng 2-3% trẻ dưới 3 tuổi bị dị ứng Casein. Tình trạng này xảy ra phổ biến những trẻ được cho uống sữa nguyên chất khi còn nhỏ. Bạn nên giới thiệu các loại thực phẩm mới tới trẻ, bao gồm sữa và các sản phẩm từ sữa để con thích nghi một cách từ từ. Trên thực tế, khi cho trẻ dùng những loại thực phẩm mới, cần theo dõi phản ứng của trẻ từ 3 đến 5 tháng sau khi dùng. Các triệu chứng dị ứng casein bao gồm thở khò khè, nổi mề đay, nôn mửa và tiêu chảy. Nếu con bạn gặp phải những phản ứng này hoặc các phản ứng khác khi làm quen với các thực phẩm mới, hãy ngừng cho trẻ ăn loại thực phẩm này và đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra.
Ngoài ra, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa trước khi thay thế sữa động vật thành sữa thực vật cho trẻ, vì chúng thường không được khuyến nghị cho trẻ mới biết đi do thiếu chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự tăng trưởng.
- Bột yến mạch
Bột yến mạch là một lựa chọn tuyệt vời khi con bạn thực hiện quá trình chuyển từ nuốt chửng đổi thành nhai. Bột yến mạch là sản phẩm dễ nuốt và giàu chất dinh dưỡng, bao gồm một lượng lớn protein, carbs, vitamin, khoáng chất và chất béo lành mạnh . Hơn nữa, yến mạch còn cung cấp lượng chất xơ dồi dào, giúp giữ cho đường tiêu hóa của trẻ khỏe mạnh.
Các sản phẩm bột yến mạch được đóng gói sẵn nhìn rất hấp dẫn và bắt mắt, tuy nhiên bạn nên tự làm bột yến mạch riêng cho trẻ bởi những sản phẩm sẵn có thường bổ sung khá nhiều đường. Nếu bạn quá bận rộn và không có đủ thời gian để làm, bạn có thể ngâm yến mạch qua đêm trong tủ lạnh.
Trộn yến mạch với sữa thay vì nước cũng sẽ giúp trẻ hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng hơn. Cho trẻ ăn bột yến mạch kèm dâu tây thái hạt lựu, chuối hoặc trái cây tươi yêu thích của trẻ.
- Bánh kếp nguyên hạt
Bánh kếp là sản phẩm được rất nhiều trẻ em ưa thích, và ngũ cốc nguyên hạt là thực phẩm có nguồn dinh dưỡng phong phú với vitamin, khoáng chất và chất xơ. Vì vậy, bánh kếp nguyên hạt là một lựa chọn thích hợp dành cho trẻ 1 tuổi... Bánh kếp nguyên hạt cung cấp prebiotic thân thiện với ruột, giúp nuôi dưỡng vi khuẩn đường ruột có lợi. Trẻ cũng rất dễ cầm nắm chúng khi ăn.
- Trứng
Trứng là thực phẩm đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của trẻ em và người lớn.
Trứng hỗ trợ sức khỏe của mắt và phát triển trí não. Trứng giàu protein, chất béo lành mạnh và một loạt các chất dinh dưỡng khác. Có thể chiên trứng hoặc luộc trứng cho trẻ. Khi trẻ cố gắng tự ăn, bạn nên cắt trứng thành miếng vừa ăn cho trẻ.
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng trứng là một trong tám loại thực phẩm gây dị ứng phổ biến nhất cho trẻ em. Các triệu chứng có thể bao gồm nổi mề đay, nghẹt mũi, các vấn đề tiêu hóa, ho, khò khè và khó thở.
Trứng có thể gây dị ứng nhưng hiếm khi gây sốc phản vệ, một phản ứng đe dọa tính mạng nghiêm trọng có thể làm tắc nghẽn đường thở, gây ra chóng mặt hoặc mất ý thức.
- Đậu phụ
Đậu phụ là thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, bao gồm sắt, canxi và protein. 56gr đậu phụ chứa gần 1 mg sắt và cung cấp 12% nhu cầu canxi hàng ngày cho trẻ. Đậu phụ có thể được trộn vào sinh tố hoặc nghiền với chuối, bơ hoặc phô mai. Cho đậu phụ vào súp, hoặc xào với gia vị yêu thích của trẻ.
