Bài viết được thực hiện bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thu Hương - Phó trưởng khoa Chẩn đoán Hình ảnh - Đơn vị sàng lọc ung thư và bệnh lành tính tuyến vú - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh ung thư vú của bạn, tuy nhiên dù bạn có nhiều yếu tố nguy cơ thì không có nghĩa là bạn sẽ chắc chắn mắc bệnh. Một số yếu tố nguy cơ bạn không thể thay đổi, ví dụ như tuổi tác, di truyền gen và có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú của bạn.
Dưới đây là những yếu tố nguy cơ gây ung thư vú mà bạn không thể thay đổi:
1. Là phụ nữ
Giới tính nữ là yếu tố nguy cơ chính mắc ung thư vú, đàn ông cũng có thể mắc ung thư vú, nhưng chủ yếu xuất hiện ở nữ.
Trắc nghiệm: Những lầm tưởng và sự thật về ung thư vú
Ung thư vú có tỷ lệ tử vong cao nhất ở nữ giới khiến họ rất lo sợ bản thân mắc phải căn bệnh này. Tuy nhiên, không ít chị em có những hiểu biết thái quá về ung thư vú. Thử sức cùng bài trắc nghiệm sau sẽ giúp bạn loại bỏ được những nghi ngờ không đúng về căn bệnh này.
Bài dịch từ: webmd.com
2. Tuổi tác
Tuổi càng cao thì nguy cơ mắc ung thư vú càng tăng, hầu hết ung thư vú được tìm thấy ở phụ nữ tuổi từ 55 trở lên
3. Di truyền gen ung thư
Khoảng 5-10% ung thư vú được cho là có tính di truyền, là kết quả di truyền trực tiếp gen đột biến từ cha mẹ.
BRCA1 và BRCA2: Nguyên nhân chủ yếu của ung thư vú di truyền là đột biến trong gen BRCA1 và BRCA2. Trong tế bào bình thường, những gen này giúp để tạo ra các protein có thể sửa chữa ADN, đột biến của các gen này sẽ có thể dẫn đến tạo thành các tế bào bất thường gây ung thư. Nếu bạn có mang những gen đột biến này di truyền từ bố mẹ, nguy cơ ung thư sẽ cao hơn.
Tính trung bình, một người phụ nữ có gen BRCA1 hoặc BRCA2 có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với người bình thường khoảng từ 7-10 lần khi nhỏ hơn 80 tuổi. Khả năng mắc này cũng bị ảnh hưởng tăng hơn nếu số người trong gia đình mắc ung thư vú cao hơn.
Phụ nữ với một trong hai đột biến này thường được chẩn đoán ung thư vú khi tuổi trẻ và thường có ung thư vú hai bên.
Phụ nữ có một trong hai gen này cũng thường có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao hơn và một số các loại ung thư khác. Đàn ông có di truyền gen này thường có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn, ung thư tiền liệt tuyến và các loại ung thư khác cao hơn.
Ở Mỹ, gen đột biến này thường phổ biến ở người Jewish (Tây Âu), tuy nhiên bất kỳ ai cũng có thể mang gen này. Xét nghiệm gen đột biến có thể làm để phát hiện gen đột biến. Đây là một phương pháp lựa chọn của phụ nữ để phát hiện gen đột biến, đánh giá nguy cơ, đặc biệt là những người có tiền sử gia đình. Xét nghiệm gen là cần thiết, nhưng không phải phụ nữ nào cũng cần xét nghiệm, việc cân nhắc yếu tố lợi hại cần phải đánh giá cẩn thận.
4. Có tiền sử gia đình bị ung thư vú
Một điều rất quan trọng cần phải lưu ý rằng hầu hết phụ nữ có ung thư vú không có tiền sử gia đình, nhưng những người có tiền sử gia đình thường có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn.
