Các dấu hiệu điển hình của bệnh lupus ban đỏ

Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng đau và viêm khắp cơ thể. Mặc dù không thể điều trị dứt điểm bệnh lupus ban đỏ nhưng có thể làm giảm triệu chứng của bệnh bằng các phương pháp khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu các dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ trong bài viết dưới đây.

Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn, có triệu chứng và gây biến chứng trên khắp các cơ quan trong cơ thể. Lupus ban đỏ được chia thành hai thể chính là lupus ban đỏ hệ thống (SLE) và lupus dạng đĩa. Trong đó, lupus ban đỏ hệ thống là tình trạng thường gặp. Lứa tuổi thường gặp lupus ban đỏ là 15 - 50 tuổi, tỉ lệ bệnh chiếm 50/100.000 dân, khoảng 90% là nữ.

Nguyên nhân gây ra bệnh lupus ban đỏ là sự sai lệch trong đáp ứng miễn dịch của cơ thể, kết quả là hệ miễn dịch chống lại chính những cơ quan của bản thân người bệnh. Chưa có cách chữa trị hoàn toàn bệnh lupus ban đỏ, nhưng có thể kiểm soát bệnh nếu được điều trị đúng phương pháp. Vì vậy, cần nhận biết sớm bệnh lupus ban đỏ dấu hiệu gì để được khám và điều trị kịp thời.

Lupus ban đỏ có thể khó phát hiện sớm vì các dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ
thường phức tạp, xảy ra ở nhiều cơ quan khác nhau và dễ nhầm lẫn với bệnh khác. Ngoài ra, triệu chứng lupus ban đỏ là không giống nhau ở mỗi người, đôi khi người bệnh có đau và sưng khớp, một số người có thể phát triển thành viêm khớp. Các dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ phổ biến là:

• Phát ban trên mặt: Đây là hình ảnh bệnh lupus ban đỏ đặc trưng và dễ nhận thấy nhất. Khoảng 30% bệnh nhân có hiện tượng ban đỏ bất thường trên da, vết ban hình giống con bướm ở khu vực mũi và gò má. Ngoài ra, trên các vùng da hở khác như cổ tay, bàn tay,... cũng có thể gặp ban đỏ. Ban đỏ trong bệnh lupus rất nhạy cảm với ánh sáng, nếu tiến triển lâu dài có thể dẫn đến teo phần giữa, gọi là hồng ban dạng đĩa. Bên cạnh đó, triệu chứng lupus ban đỏ trên da còn có thể gặp là bọng nước, rát xuất huyết.
• Sốt kéo dài: Sốt xảy ra khi có viêm nhiễm. Nếu như sốt kéo dài hoặc tái phát liên tục, hãy lập tức đưa bệnh nhân đến khám tại các cơ sở y tế.
• Đau khớp: Là một triệu chứng lupus ban đỏ thường gặp ở các khớp bàn tay, cổ tay, mắt cá chân và dễ gây nhầm lẫn với viêm khớp.
• Sưng: Sưng hạch bạch huyết hoặc vùng quanh hốc mắt có thể là dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ. Ngoài ra, một số bệnh nhân có thể có sưng bắp chân.
• Rụng tóc: Người mắc bệnh lupus ban đỏ dễ rụng tóc, để lại những mảnh hói nhỏ trên đầu và có thể kèm theo phát ban hoặc không.
• Ngón tay, ngón chân bị tê và đổi màu: Khoảng hơn 30% bệnh nhân lupus có hội chứng Raynaud, đặc trưng bởi tình trạng mạch máu cấp máu đến da nhỏ lại, cản trở tuần hoàn ngón tay, ngón chân, dẫn đến tê hoặc chuyển sang màu trắng, tím.
• Kiệt sức: Là một dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ hay gặp. Cảm giác này giống như “bị đập vào tường” đến mức không thể hoạt động, nó khác với sự mệt mỏi khi chơi thể thao, tập gym.
• Đau ngực: Đau ngực khi thở sâu hoặc ho là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm màng phổi thường xảy ra ở bệnh nhân lupus ban đỏ. Bên cạnh đó, lupus ban đỏ có thể gây viêm màng tim, làm bệnh nhân cảm thấy đau ngực hơn khi nằm và đỡ hơn nếu ngồi dậy và ngả người về phía trước.
• Loét miệng: Các vết loét thường gặp ở miệng, mũi và kéo dài từ vài ngày đến vài tháng.
• Chấm đỏ trên da: Tế bào tiểu cầu có thể bị tấn công trong bệnh lupus ban đỏ. Khi số lượng tiểu cầu giảm, da sẽ nổi nhiều chấm đỏ do mạch máu bị rò rỉ. Một số trường hợp có thể gây ra chảy máu mũi, chảy máu nướu khi đánh răng.
• Đau đầu: Là một triệu chứng lupus ban đỏ thường gặp, chiếm tỉ lệ khoảng 50% bệnh nhân. Người bệnh thường gặp vấn đề về nhận thức, tập trung, trí nhớ, đi kèm là nguy cơ đau nửa đầu và tê, ngứa ran các dây thần kinh vận động, cảm giác. Cần lưu ý rằng bệnh lupus ban đỏ có thể khiến người trẻ từ 30 - 40 tuổi bị đột quỵ.

