3 giai đoạn trong cơ chế dị ứng

Khi tiếp xúc với một tác nhân gây dị ứng, phản ứng dị ứng diễn ra có thể nhanh (dị ứng cấp) hoặc muộn (dị ứng muộn). Tuy nhiên, tất cả đều tuần tự theo đúng 3 giai đoạn dị ứng gồm: Giai đoạn mẫn cảm, sinh hóa bệnh và sinh lý bệnh.

Mặc dù biểu hiện bị dị ứng chung ở mọi người là hắt hơi, sổ mũi, viêm da, mắt đỏ...nhưng cũng sẽ có một số thay đổi về cường độ tùy thuộc vào nguyên nhân gây dị ứng.

Dị ứng là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với các chất vô hại thông thường (dị nguyên), ví dụ như: phấn hoa, bơ đậu phộng, sữa...và nhiều chất khác.

Hệ miễn dịch của con người có sẵn các tế bào bạch cầu lymphocyte với cơ chế bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ bên ngoài (virus, vi khuẩn, vi trùng....còn gọi là “kháng nguyên”). Khi lymphocyte phát hiện ra kháng nguyên sẽ hình thành các kháng thể tiêu diệt kháng nguyên để bảo vệ chúng ta.

Nếu một chất như phấn hoa đi vào hệ hô hấp của một người dị ứng, các tế bào lymphocyte có thể nhầm lẫn chất gây dị ứng này là kháng nguyên và phản ứng mạnh mẽ để tấn công các chất gây dị ứng. Một số trường hợp dị ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc phản vệ, rất nguy hiểm tới cơ thể.

Bên cạnh đó, như một phản ứng tự nhiên bảo vệ cơ thể, một số tế bào miễn dịch cũng kích hoạt sản xuất chất nhầy dẫn đến phản ứng sổ mũi, ngứa họng hoặc chảy nước mắt rất phổ biến ở các trường hợp dị ứng.

Quá trình dị ứng thông thường sẽ diễn ra theo 3 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Giai đoạn mẫn cảm

Khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng lần đầu, sẽ nảy sinh một phản ứng ở tế bào lympho TH2 (tế bào trình diện kháng nguyên). Các tế bào miễn dịch này sẽ tương tác với các lympho bào khác (gọi là tế bào B) để sản sinh ra một lượng lớn kháng thể IgE. IgE sẽ lưu thông trong máu và gắn vào 1 thụ thể IgE đặc hiệu (FcεRI Fc) trên bề mặt các loại tế bào miễn dịch là tế bào mast và basophil, cả 2 loại đều tham gia vào các phản ứng viêm cấp tính.

Giai đoạn 2: Giai đoạn sinh hóa bệnh

Ở giai đoạn 2, khi cơ thể tiếp tục tiếp xúc với các chất gây dị ứng tương tự, các dị nguyên đó sẽ liên kết với các phân tử IgE trên bề mặt của các tế bào mast hoặc basophils. Liên kết chéo của các thụ thể IgE và FcεRI Fc xảy ra khi nhiều hơn một thụ thể IgE đặc hiệu tương tác với các phân tử gây dị ứng, và kích hoạt các tế bào mast và basophil. Kích hoạt này trải qua một quá trình gọi là degranulation phóng thích ra Histamin và các chất hóa học gây viêm trung gian (như Leukotrien, Prostaglandin...) vào các mô xung quanh.

Giai đoạn 3: Giai đoạn sinh lý bệnh

Khi các chất hóa học trung gian được giải phóng gây ra một số phản ứng như giãn mạch, kích thích thần kinh, bài tiết chất nhầy và sự co cơ trơn. Điều này dẫn đến nghẹt mũi, hắt hơi, mắt đỏ, viêm da, ngứa ngáy, khó thở, và sốc phản vệ. Nếu tình trạng kéo dài và không được xử lý kịp thời có thể tác động gây rối loạn chức năng cơ quan, tổn thương tổ chức và gây nên một số bệnh lý lâm sàng như nổi mề đay, ban xuất huyết, hen phế quản, đau bụng, tiêu chảy...

Để xác định chính xác tác nhân gây dị ứng, người ta thực hiện các xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán dị ứng như:

• Tổng phân tích máu: Giúp đánh giá tỷ lệ bạch cầu ái toan;
• Xét nghiệm máu IgE toàn phần;
• Xét nghiệm máu IgE đặc hiệu dị nguyên (Panel dị nguyên) để đo khả năng đáp ứng với các dị nguyên riêng biệt.

Vai trò của xét nghiệm dị ứng:

• Giúp chẩn đoán dị ứng ở những người có các dấu hiệu dị ứng cấp hoặc mạn tính.
• Hỗ trợ theo dõi và đánh giá kết quả trị liệu miễn dịch.
• Xét nghiệm Panel dị ứng giúp đánh giá 60 dị nguyên phổ biến thường gặp, tập trung chủ yếu ở nhóm thức ăn như hải sản, sữa, bơ đậu phộng...và một số dị nguyên xuất phát tiếp xúc với môi trường bên ngoài như bụi, lông chó mèo...

Để biết được nguyên nhân và có phác đồ điều trị hiệu quả thì người bệnh cần đến bệnh viện uy tín để tiến hành thăm khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu của dị ứng. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín hàng đầu cả nước, được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Không chỉ có hệ thống cơ vật chất, trang thiết bị hiện đại: 6 phòng siêu âm, 4 phòng chụp X- quang DR (1 máy chụp toàn trục, 1 máy tăng sáng, 1 máy tổng hợp và 1 máy chụp nhũ ảnh), 2 máy chụp Xquang di động DR, 2 phòng chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (1 máy 128 dãy và 1 máy 16 dãy), 2 phòng chụp Cộng hưởng từ (1 máy 3 Tesla và 1 máy 1.5 Tesla), 1 phòng chụp mạch máu can thiệp 2 bình diện và 1 phòng đo mật độ khoáng xương....Vinmec còn là nơi quy tụ đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể người bệnh. Đặc biệt, với không gian được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, Vinmec đảm bảo sẽ mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm nhất.