Có gia đình trực hệ mắc ung thư vú (mẹ, chị em gái hay con gái), thường tăng nguy cơ mắc gấp đôi, có hai người trong gia đình trực hệ thường tăng nguy cơ mắc gấp ba.
Phụ nữ có cha hoặc anh em trai bị ung thư vú thường có nguy cơ mắc ung thư vú cao.
5. Tiền sử cá nhân bị ung thư vú
Phụ nữ có ung thư vú ở một bên vú thường có nguy cơ mắc ung thư vú ở bên đối diện hoặc phần khác trong vú cao hơn, thường những người này có nguy cơ cao hơn, tuy nhiên không quá nhiều.
6. Chủng tộc
Nhìn chung, phụ nữ da trắng có nguy cơ mắc ung thư vú cao nhẹ hơn chút so với phụ nữ châu Mỹ, mặc dù gần đây cũng không khác biệt nhiều lắm. Ở độ tuổi < 45 tuổi, ung thư vú thì phổ biến hơn ở phụ nữ châu Mỹ, và tỷ lệ tử vong cũng cao hơn ở những người này. Phụ nữ châu Á thường có tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong thấp hơn do ung thư vú. Các loại ung thư vú khác nhau cũng có tỷ lệ mắc khác nhau theo chủng tộc, ví dụ như phụ nữ Châu Mỹ thường ít gặp thể loại ung thư bộ ba âm tính.
7. Chiều cao
Nhiều nghiên cứu tìm thấy rằng phụ nữ cao thường có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với những người thấp. Nguyên nhân hiện tại chưa được biết rõ, và được cho rằng có ảnh hưởng bởi một số các yếu tố như dậy thì sớm, yếu tố hormone, gen hoặc dinh dưỡng quá nhiều.
8. Có tuyến vú đặc
Tuyến vú gồm có mô mỡ, tuyến và tổ chức xơ. Hình ảnh vú xuất hiện đặc trên phim X-quang vú khi có nhiều xơ tuyến hơn mỡ. Những người phụ nữ có vú đặc thường có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn khoảng từ 1.5 lần đến 2 lần so với những phụ nữ có mật độ vú trung bình. Hơn nữa vú đặc cũng gây khó khăn trong việc phát hiện ung thư vú. Do vậy, phụ nữ cần phải hiểu biết về mật độ nhu mô tuyến vú của mình để cùng thảo luận với bác sĩ của mình lựa chọn phương pháp sàng lọc thích hợp.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới mật độ nhu mô tuyến vú, ví dụ như tuổi, tình trạng mãn kinh, sử dụng các thuốc như liệu pháp hormone, có thai, yếu tố gen.
9. Có các khối u lành tính
Phụ nữ được chẩn đoán có khối u lành tính có nguy cơ có ung thư vú cao hơn. Một vài trường hợp có liên quan chặt chẽ tới khả năng mắc ung thư vú. Thông thường các khối u này được chia làm 3 nhóm, phụ thuộc vào nguy cơ ảnh hưởng.
Nhóm u không tăng sản: Thường không làm tăng nguy cơ ung thư vú, nếu có thì là rất ít, gồm có:
- Xơ/nang vú (biến đổi xơ nang tuyến vú)
- Tăng sản nhẹ
- Bệnh tuyến (không xơ hóa)
- U diệp thể (lành tính)
- U nhú đơn độc
- Hoại tử mỡ
- Giãn ống tuyến
- Xơ hóa quanh ống tuyến
- Chuyển sản dạng tiết apocrine
- Vôi hóa có nguồn gốc biểu mô
- Các khối u khác (u mỡ, u mô thừa, u mạch máu, u xơ thần kinh, u cơ tuyến biểu mô...)