Bệnh lupus ban đỏ nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng trên toàn cơ thể, bao gồm:

• Đột quỵ.
• Đau tim.
• Thay đổi trí nhớ, hành vi.
• Co giật.
• Viêm thận, suy thận, giảm chức năng thận.
• Viêm tim, viêm màng ngoài tim.
• Viêm mô phổi, niêm mạc phổi, viêm màng phổi.

Bệnh lupus có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến phụ nữ mang thai và gây ra các biến chứng trong thai kỳ, thậm chí là sảy thai.

Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu và triệu chứng lupus ban đỏ, bao gồm:

• Phát ban ra nắng.
• Loét niêm mạch miệng, mũi.
• Viêm, sưng đau các khớp nhỏ ở bàn tay, cổ tay, bàn chân và đầu gối.
• Tóc mỏng, dễ rụng.
• Các dấu hiệu ở tim, phổi như tiếng thổi ở tim, rối loạn nhịp tim.

Các xét nghiệm cần thực hiện như: Xét nghiệm công thức máu, nước tiểu, X-quang ngực, ...

Bệnh lupus ban đỏ không thể chữa khỏi hoàn toàn, mục tiêu điều trị là kiểm soát các triệu chứng. Do đó, người bệnh cần tìm hiểu những dấu hiệu bệnh lupus ban đỏ để phát hiện sớm và có phương pháp điều trị thích hợp.

Điều trị bằng thuốc: Tùy theo triệu chứng lupus ban đỏ mà bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc khác nhau, một số thuốc thường được sử dụng như:

• Thuốc điều trị sốt rét: Hydroxychloroquine được khuyến cáo điều trị cho người bệnh lupus ban đỏ, thuốc này cũng được dùng để điều trị viêm khớp liên quan đến lupus, giảm mệt mỏi, phát ban, loét miệng và giảm bùng phát.
• Corticosteroid và thuốc ức chế miễn dịch: với các triệu chứng như viêm thận, viêm phổi,... thì người bệnh sẽ được chỉ định dùng corticosteroid liều cao hay thuốc ức chế miễn dịch. Một số thuốc corticosteroid và thuốc ức chế miễn dịch như Prednisone, Azathioprine, Methotrexate, Cyclophosphamide, Cyclophosphamide, Mycophenolate mofetil,... Những thuốc này có thể gây ra tác dụng không mong muốn trong quá trình sử dụng. Mặc dù, Prednisone là một thuốc có tác dụng nhanh và hiệu quả trong điều trị lupus ban đỏ, tuy nhiên thuốc này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, tăng cân, tăng huyết áp, rạn da, loãng xương, tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, trầm cảm,...
• Bên cạnh đó, các thuốc khác cũng được sử dụng để điều trị lupus ban đỏ như: Thuốc kháng viêm không steroid, thuốc sinh học như belimumab, thuốc chống đông máu,...

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cũng ảnh hưởng rất nhiều đến bệnh lupus ban đỏ, giúp cơ thể chống lại các đợt cấp. Người bệnh nên thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng, ăn các thực phẩm có lợi sẽ giúp giảm đau, giảm viêm, duy trì xương chắc khỏe, hạn chế các biến chứng trên xương, giảm các tác dụng phụ của thuốc, tăng sức đề kháng. Chế độ ăn trong bệnh lupus ban đỏ:

• Thực phẩm giàu canxi và vitamin D: Giúp xương chắc khỏe hơn, giảm các biến chứng của thuốc lên xương (loãng xương, gãy xương,...). Các thực phẩm giàu canxi và vitamin D như sữa, sữa chua, phô mai, đậu hũ, các loại rau lá màu xanh đậm, ngũ cốc, nấm, các hồi, cá mòi,...
• Thực phẩm giàu Omega-3: Có tác dụng giảm viêm, hạ huyết áp, cải thiện tâm trạng và sức khỏe tim mạch. Các thực phẩm chứa nhiều Omega-3 như cá hồi, cá mòi, cá thu, cá trích, tôm, hàu, rong biển, các loại hạt,...
• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp chống viêm và các tổn thương tế bào.
• Cá béo: Các loại các béo như cá thu, các hồi, cá mòi, cá ngừ,... chứa nhiều Omega-3 giúp giảm viêm, giảm nguy cơ tim mạch, huyết áp,...
• Trái cây và rau củ: Nên bổ sung nhiều rau củ, trái cây vào chế độ ăn hàng ngày, chúng giúp chống oxy hóa và giảm viêm, giảm sưng.

Những thực phẩm người bệnh lupus ban đỏ nên tránh như: Thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm chứa nhiều muối, chất kích thích, rau mùi, cần tây, tỏi, lá đinh lăng, các cây, quả thuộc họ nhà cà,...