Nếu trẻ bị dị ứng đậu nành, bạn nên tránh cho trẻ ăn đậu phụ.
- Thịt gà
Cho trẻ ăn thịt gà mềm hoặc thịt gà tây xay là cách tuyệt vời để bổ sung protein cho trẻ. Đây là chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng của trẻ. Bạn có thể bắt đầu bằng cách cho trẻ ăn thịt gà xay nhuyễn hoặc thịt mềm. Trước tiên, luộc thịt, sau đó thêm sữa, nước dùng hoặc sữa chua để làm mềm hỗn hợp này trong máy xay hoặc máy chế biến thực phẩm. Khi trẻ cảm thấy hào hứng hơn với việc tự ăn, xào thịt hoặc cắt thành những miếng nhỏ, vừa miệng trẻ.
Không nên để trẻ ăn những miếng thịt dai vì những thứ này có thể quá khó để trẻ nhai hoặc nuốt. Ngoài ra, tránh xa các gia vị cay hoặc chua, bởi nó có thể làm trẻ bị đau dạ dày.
- Nước
Trẻ 1 tuổi nên uống ít nhất một ly 8 ounce (237 ml) nước mỗi ngày. Trẻ có thể cần nhiều hơn nếu hoạt động nhiều, khi trẻ ốm hoặc thời tiết nóng bức.
- Quả bơ
Bơ là một thực phẩm tuyệt vời đối với trẻ 1 tuổi. Bơ rất giàu dinh dưỡng, bao gồm cả chất béo lành mạnh, có lợi cho hoạt động của não và tim ở trẻ. Một nửa cốc bơ (75 gram) thái hạt lựu cung cấp gần 9 gram chất béo không bão hòa lành mạnh. Có thể cắt lát bơ hoặc nghiền nát rồi phết lên bánh mỳ nước ngũ cốc nguyên hạt hay bánh quy giòn. Ngoài ra, bạn có thể trộn bơ với các loại trái cây và rau quả mềm khác, chẳng hạn như bí ngô nấu chín hoặc khoai lang.
- Bông cải xanh hấp, đậu Hà Lan và cà rốt
Hấp rau, chẳng hạn như bông cải xanh, đậu Hà Lan và cà rốt, là một cách tuyệt vời để trẻ làm quen với nhóm thực phẩm này.
Bông cải xanh, cà rốt và đậu Hà Lan chứa nhiều chất xơ và vitamin C. Hơn nữa, cà rốt chứa lutein, hỗ trợ sức khỏe của mắt, trong khi đậu Hà Lan giàu protein, giúp hỗ trợ quá trình xây dựng cơ bắp. Có thể chế biến kèm với các loại rau khác, bao gồm rau mùi tây, khoai lang và bí.
- Đậu nghiền
Một nửa cốc (130 gram) đậu nghiền cung cấp gần 39% nhu cầu sắt hàng ngày cho con bạn. Đậu nghiền - dù là đậu đen hay đậu trắng đều là thực phẩm với hàm lượng sắt dồi dào. Có thể chế biến đậu nghiền kèm với một loại thực phẩm giàu vitamin C, chẳng hạn như bông cải xanh, cà chua thái hạt lựu hoặc khoai lang nghiền, sẽ giúp trẻ hấp thụ sắt hiệu quả hơn nhiều. Sự kết hợp này đặc biệt quan trọng đối với trẻ mới biết đi và không thích ăn thịt, vì cơ thể hấp thụ sắt từ các nguồn động vật hiệu quả hơn so với sắt từ các nguồn thực vật.
- Sốt Hummus
Hummus là một loại sốt, cung cấp một lượng protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất. Phết sốt hummus lên trên bánh quy ngũ cốc nguyên hạt, một miếng phô mai hoặc rau củ hấp.
Bạn có thể mua sản phẩm này tại các cửa hàng hoặc cũng có thể tự làm bởi cách chế biến món ăn này cũng khá đơn giản. Bạn chỉ cần nghiền nhuyễn một chút tỏi, bơ vừng (tahini), đậu xanh và dầu ô liu cho đến khi mịn.
Tuy nhiên, vừng được sử dụng làm bơ là loại thực phẩm nằm trong số 10 chất gây dị ứng phổ biến nhất, chiếm 17% ở trẻ. Vì vậy, bạn cần đặc biệt lưu ý khi dùng sản phẩm này.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: healthychildren.org, healthline.com