- Viêm vú (nhiễm trùng ở vú) không phải là khối u và không tăng nguy cơ bị ung thư vú
Nhóm u tăng sản điển hình (có tế bào bất thường): Trong trường hợp này có sự tăng sản của các tế bào biểu mô ở ống tuyến và tiểu thùy, nhưng những tế bào này không có hình dạng bất thường. Tình trạng này có nguy cơ tăng nhẹ mắc ung thư vú. Bao gồm:
- Tăng sản ống tuyến điển hình
- U xơ tuyến
- Bệnh tuyến xơ hóa
- U nhú đa khối
- Sẹo tỏa tia
Nhóm u tăng sản không điển hình: Trong trường hợp này các tế bào tăng sản, hình dạng của tế bào biến đổi, gồm có:
- Tăng sản ống tuyến không điển hình
- Tăng sản tiểu thùy không điển hình
- Những phụ nữ có tổn thương này sẽ có nguy cơ bị ung thư vú cao hơn từ 4-5 lần so với bình thường. Đồng thời vừa có tổn thương này và có tiền sử gia đình thì thậm chí nguy cơ còn cao hơn nữa.
Ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ (LCIS): Tế bào giống như là ung thư phát triển trong các tiểu thùy chế tiết sữa, nhưng không phát triển qua tường của các tiểu thùy. LCIS không được nghĩa là ung thư, vì nếu không được điều trị thì tổn thương này cũng không phát triển thành thể ung thư xâm nhập. Những phụ nữ có loại tổn thương này thì sẽ có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so bình thường từ 7-12 lần.
10. Có kinh nguyệt sớm và hết kinh nguyệt muộn
Có kinh sớm hơn 12 tuổi và hết kinh muộn hơn 55 tuổi, do tăng thời gian có hormon estrogen và progesterone nên có tăng nhẹ mắc ung thư vú.
11. Có chiếu xạ vùng ngực
Phụ nữ đã được điều trị bằng chiếu xạ tại vị trí lồng ngực do các loại ung thư khác như Hodgkin hay non Hodgkin có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn đáng kể so bình thường. Nguy cơ tăng phụ thuộc vào độ tuổi chiếu xạ, khi đang dậy thì và phát triển thì nguy cơ cao hơn, còn khi từ 40-45 thì không gây tăng ung thư vú.
Tháng 1/2020, Hệ thống Y tế Vinmec thành lập Đơn vị sàng lọc Ung thư và Bệnh lành tính tuyến vú nhằm đưa Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City trở thành Trung tâm sàng lọc, chẩn đoán và điều trị, tư vấn về ung thư vú và các bệnh lý lành tính tuyến vú hiện đại và toàn diện hàng đầu tại Việt Nam.
Đơn vị sàng lọc Ung thư và Bệnh lành tính tuyến vú là nơi triển khai mô hình sàng lọc ung thư vú đồng nhất, quy chuẩn với đội ngũ các bác sĩ chuyên khoa cùng hệ thống máy móc hiện đại, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế trong sàng lọc.
- Tư vấn về ung thư vú, các bệnh lý tuyến vú lành tính, các phương pháp sàng lọc, thăm khám lâm sàng và hướng dẫn tự khám vú cho khách hàng đến khám;
- Sàng lọc, chẩn đoán bệnh lý ung thư vú và các bệnh lý tuyến vú lành tính thông qua các phương tiện chẩn đoán hình ảnh X-quang vú, siêu âm vú, MRI vú, PET/CT;
- Triển khai các kỹ thuật can thiệp dưới hướng dẫn của hình ảnh như: chọc tế bào, sinh thiết, hút chân không, diệt nang, định vị kim dây dưới hướng dẫn của X-quang, siêu âm;
- Tham gia hội chẩn đa chuyên khoa, phối hợp với trung tâm ung bướu trong theo dõi sau điều trị ung thư vú.
Để đặt hẹn khám, Quý khách có thể đến trực tiếp đến Đơn vị sàng lọc Ung thư và Bệnh lành tính tuyến vú tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City hoặc liên hệ qua số hotline của Phòng khám vú: 0910.704.068.
